در این نوشته، به نحوه پخت خورشت فسنجان میپردازیم. فسنجان از جمله غذاهای قدیمی ایرانی است که تاریخچهی آن به دوران ساسانیان برمی‌گردد. در جشن نوروز، بهعنوان بخشی از سنت ایرانی‌ها خورشت فسنجان پخته می‌شد تا پایان زمستان و شروع بهار، در کنار پخت چنین غذاهایی جشن گرفته شود. این خورشت یکی از غذاهای ایرانی و اصیل است که در سراسر ایران پخته می‌شود؛ اما اصالت آن به استان مازندران در قسمت مرکزی شمال ایران برمی‌گردد.
مردمان قسمت شمالی ایران در فصل‌های شکار یعنی پاییز و زمستان، گاهی برای پخت خورشت فسنجان از گوشت پرندگان شکارشده مانند اردک یا غاز استفاده می‌کردند. در زمان‌های دیگر و اغلب اوقات، از مرغ یا بوقلمون استفاده می‌کردند. ایرانی‌ها ترجیح می‌دهند که خورشت فسنجان را در فصل‌های سرد بخورند.
مواد لازم برای پخت خورشت فسنجان برای پنج نفر
- ۵ تکه ران مرغ یا ۵۰۰ گرم گوشت چرخکردهی گوساله
- ۱ عدد پیاز بزرگ خردشده
- ۴۰۰ گرم گردو
- ۱ قاشق سوپ‌خوری آرد (برای غلیظ‌ترشدن خورشت)
- ۱ قاشق غذاخوری رب انار بهازای هر نفر (ترش یا شیرین یا ملس با توجه به ذائقه)
- ۳ قاشق سوپ‌خوری شکر
- روغن مخصوص پختوپز
- نصف قاشق چای‌خوری زردچوبه
- نمک
دستور پخت خورشت فسنجان
۱. پیازهای خردشده را با دو قاشق سوپ‌خوری روغن روی حرارت ملایم گاز بگذارید تا طلایی شود.
۲. پودر زردچوبه را به آن اضافه کنید و چند دقیقه هم بزنید.
۳. مرغ را به آن اضافه کنید و تا زمانی که رنگ همهی قسمت‌های آن طلایی شود، به سرخکردن آن ادامه دهید. سپس آنها را از روی شعله‌ی گاز بردارید.
نکات:
- میتوانید برای پخت این غذا، از ران مرغ همراه با استخوان استفاده کنید یا اینکه گوشت سینه‌ی بی‌استخوان را که به قطعات مساوی خرد شده، مصرف کنید.
- اگر می‌خواهید بهجای مرغ از گوشت چرخکردهی گوساله استفاده کنید، نیازی نیست پیازها را جداگانه سرخ کنید. گوشت چرخ‌کرده، پیاز خردشده، پودر زردچوبه و نمک (به میزان کافی و برحسب ذائقه) را با هم مخلوط کنید. سپس گلوله‌های کوچکی از آن درست کنید و آنها را سرخ کنید تا کاملاً قهوه‌ای شود، سپس آنها را از روی شعله‌ی گاز کنار بگذارید.
۴. آرد را در قابلمهای روی حرارت گاز تفت دهید تا کمی قهوه‌ای شود. آن را از روی گرما بردارید و بگذارید خنک شود. زمانی که آرد در حال تفتخوردن است، مرتب آن را هم بزنید و مراقب باشید رنگ آرد زیاد قهوه‌ای نشود؛ زیرا آرد خیلی زود می‌سوزد و طعم غذا را تلخ می‌کند.
۵. مغز گردوها را بهمدت ۲ دقیقه در تابهای تفت دهید. سپس بگذارید کمی خنک شوند.
۶. مغز گردوهای تفتدادهشده را بهاندازهی متوسط یا ریز با آسیاب خرد کنید. میتوانید یکچهارم مغز گردوها را با پسته یا بادام جایگزین کنید. این نکته در نحوه پخت خورشت فسنجان کاملاً اختیاری است.
۷. بهآرامی ۳ پیمانه آب سرد به آرد تفتدادهشده اضافه کنید و هم‌زمان هم بزنید. اگر این کار را بهآرامی انجام دهید، ذرات آرد به‌هم نمی‌چسبد و گلولهگلوله نمی‌شود.
۸. مغز گردوهای رندهشده را به آن اضافه کنید. قابلمه را روی حرارت زیاد بگذارید تا بجوشد. در ضمن، به‌صورت مداوم مواد را هم بزنید و مراقب باشید که سر نرود.
۹. مرغ یا گوشت‌های گلولهشدهی سرخ‌شده را به آن اضافه کنید و کمی هم بزنید. سپس در قابلمه را بگذارید تا خورشت بهآرامی بهمدت ۲ ساعت روی حرارت کم گاز بجوشد. هر ۳۰ دقیقه یک بار، خورشت را هم بزنید تا به ته قابلمه نچسبد.
نکته:
- درِ قابلمه را کج بگذارید تا خورشت سر نرود.
- بهتر است این غذای ایرانی را روی حرارت کم بگذارید تا روغن مغز گردوها بیرون بیاید و اصطلاحاً به روغن بیفتد. خورشت فسنجان فقط به این روغن نیاز دارد.
۱۰. در ۲۰ دقیقه‌ی پایانی پخت خورشت، رب انار و شکر و نمک را به‌میزان کافی و متناسب با ذائقه‌ی خود اضافه کنید. چند دقیقه‌ی کوتاه آن را هم بزنید و سپس بگذارید خورشت همچنان بهآرامی بپزد تا جا بیفتد.
نکته:
- میتوانید بهجای شکر از شیرهی خرما یا انگور استفاده کنید.
- اضافهکردن شکر و مقدار آن بستگی به ذائقهتان دارد که در نحوه پخت خورشت فسنجان ترجیح می‌دهید خورشت فسنجان ترش باشد یا شیرین. در نتیجه، طعم آن را خودتان تنظیم کنید. میزان رب انار را نیز با توجه به ذائقهتان میتوانید بیشتر یا کمتر کنید.
۱۱. به خورشت نگاهی بیندازید؛ اگر مانند سس ماکارانی غلیظ و گوشت آن نرم شده است و همچنین، روی آن لایهای روغن می‌بینید، غذا آمادهی سرو است.
نکته:
- اگر گوشت نرم شده است، اما خورشت غلظت دلخواهتان را ندارد؛ گوشت را از خورشت بیرون بیاورید و بگذارید خورشت چند دقیقه بیشتر روی حرارت بماند. قبل از سرو خورشت، گوشت‌ها را دوباره به آن اضافه کنید.
نحوه سرو خورشت فسنجان
این غذای ایرانی با برنج سرو می‌شود. کته یا آبکش بودن برنج بستگی به سلیقه شما دارد یا زمان سرو آن که برای مهمانی باشد یا غذای خانواده. به‌طور معمول برای مهمانی‌های ایرانی پلو را به‌صورت آبکش تهیه می‌کنند که ظاهر بهتری داشته باشد. افزودن مقداری برنج زعفرانی روی دیس پلو هم عطر و طعم و جلوه آن را بهتر می‌کند. برای سرو این غذا، خورشت را در کاسه‌‌ای بریزید و اگر دوست دارید، آن را با دانه‌های انار تزیین کنید. همچنین، چیدن چند مغز گردوی نیمه‌شده کنار ظرف خورشت جذابیت آن را بیشتر می‌کند.
همراه با فسنجون چی بخوریم؟
استفاده از سبزیِ خوردن، سبزیجات بخارپز، انواع سالاد، ماست و ترشی در سفره‌های ایرانی متداول است. اما در کنار خورشت فسنجان باید از طعم‌های متناسب با آن بهره برد؛ برای مثال، ماست شیرین و سالاد کاهو. در ضمن، میتوانید همراه این غذا دوغ میل کنید. دوغ نوشیدنی ایرانی است که بهتر است از نوع بدون گاز آن همراه فسنجون بنوشید.
بهترین سالاد کنار فسنجون
انتخاب مناسب برای این غذای ایرانی، سالاد کاهو با سس مایونز یا سالاد کلم شیرین‌شده است. سالاد شیرازی که با آبغوره یا آبلیمو ترش می‌شود طعم متناسبی با فسنجان ندارد.
کنار فسنجون چه غذایی خوبه؟
اگر برای سفره مهمانی خود، خورشت فسنجان تدارک می‌بینید، غذاهایی مانند ته‌چین مرغ یا انواع دلمه در کنار آن، سفره شما را خاص و به‌یادماندنی خواهد کرد. جوجه‌کباب نیز از بهترین غذاهای همراه فسنجان در مهمانی‌هاست.
مقاله خیلی خوبی بود! همیشه فسنجون یکی از غذاهای موردعلاقه من بوده، مخصوصاً وقتی طعمش ترش و شیرین میشه. به نظرتون کنار فسنجون چه غذایی خوبه که ترکیبش جذاب‌تر بشه؟ یا چه سالادی بیشتر بهش میاد؟
غذای فسنجان که گردو یکی از اجزای اصلی آن است با سبزی خوردن و کاهو لذیذتر می‌شود. از طرفی، چون طبع غذا گرم است، در کنار آن بهتر است از ماست استفاده شود که تا حدودی گرمی آن را برطرف کند.