کرمانشاه یکی از کلان شهرهای ایران است که به عنوان شهری تاریخی و فرهنگی شناخته می شود. این شهر در دوران پیش از اسلام یکی از شهرهای مهم کشور به شمار می رفت و در دوران پس از اسلام بارها مورد حمله اعراب قرار گرفت. بنابراین، بیشتر آثار تاریخی آن، مربوط به دوره پیش از اسلام است. یک نمونه این آثار، گور دخمه دکان داود است که در سال ۱۳۱۰ خورشیدی به ثبت ملی ایران رسید و هم‌اکنون یکی از جاهای دیدنی کرمانشاه است.
این گور دخمه در سه کیلومتری جنوب شرقی شهرستان سر پل ذهاب و روستای کل داود قرار دارد. این اثر در میان اهالی محل به که ل داود (که ل داو) یا دکان داود شهرت یافته است.
تاریخچه گور دخمه دکان داود
در مورد تاریخچه این بنای تاریخی، اختلاف نظرهایی وجود دارد. عده ای آن را به دوره مادها نسبت می دهند و اعتقاد دارند در دوره آخرین پادشاه مادها (ایشتوویگو یا آستیاگ) بنا شده باشد. با این وجود تحقیقات جدید حاکی از آن است که گور دخمه دکان داود متعلق به دوره هخامنشی است. همچنین، نقش برجسته ای را که در اطراف گور بر روی یک سنگ کنده کاری شده است، به دوره سلوکیان نسبت می دهند.
از آنجا که مقبره تمامی پادشاهان هخامنشی در تخت جمشید قرار دارد، این گور دخمه را متعلق به ضحاک، پدر بزرگ مادری کوروش می دانند. اهالی محل اذعان دارند که در زیر گور دخمه مزبور، نقش نوه ضحاک وجود دارد که در حال دعا برای پدربزرگش است.
تفاوت گور دخمه با دخمه
گاهی ممکن است دو واژه گور دخمه و دخمه را به جای هم به کار ببریم، اما این دو باهم تفاوت هایی دارند. در حقیقت، گور دخمه ها بناهای ساخته شده در دل کوه و صخره هستند و برای به خاک سپردن متوفیان مورد استفاده قرار می گیرند. در حالی که دخمه ها مکانی در بالای کوه برای قرار دادن متوفیان می باشند تا حیوانات و پرندگان آنها را از بین ببرند.
علاوه بر آن، گاهی در زبان عامیانه گور دخمه را مترادف استودان می دانند. لازم به ذکر است که استودان محل نگهداری استخوان متوفیان است و نسبت به گور دخمه کوچکتر می باشد و ظاهر ساده تری دارد. در حقیقت گور دخمه ها به صورت آرامگاهی هستند که یک یا چند قبر در آن وجود دارند. در حالی که استودان، حفره ای در دل صخره برای قرار دادن استخوان متوفیان است.
ویژگی های این گور دخمه
این گور دخمه در دل صخره ای ایجاد شده است و از سطح زمین ۱۲ متر ارتفاع دارد. بنابراین، دسترسی به آن مشکل یا تقریبا غیرممکن است. در پایین صخره آرامگاهی وجود دارد که اجسادی از دو هزار سال پیش در آن مدفون هستند.
جالب اینکه در داخل مقبره، تاقچه هایی برای قرار دادن نذورات تعبیه شده است. همچنین، گوری بیضی شکل در مجاورت این تاقچه ها مشاهده می شود. سقف مقبره نیز به شکل تاق، بنا شده است.
گور دخمه دکان داود به واسطه داشتن ایوانی با سقف مسطح در جلو و عقب مقبره، به گور دخمه بزرگ “دربند” در شهرستان “صحنه” در استان کرمانشاه شباهت بسیاری دارد. طول این ایوان در جلو ۶۰.۹ متر و در عقب ۳۲.۷ متر است. عرض و ارتفاع آن نیز به ترتیب ۹۵.۱ و ۶۰.۲ متر است. اطراف این ایوان به وسیله قاب هایی تزیین شده است.
گور دخمه دکان داود دارای یک ورودی در جلو است که در دو طرف آن بقایای دو ستون مشاهده می شود. در طول زمان و بر اثر بلایای طبیعی بدنه ستون ها از میان رفته و تنها پایه های مربعی شکل و سرستون ها باقی مانده است.
همچنین، ورودی دیگری در دیوار عقبی ایوان وجود دارد که ارتفاع آن ۵.۱ و عرض آن یک متر است. این ورودی به اتاقی با ابعاد ۱۸.۲× ۳۱.۲ × ۸۳.۲ باز می شود. بر روی دیوارهای این اتاق ۵ تاقچه تعبیه شده است که نذورات را بر روی آن قرار می دهند. سقف این اتاق برخلاف سقف ایوان هلالی شکل است. در سمت چپ اتاق، گوری بیضی شکل به عمق ۷۰ سانتی متر مشاهده می شود.
در نزدیکی این گور دخمه و در فاصله ۸ متری آن، نقش برجسته ای به صورت یک قاب مستطیلی شکل وجود دارد. بر روی این قاب نقش شخصیتی به صورت ایستاده و نیم رخ کنده کاری شده است. این شخصیت لباس بلندی بر تن دارد و یک دست خود را به حال دعا و نیایش بلند کرده است. در دست دیگر او برسمی (شاخه بریده درخت) دیده می شود که در مراسم مذهبی استفاده می شد.
بازدید از این گور دخمه باستانی را از دست ندهید
شهر کرمانشاه به واسطه آثار ارزشمندی که دارد به عنوان یکی از مقاصد گردشگری ایران شناخته می شود. گور دخمه دکان داود از جمله آثار مربوط به پیش از اسلام است که گردشگران مشتاق تاریخ و معماری ایران باستان را از داخل و خارج به سوی خود جذب می کند.
اگر با تورهای ایرانگردی یا به صورت شخصی به کرمانشاه مسافرت کردید، بازدید از این جاذبه را از دست ندهید. “دستی بر ایران” با معرفی جاذبه های گردشگری کرمانشاه شما را به بازدید از گور دخمه دکان داود دعوت می کند.
موقعیت مکانی گور دخمه داود کجاست؟
گور دخمه دکان داود در استان کرمانشاه و روستای کل‌داود از توابع سرپل‌ذهاب قرار دارد. این گور دخمه حدود ۱۰۰ متر از جادهی اصلی کرمانشاه به سرپل ذهاب فاصله دارد و ابتدای جادهی انزل واقع شده است.
پرسش‌های متداول درباره گور دخمه دکان داود
برای پیدا کردن پاسخ سایر سوال‌هایتان می‌توانید با ما از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست در ارتباط باشید. ما در اسرع وقت به سوال‌های شما پاسخ خواهیم داد.
گور دخمه چیست؟
گوردخمه فضایی است برای دفن مردگان که در روزگاران قدیم، در صخره‌های کوه‌ها و تپه‌ها کنده می‌شدند. ساخت گوردخمه‌ها طوری بوده که برای نشستن، برگزاری مراسم و گذاشتن اشیا، فضای کافی داشته است.
گور دخمه دکان داود متعلق به چه دوره‌ای است؟
نظرات متفاوتی در‌این‌باره وجود دارد. برخی آن را متعلق به دوره‌ی مادها می‌دانند. برخی دیگر معتقدند گور دخمه از دوره‌ی هخامنشیان به یادگار مانده است. همچنین، سنگ‌نگاره‌ی پایین این گور دخمه متعلق به دوره‌ی سلوکیان است.
گور دخمه چه تفاوتی با دخمه دارد؟
گاهی به اشتباه این دو واژه به‌جای هم به کار برده می‌شوند. دخمه‌ها محلی بودند در بالای کوه که اجساد در آنها رها می‌شدند تا خوراک حیوانات و پرندگان شوند؛ درحالی‌که در گور دخمه‌ها، اجساد دفن می‌شدند.
معماری گور دخمه دکان داود شبیه معماری کدام گوردخمه‌ی دیگر استان کرمانشاه است؟
گور دخمه‌ی دکان داود به دلیل داشتن ایوانی با سقف مسطح در جلو و عقب مقبره، به گور دخمه‌ی بزرگ «دربند» در شهرستان «صحنه» در استان کرمانشاه شباهت دارد.
