پل هفت چشمه اردبیل پلی تاریخی است که در مرکز استان اردبیل (شهرستان اردبیل) قرار دارد. از آنجایی که مردم این شهر به زبان ترکی صحبت می کنند، پل مزبور به زبان ترکی آذربایجانی به نام یئدی گوز کورپیسی (پل هفت چشمه) نامیده می شود. علاوه بر آن، این پل که از جمله جاهای دیدنی اردبیل به شمار می‌رود به نام های دیگری از قبیل پل ججین، قرمیزی کورپی (پل قرمز) و پل داش کسن نیز شهرت دارد.
این اثر تاریخی در حد فاصل بین میدان یحیوی و میدان ۱۵ خرداد بر روی رودخانه بالیخلی چای قرار گرفته است. از آنجایی که رودخانه مذکور از مرکز شهرستان عبور می کند، دسترسی به این پل از هر نقطه شهر به راحتی امکان پذیر می باشد. این اثر تاریخی در سال ۱۳۴۸ خورشیدی، به ثبت ملی ایران درآمده است.
دیرینگی ساخت پل هفت چشمه اردبیل
این پل که در دوران صفوی بنا شده است، یادآور شکل و معماری پل خواجو و سی و سه پل اصفهان می باشد. ساختار هر سه پل به یک شکل است و دارای موج شکن های سنگی و طاق های هلالی هستند و معماران آن دوره با مصالح گچ و آهک آنها را ساخته اند. همچنین، سازندگان آن دوره، اصل تقارن را در تمام اجزای آنها به کار گرفته اند.
پل هفت چشمه اردبیل در زمان ساختش دارای اهمیت سیاسی خاصی بود؛ بدین ترتیب که می توانست بخش دیوان، سیاسی و حکمرانی را در غرب اردبیل به بخش مردمی، مسکونی و بازار در شرق متصل کند. علاوه بر آن، پس از دوران صفویه نیز به علت موقعیت خوبی که داشت اهمیت تاریخی پیدا کرد؛ به این صورت که ناظر بر تحرکات اجتماعی و سیاسی از جمله قیام مشروطه خواهی بود.
در دوران مشروطه و مبارزه های داخلی مردم آذربایجان، پل مزبور آسیب دید اما خراب نشد. در آن دوران و همچنین در دوره های بعدی هیچگونه مرمتی بر روی این پل صورت نگرفت. تا اینکه پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ و در سال ۱۳۷۴ خورشیدی، این اثر تاریخی بازسازی شد و به شکل امروزی خود درآمد.
ویژگی های پل داش کسن
این پل دارای هفت دهانه آجری، قوس پنج و هفت و موج شکن های سنگی می باشد و از مصالحی همچون گچ و آهک ساخته شده است. قوس پنج و هفت در حقیقت مهم ترین نوع قوس جناغی یا تیزه دار در معماری ایرانی به شمار می رود. این قوس در معماری ایران پس از اسلام در ایران ابداع شد و تکامل یافت.
علاوه بر آن، پل مزبور دارای هفت پایه و هفت مدخل آب، پایه های سنگی و طاق های ضربی جناغی و آجری می باشد. تمامی قسمت های این پل حالت تقارنی دارند و دهانه وسطی آن زاویه دار بودن عرشه پل را نمایان می سازد.
پل مزبور دارای ابعاد ۳.۷۰ × ۳.۸۰ × ۴۶.۷۰ متر است. این بنا محل عبور عابر پیاده و وسایل نقلیه سبک می باشد. از آنجایی که در گذشته مسیر روستای داش کسن اردبیل (ججین) از روی آن صورت می گرفت، به نام این روستا نیز خوانده می شود. بعدها مردم روستای داش کسن یا ججین به شهر اردبیل مهاجرت کردند و در محله ای ساکن شدند. نام این محله به دلیل حضور مردم روستا به نام ججین شهرت یافت.
درباره رودخانه بالیخلی چای
از آنجایی که پل هفت چشمه اردبیل بر روی رودخانه بالیخلی چای قرار گرفته است، بهتر است درباره این رودخانه نیز اطلاعاتی داشته باشیم. برخی از مردم محلی اردبیل باور دارند که هفت چشمه تو در تو از زمین می جوشد و آب رودخانه مزبور از این طریق تامین می شود. با این وجود، زمین شناسان این باور عامیانه را نمی پذیرند.
بنابراین، با بررسی زمین شناسان مشخص شده است که آب این رودخانه از چشمه سارها و برف های دامنه جنوبی کوه سبلان و دامنه های شمال غربی رشته کوه بزغوش سرچشمه می گیرد. سپس، آب رودخانه پس از عبور از مرکز شهر به رودخانه قره سو، واقع در یکی از روستاهای اطراف شهر اردبیل، منتهی می شود.
رودخانه بالیخلی چای همچنین در مسیر خود آب مورد نیاز بسیاری از روستاها را تامین می کند و باعث رونق کشاورزی در آنها می گردد. با این وجود، در طی دهه 1390 شاهد کم آبی این رودخانه هستیم که امیدواریم با بارش های صورت گرفته، این کم آبی جبران شود.
هم اکنون که این مقاله نگاشته می شود (زمستان سال ۱۴۰۰ خورشیدی) در استان اردبیل شاهد برف زیادی هستیم. مقدار این برف در شهرستان های مختلف متفاوت و از ۵۶ تا ۱۱۸ سانتی متر متغیر است. اگر همه ساله و به طور مستمر چنین برف های را شاهد باشیم، امیدوار خواهیم شد که کم آبی رودخانه بالیخلی چای جبران گردد.
بازدید از پل هفت چشمه اردبیل را از دست ندهید
پل هفت چشمه اردبیل جزو آن دسته از پل هایی است که پس از گذشت چند سال از ساخت آن هنوز پا برجاست. این پل با توجه به ساختار زیبایی که دارد، گردشگران زیادی را به سمت خود می کشاند. قدم زدن بر روی این پل تاریخی و شنیدن جوش و خروش رودخانه بالیخلی چای، تجربه ای فراموش نشدنی است که گردشگران به آن علاقه زیادی دارند.
در صورتی که مشتاق مسافرت به شهر اردبیل هستید، بهتر است در فصول گرم سال به این شهر مسافرت کنید. چرا که در فصل پاییز و زمستان آب و هوای این شهر بسیار سرد می شود و بدین ترتیب گشت و گذار در شهر کمی دشوار است.
شما می توانید برای سفر به این شهر از تورهای ایرانگردی نیز استفاده کنید. “دستی بر ایران” که سالهاست در زمینه معرفی جاذبه های گردشگری اردبیل فعالیت می کند، شما را به بازدید از پل هفت چشمه اردبیل دعوت می کند.
پل هفت چشمه کجاست؟
پل هفت چشمه یا «داش کسن»، داخل شهر اردبیل، حدفاصل میدان یحیوی و پانزده خرداد، روی رودخانه‌‌ی بالیخلی چای است. موقعیت مکانی دقیق این پل را در زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره پل هفت چشمه
اگر پاسخ پرسش خود را در اینجا پیدا نکردید، در بخش دیدگاه‌های زیر این پست برای ما کامنت بگذارید و سوالتان را بپرسید. ما حتما به آن پاسخ خواهیم داد.
پل هفت چشمه اردبیل را به چه نام‌هایی می‌شناسند؟
پل هفت چشمه یا داش کسن به نام‌های «یئدی گوز کورپیسی»، «ججین» و «قرمیزی کورپی» نیز شناخته می‌شود.
قدمت پل هفت چشمه به چه دورانی بازمی‌گردد؟
این پل در دوران صفویان بنا شده است.
پل هفت چشمه دارای چه ویژگی‌هایی در معماری است؟
پل هفت چشمه موج‌شکن‌های سنگی و طاق‌های هلالی دارد و از گچ و آهک ساخته شده است. پل مزبور هفت پایه و هفت مدخل آب دارد. پایه‌های آن سنگی و طاق‌هایش ضربی جناغی و آجری هستند. تمامی قسمت‌های این پل حالت تقارنی دارند و دهانه‌ی وسطی آن زاویه‌دار‌بودن عرشه‌ی پل را نمایان می‌سازد. شکل و معماری پل هفت چشمه یادآور پل خواجو و سی و سه پل اصفهان است.
