موزه باستان شناسی جیرفت و یافته‌های تپه‌های باستانی جیرفت

آشنایی با موزه‌ باستان شناسی جیرفت
آشنایی با موزه‌ باستان شناسی جیرفت
آشنایی با موزه‌ باستان شناسی جیرفت
آشنایی با موزه باستان شناسی جیرفت

موزه باستان شناسی جیرفت، موزه‌ای تاریخی است که تمدن پنج‌هزار‌ساله‌ی این شهرستان را در خود جای داده است و هم‌اکنون از جاهای دیدنی جیرفت به شمار می‌رود. با تماشای آثار به‌نمایش درآمده در این موزه می‏‌توان با فرهنگ مردمان گذشته و شیوه‌ی زندگی آن‏ها بیشتر آشنا شد. در اینجا، سعی شده است تا حدودی به معرفی این بنای تاریخی و آثار به ‌نمایش ‏درآمده در آن پرداخته شود؛ اما بازدید از آن مسلماً تأثیر بهتری دارد.

تاریخ موزه باستان شناسی جیرفت

کشف آثار چندین هزار ساله‌‏ی جیرفت داستانی بسیار شنیدنی دارد. داستان از آنجا شروع ‌شد که کشاورزی در یکی از مزارع خود در شهرستان جیرفت، مشغول شخم‌‏زدن زمین بود که کاسه‌ای توجهش را جلب کرد. او زمین را کند و به گورستان پنج‌هزار‌ساله‏‌ی جیرفت رسید.

با پیچیدن خبر کشف این آثار در روستا و باخبرشدن قاچاقچیان، آثار کشف‏‌شده به کشورهای همسایه قاچاق می‌شدند. این ماجرا به‏‌مدت ۱ سال و نیم ادامه داشت؛ تا اینکه باستان‌شناسانی به‏‌نام حمیده چوبک، برای کاوش تپه‌ی تاریخی کنار صندل در مجاورت هلیل‌رود، به جیرفت مسافرت کرد و از ماجرای آثار کشف‌شده در روستا خبردار شد. او برای کاوش محوطه‌ی تاریخی جیرفت، از باستان‌شناس معروف ساکن فرانسه، یوسف مجیدزاده، دعوت به عمل آورد و وظیفه‌ی کاوش را به او سپرد.

با سفر آقای مجیدزاده به جیرفت، دست قاچاقچیان از این شهرستان کوتاه شد. او که کاوشگر اصلی این سایت بود، با تلاش‌های مکررش موفق شد ۱۸ شیء تاریخی را از حراجی انگلستان پس بگیرد. این اشیا عبارت‏‌اند از: ۲ کوزه، ۵ جام، ۳ وزنه، ۱ ظرف باستانی، ۱ کاسه‏‌ی با ارزش و ۶ گلدان.

ساختمان موزه، آثار به‌نمایش درآمده در آن و ویژگی‌ این آثار

ظرف سنگی تزیین شده با نقش برجسته
ظرف سنگی تزیین شده با نقش برجسته

موزه باستان شناسی جیرفت، ساختمانی سفید‌رنگ با دو ستون بلند و باشکوه دارد که به‌‏واسطه‌ی چند پله می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد. در این موزه، ۱هزار قلم اشیای ارزشمند مشاهده می‌شوند که بیشتر آن‏ها به هزاره‌ی سوم قبل از میلاد مسیح و تعدادی نیز به دوره‌ی پس از اسلام مربوط هستند.

از میان همۀ آثار، ۳۰۰ قلم از آن‏ها ظروف سنگی تزیین‌شده با نقوش برجسته و گاه مرصع‌کاری هستند. در بسیاری از این ظروف نقش انسان و حیوان و موجودات افسانه‌ای به کار رفته‌ است.

گفتنی است، بیشتر ظروف سنگی موجود در این موزه با استفاده از سنگی به‌‏نام «سنگ صابون» ساخته شده‌ است؛ چراکه که مهم‏ترین صنعت مردمان تمدن جیرفت کنده‌کاری روی صابون بوده است. در این کنده‌کاری‌ها از تصاویری نظیر تصویر انسان، بز، گوسفند، نخل، مار و عقرب بیشتر بهره برده‌اند. جالب توجه است که برخی از نقوش به‌‏کاررفته روی ظروف، شامل نقش چندین حیوان درهم‌تنیده است که قرارگرفتن آن‏ها در کنار هم نیاز به محاسبات پیچیده‏‌ی ریاضی دارد.

افزون بر آن، اشیای مختلف دیگری از جنس سنگ لاجورد نیز در این موزه وجود دارند. برای نمونه می‌توان به این آثار اشاره کرد:

  • عقاب و نقوش هندسی همراه با پیکرک‌های انسان و جانور، شیر با سر انسان، مهرهای مسطح و استوانه‌ای با نقش‌مایه‌های انسان.

آنچه در نقوش آثار به‌‏نمایش‏ درآمده در موزه جلب توجه می‌کند، سنگ‌نشانی چشم حیوانات و جانوران و انسان است؛ به‏‌گونه‌ای که چشم جانوران وحشی و گوشت‌خوار نظیر عقاب، مار، پلنگ و شیر به‌‏صورت گِرد سنگ‌نشانی شده‌اند. در مقابل، چشم انسان و چشم جانوران اهلی و گیاه‌خوار، نظیر بز کوهی و گاو، به‏‌صورت بیضی طراحی شده‌‏اند.

افزون بر آن، در سنگ‌‏نشانی چشم‌ها از سنگ مرمر یا آهک سفید یا فیروزه‌ای‏‌رنگ بهره‌ی زیادی برده‌اند. البته در ترسیم چشم پلنگ، سفیدی چشم با استفاده از سنگی به‏‌نام افرا و سیاهی آن با فیروزه انجام شده است.

کتیبه ای در موزه‌ باستان شناسی جیرفت
کتیبه ای در موزه‌ باستان شناسی جیرفت

جالب توجه است که در مواردی برخی از قسمت‌های بدن یا لباس آثار سنگی نیز با سنگ‌های قیمتی کار شده‌اند. همچنین، آویزی از سنگ فیروزه با اشکال مختلف هندسی دور گردن این نقوش مشاهده می‌شوند. به نظر می‌رسد که مردمان جیرفت در زمان گذشته، سنگ‌های قیمتی را به‏‌عنوان طلسم محافظت از انسان در مسلط‏‌شدن بر مارها و سرنگون‏‌کردن حیوانات وحشی استفاده می‌کردند؛ چراکه این عمل هنوز هم در میان مردم جیرفت متداول است.

علی‌رغم آنچه ذکر شد، در موزه باستان شناسی جیرفت، اشیای دیگری نیز در معرض نمایش قرار دارند که برخی از آن‏ها عبارت‏‌اند از:

  • ۵۰۰ شیء و ظرف کنده‌کاری با نقش پیچیده‌ی انسان و جانوران و موجودات افسانه‌ای
  • چندین تندیس مرمری انسان و جانوران
  • مجسمه‌های مفرغی
  • سفال‌های منقوش و ساده

از میان همه‌‏ی تندیس‌های موجود در موزه باستان شناسی جیرفت، تندیسی به‌‏نام «انسان عقرب» بیشتر جلب‌توجه می‌کند. «انسان عقرب»، تندیسی با سر انسان و دم عقرب است. این تندیس ازجمله معروف‌ترین تندیس‌های موجود در موزه به شمار می‌رود.

تندیس انسان عقرب
تندیس انسان عقرب در موزه باستان شناسی جیرفت

موزه باستان شناسی جیرفت را بیشتر بشناسید

موزه باستان شناسی جیرفت، آثار مختلفی از تمدن پنج‌هزار‌ساله‌ی جیرفت در خود جای داده است که گردشگران به آن‏ها علاقه‌ی زیادی دارند. به همین دلیل، گردشگران همواره با تورهای ایرانگردی به این شهرستان مسافرت می‌کنند. «دستی بر ایران»، ضمن معرفی این موزه و دیگر جاذبه‌های گردشگری جیرفت، شما را به رعایت اصول گردشگری مسئولانه فرامی‌خواند.

موزه‌ی باستان شناسی جیرفت کجاست؟

شهر جیرفت در جنوب استان کرمان واقع شده و موزه باستان‌شناسی آن در بلوار هلیل، پارک دلیری قرار دارد. موقعیت مکانی این موزه را در زیر می‌بینید:

پرسش‌های متداول درباره موزه باستان شناسی جیرفت

برای پیداکردن پاسخ سایر سؤال‌هایتان، از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست با ما در ارتباط باشید. ما در کوتاه‌ترین زمان به پرسش‌های شما پاسخ خواهیم داد.

یافته‌های تپه‌های باستانی جیرفت شامل چیست؟

مجسمه‌های مفرغی، تندیس‌ها و سردیس‌های مرمری به‌شکل انسان و جانواران، اشیایی از جنس سنگ لاجورد، سفال‌های منقوش و سفال‌های ساده، ظروف سنگی تزیین‌شده با نقش‌های برجسته یا مرصع‌کاری، اشیای کوچک مانند مهره‌های مسطح و استوانه‌ای ازجمله آثاری است که در موزه تمدن جیرفت نگهداری می‌شوند.

قدمت یافته‌های تپه‌های باستانی جیرفت به چه دورانی بازمی‌گردد؟

آثاری با قدمت بیش از پنج هزار سال، از هزاره‌ی سوم قبل از میلاد مسیح تا زمان‌های پس از آن، در این منطقه یافت شده‌اند. قدمت برخی اشیا نیز به دوره‌ی پس از اسلام برمی‌گردد.

دیگر جاهای دیدنی جیرفت و جاذبه‌های گردشگری نزدیک به موزه باستان‌شناسی کدام‌اند؟

تپه‌های باستانی کنار صندل، نخلستان‌های جیرفت، منطقه شکار ممنوع جیرفت، روستا و آبشار دلفارد، آبشار آبسر و قله‌ی ۳هزارمتری گدار، برخی از جاذبه‌های طبیعی این منطقه هستند.

اشتراک گذاری
دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

قبلی
گالری ویدیوهای نقش برجسته تنگ قندیل
بعدی
گالری عکس های مدرسه خان شیراز
شاید این‌ها را هم بپسندید
مسابقه ایران شناسی ماهانه دستی بر ایران