مقبره خواجه ربیع مشهد که مربوط به یکی از زاهدان هشتگانه صدر اسلام به نام ربیع ابن خثیم می باشد، در شهر مشهد واقع شده است. این مقبره به توصیه شیخ بهایی و به دستور شاه عباس صفوی ساخته شد. بنای مزبور که در داخل باغی وسیع قرار گرفته است، دارای معماری بی نظیری می باشد و از جمله جاهای دیدنی مشهد است که حتما باید از آن بازدید کنید.
باغ خواجه ربیع در واقع یکی از قبرستان های اصلی شهر مشهد می باشد. در این قبرستان می توان مقبره منسوب به فتحعلی شاه قاجار را نیز مشاهده کرد که افراد محلی معتقدند پس از کشته شدن به دست نادر قلی افشار در این مکان دفن شده است. در واقع، مقبره این پادشاه قاجار در شهر قم است. گورستان مزبور در سال ۱۳۱۰ خورشیدی، در ردیف آثار ملی ایران قرار گرفته است.
مختصری در مورد زندگینامه و تاریخچه ساخت مقبره خواجه ربیع
نام خواجه ربیع در تاریخ ایران به صورت ربیع بن خثیم ذکر شده است. او یکی از زهاد ثمانیه (هشت زاهد مشهور در اوایل دوران ایران پس از اسلام) صدر اسلام می باشد که لیست آنها عبارتند از: عامر بن عبد قیس، هرم بن حیان، ربیع بن خثیم، اویس قرنی، ابومسلم خولانی، مسروق بن اجدع، حسن بصری و اسود بن یزید.
ابن خثیم که از طایفه بنی اسد بود، از تابعین پیامبر و از جمله یاران و سرداران امام علی (ع) به شمار می رفت و در کوفه سکونت داشت. به نظر می رسد که او با معاویه پسر ابی سفیان رابطه خویشاوندی داشته است. به همین دلیل، در جریان بروز اختلاف بر سر خلافت برای دوری از نزاع بین طرفین به ایران مهاجرت می کند و در خراسان ساکن می شود.
ابن خثیم سال های پایانی عمر خود را در شهر نوغان مشهد (مرکز توس در آن زمان) سپری می کند. سپس، در سال ۶۸۲ میلادی (به روایت دیگر ۶۸۰ میلادی) دار فانی را وداع می گوید. پیکر او در یک فرسنگی شمال شهر نوغان به خاک سپرده شده است.
پس از مدتی و در اوایل قرن شانزدهم میلادی، شاه عباس صفوی با مشورت شیخ بهایی دستور می دهد مقبره ای باشکوه برای خواجه ربیع بنا کنند. این مقبره با سرپرستی یکی از سادات رضوی مشهد با نام میرزا افلغ در سال های بین ۱۶۱۷ تا ۱۶۲۲ میلادی ساخته می شود.
بنای مزبور در روستای حسین آباد خواجه ربیع مشهد و در داخل باغی وسیع و رودی با نام کشف رود قرار دارد. این روستا از جمله موقوفات مقبره خواجه ربیع می باشد. در گذشته، این مقبره متولیان خاص خود را داشت، اما هم اکنون آستان قدس رضوی وظیفه اداره باغ و مقبره مزبور را بر عهده گرفته است.
بیشتر بخوانید؛ مجموعه حرم امام رضا (ع) و نقش آن در شکل گیری شهر زیارتی و شیعی مشهد
ویژگی های معماری مقبره
طراحی این بنا به گونه ای صورت گرفته است که نمای خارجی آن به صورت هشت ضلعی و نمای داخلی آن به صورت چهار ایوانی باشد. در انتهای هرکدام از ایوان های بنای مزبور راهرویی وجود دارد که به قسمت داخلی آن راه می یابند. علاوه بر آن، در بخش پشتی ایوان های چهارگانه چهار ورودی مشاهده می شوند که به شاه نشین های این بنا باز می شوند.
ورودی اصلی مقبره خواجه ربیع دارای ایوان بلندتری نسبت به ورودی های دیگر می باشد. در قسمت پایینی و بالایی این ایوان دو طاق نما وجود دارند که در میانه آنها درب ورودی و یک پنجره مستطیل شکل قرار گرفته است.
گنبد فیروزه ای رنگ این بنا بر روی ساختمان هشت ضلعی آن قرار گرفته است و دارای ارتفاعی معادل ۱۸ متر می باشد.
اهمیت هنری مقبره خواجه ربیع
کاشی های الوان (هفت رنگ) به کار رفته در نمای خارجی این مقبره جلوه ویژه ای به آن بخشیده اند. علاوه بر آن، با ورود به داخل مقبره مزبور می توانید نقاشی های طلایی رنگ موجود بر روی دیوارها را مشاهده کنید که اهمیت هنری آن را نمایان می سازند.
گفته می شود که بنای تاج محل هندوستان که از عجایب هفتگانه در جهان می باشد، با الهام از مقبره خواجه ربیع ساخته شده است. همین موضوع ارزش هنری این مقبره را دوچندان می کند.
بر روی گنبد مقبره مزبور دو کتیبه به رنگ فیروزه ای وجود دارند که به خط علیرضا عباسی از جمله خوشنویسان عهد صفوی نگاشته شده اند. یکی از این کتیبه ها در قسمت داخلی گنبد و دیگری در ساقه گنبد نصب شده اند و تاریخ احداث بنا بر روی آنها مشاهده می شود. علاوه بر آن، این کتیبه ها حاوی آیه ای از قرآن و بخش هایی از نهج البلاغه نیز می باشند.
بازدید از معماری باشکوه مقبره خواجه ربیع را از دست ندهید
مقبره خواجه ربیع از جمله بناهای تاریخی دوره صفوی است که سازندگان آن از تمامی هنر خود برای ساخت آن استفاده کرده اند. در نتیجه تلاش آنها، سازه ای بسیار باشکوه به وجود آمده است تا یکی از زاهدان هشتگانه صدر اسلام را به جهانیان معرفی کند. هم اکنون، بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی در حین بازدید از معماری باشکوه بنای مزبور، خواجه ربیع را بهتر می شناسند.
چنانچه با تورهای ایرانگردی یا به صورت شخصی قصد سفر به مشهد را دارید، بازدید از این مقبره را فراموش نکنید. ″دستی بر ایران″ که در زمینه معرفی جاذبه های گردشگری مشهد فعالیت می کند، شما را به بازدید از مقبره خواجه ربیع مشهد دعوت می کند.
آرامگاه خواجه ربیع کجاست؟
آرامگاه خواجه ربیع در نزدیکی شهر مشهد، انتهای بلوار خواجه رشید و در مجاورت روستای حسین آباد قرار دارد. موقعیت مکانی دقیق مقبره خواجه ربیع را در نقشه زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش های متداول درباره مقبره خواجه ربیع
برای پیدا کردن پاسخ سایر سوال‌هایتان می‌توانید با ما از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست در ارتباط باشید. ما در اسرع وقت به سوال‌های شما پاسخ خواهیم داد.
مقبره‌ی خواجه ربیع مدفن چه کسی است؟
طبق کتاب‌های تاریخی، ربیع‌بن‌خثیم که یکی از تابعین صدر اسلام بوده در این مکان دفن شده است.
چه مشاهیری در آرامستان خواجه ربیع دفن شده‌اند؟
حسین امینی، ادیب و شاعر برجسته‌ی مشهدی، دکتر حسین خلیلی یزدی، چهره‌ی ماندگار پزشکی، حاج علی‌اکبر توکل باقری، بنیان‌گذار و صاحب شرکت اتوبوس‌رانی «اتو توکل»، پروفسوری بلژیکی، مشهور به عبدالله بولون (مسیحی مسلمان‌شده)، شیخ احمد کافی، فتحعلی‌خان جد آغامحمدخان قاجار و گروهی از قاجاریان معروف در آرامستان خواجه ربیع دفن‌اند.
بنای آرامگاه خواجه ربیع در چه زمانی و به‌دستور چه کسی ساخته شد؟
این مقبره در دوره‌ی صفویان و به‌دستور شاه عباس و با مشورت شیخ بهائی ساخته شد.
مقبره خواجه ربیع چه ویژگی‌های معماری دارد؟
مقبره خواجه ربیع مشهد دارای گنبدی به‌ارتفاع ۱۸ متر است. گنبد، دو‌پوشه و پوشیده از کاشی‌های فیروزه‌ای می‌باشد. درون بنا مزین به نقاشی‌های طلایی‌رنگ است. طراحی بنای مقبره چنان است که نمای خارجی آن به‌صورت هشت‌ضلعی و نمای داخلی به‌صورت چهار ایوانی باشد. می‌گویند بنای تاج‌محل هندوستان، با الهام از مقبره خواجه ربیع ساخته شده است.
