مسجد جامع کرمان چه ویژگی هایی دارد؟

مسجد جامع کرمان یکی از مساجد زیبا و از جاهای دیدنی کرمان است که در میدان مشتاقیه (شهدا) و در مجاورت بازار مظفری و بازار قدمگاه قرار دارد. این مسجد به دلیل این که در زمان حکومت آل مظفر بنا شده است، به نام مسجد جامع مظفری نیز شناخته می شود.

مطابق مستندات تاریخی، مسجد جامع کرمان در گذشته خارج از حصارهای شهر کرمان قرار داشت. سپس، در طول زمان و با گسترش شهر کرمان این مسجد در داخل شهر قرار گرفت. این بنا به دلیل شکوه و زیبایی که دارد، در سال ۱۳۱۵ خورشیدی، به عنوان یکی از آثار تاریخی به ثبت ملی ایران رسید.

سرگذشت مرمت ها و تخریب های صورت گرفته روی مسجد جامع کرمان

این مسجد در قرن چهاردهم میلادی و در زمان حکومت آل مظفر ساخته شد. گفته می شود که معمار آن به تقلید از مسجد جامع یزد آن را ساخته است. تشابه سردرشرقی این مسجد با نمونه مشابه یزد، شاهد این مدعاست. البته، مسجد جامع کرمان فاقد دو مناره در این ناحیه است.

در قرن چهاردهم میلادی، شخصی به نام مبارزالدین محمد مظفری میبدی، حکومت را بر عهده داشت. او در دوره ای وادار به جنگ با قوم جرمان و اوغان بود. بنابراین، نذر کرده بود که در صورت پیروزی مسجدی بنا کند تا میراثی از خود بر جای گذاشته باشد. در نتیجه پس از پیروزی، مسجد مزبور از جمله بناهایی بود که طعم شیرین پیروزی در مقابل قوم جرمان و اوغان را یاد آور می شد.

این مسجد در طول زمان بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. علاوه بر آن، دو مرتبه بر اثر حوادث و وقایعی ناگوار قسمت هایی از آن تخریب شده است. با این وجود، طی مرمت ها و بازسازی های انجام گرفته روی آن، هنوز هم پا برجا و با صلابت می باشد.

اولین مرمت و بازسازی برای این بنا در زمان حکومت وکیل الملک، حاکم وقت کرمان انجام شد. او به بازسازی کاشی کاری های ایوان بزرگ و ستون ها و لچکی های داخل این مسجد پرداخت که در گذر زمان تخریب شده بودند. لچکی در معماری، دو سطح مثلثی شکل است که در مجاورت هر قوس قرار دارد و معمولا با نقوش اسلیمی و رنگارنگ زینت می یابد. لازم به ذکر است که احداث شبستان شمالی نیز از کارهای انجام گرفته توسط وکیل الملک بود.

علاوه بر آن، در دوره صفوی و زمان حکومت شاه عباس دوم مرمت دیگری بر روی این بنا انجام گرفت. این مرمت و بازسازی توسط شخصی به نام شاهرخ نامی صورت پذیرفت.

پس از آن، مرمت اساسی در دوره زندیه توسط محمد تقی خان درانی حاکم وقت کرمان صورت گرفت. او بخش های مختلف مسجد را بازسازی و مرمت نمود‌. آثار مرمت های او از خطوط بر جای مانده در بالای مناره و گلدسته های مسجد مشخص است.

بعد از این مرمت ها، در قرن هجدهم میلادی و در دوره قاجار طی محاصره کرمان توسط آقا محمد خان قاجار و شلیک های توپ به این مسجد، سردر رو به مشرق آن تخریب شد. با این وجود، بعدها این سردر مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت.

علاوه بر آن، در سال ۱۳۵۷ خورشیدی، گروهی از عوامل وابسته به حکومت پهلوی در طی واکنش شدید به تحرکات انقلابی مردم شهر کرمان این مسجد را به آتش کشیدند. در طی این آتش سوزی، تعدادی از مردم کشته شدند. پس از این واقعه، مسجد مزبور دوباره مرمت و قسمت های تخریب شده آن از نو بازسازی شدند.

در طی یک مرمت دیگر، حجاری ها و کاشی کاری های بنا توسط یک معمار اصفهانی به نام عنایت الله بن نظام الدین بازسازی شد. نام این معمار بر روی ایوان بزرگ مسجد حک شده است.

ویژگی های معماری این مسجد جامع

این بنا دارای سه درب ورودی است که در اضلاع شرقی، غربی و شمالی قرار دارند. درب ورودی اصلی که در ضلع شرقی قرار دارد، دارای سردری بزرگ با کاشی کاری ها و مقرنس کاری های زیباست. همچنین، یک ساعت قدیمی در بالای این سر در نصب شده است که زیبایی به خصوصی به آن بخشیده است.

این مسجد دارای یک صحن زیبا به ابعاد ۴۹× ۶۶.۵ متر مربع می باشد. همچنین، وجود ایوان، شبستان و یک محراب با تزیینات کاشی کاری زیبا از ویژگی های شاخص بنای مزبور به شمار می رود.

از نظر باستان شناسان ارزشمندترین قسمت این بنا مربوط به کاشی کاری های معرق سر در شرقی و محراب آن است. محراب این مسجد در ضلع غربی آن واقع شده است. در حاشیه این محراب تزیینات زیبایی از سنگ های مرمر به چشم می خورند.

علاوه بر آن، در طراحی این محراب از رنگ زرد بهره زیادی برده اند. در پشت این محراب سنگ قبری منسوب به یکی از شعرای نامدار ایرانی به نام ملا بمانعلی راجی کرمانی وجود دارد. ایشان دیوانی به نام حمله حیدری به نام خود ثبت کرده اند.

بازدید از بنای زیبای مسجد جامع کرمان را از دست ندهید

برخی از بناها از جمله مسجد جامع کرمان به دلیل قدمتی که دارند بسیار ارزشمند هستند و باید از آنها همانند میراثی گرانقدر نگهداری کرد. این بنا علیرغم سرگذشت تلخی که دارد هنوز هم پابرجاست و زیبایی های به خصوص خود را دارد. همین سبب شده است که گردشگران زیادی از داخل و خارج کشور برای بازدید از آن به کرمان مسافرت کنند.

چنانچه قصد سفر به این شهر را دارید، می توانید سفر خود را با تورهای ایرانگردی آغاز کنید. “دستی بر ایران” که به معرفی جاذبه های گردشگری کرمان می پردازد، شما را به بازدید از مسجد جامع کرمان دعوت می کند.

موقعیت مکانی مسجد جامع کرمان کجاست؟

مسجد جامع کرمان در غرب میدان مشتاقیه یا میدان شهدای کرمان، در ابتدای خیابان دکتر شریعتی واقع شده است.
در سفر به کرمان، می‌توانید به کمک مکان‌نمای گوگل، به تماشای این بنای تاریخی بروید:

پرسش‌های متداول درباره مسجد جامع کرمان

اگر پاسخ پرسش‌های خود را در موارد زیر پیدا نکردید، از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست، سوال‌هایتان را با ما در میان بگذارید. ما در اولین فرصت به آنها پاسخ خواهیم داد.