غار یخی چما کجاست؟ تجربه‌ای خنک در کوه‌های غرب ایران!

یکی از غارهای بزرگ و زیبای شهر کوهرنگ، از توابع چهارمحال و بختیاری، در نزدیکی رشته کوه زاگرس، غار یخی چما است که جاذبه‌ای طبیعی و کم‌نظیر به شمار می‌رود. این غار در دره‌ای عمیق قرار دارد و در طول زمان، با انباشته‌شدن برف‌های بسیار در این دره ایجاد شده است. جهت تابش نور خورشید نیز دهانه‌ای در دل این برف‌ها پدید آورده که امروزه در نقش ورودی غار کاربرد دارد.

در این نوشتار، شما را با سطح دشواری پیمایش این غار و اطلاعات لازم درخصوص فصل بازدید و نکاتی از این دست آشنا می‌کنیم.

درباره غار یخی چما

همان‌طور که از نام این غار یخی برمی‌آید، در گذر زمان، با تجمع برف و تبدیل آن به یخ ایجاد شده است. سپس، در هنگام گرم‌بودن هوا، جهت تابش خورشید باعث آب‌شدن بخشی از برف‌های انباشته شده و دهانه‌ای در غار پدید آورده که هم‌اکنون ورودی آن محسوب می‌شود.

همه‌ساله در هنگام گرم‌شدن هوا، بخشی از یخ‌های این غار تاحدی آب می‌شوند و جوی آب بسیار سردی در داخل غار به راه می‌افتد. این جوی آب پس از طی‌کردن مسیر اندکی در دل غار، رودخانه‌ای شکل می‌دهد که به آب پشت سد کوهرنگ می‌پیوندد. در حال حاضر، در پاییز ۱۴۰۳ خورشیدی، آب‌ پشت این سد از بزرگ‌ترین منابع آب شیرین ایران به شمار می‌رود.

در فصل‌های سرد، در صورت بارش برف و جمع‌شدن این برف‌ها در اطراف غار و مسدودشدن ورودی آن، بازدید از غار ناممکن می‌شود. با این تفاسیر، این غار مشابه یک یخچال دائمی است و تغییر فصل باعث از بین رفتن آن نمی‌شود. درخور توجه است که دشواربودن مسیر رفت‌وآمد به غار یخی چما سبب شده است که تا حدودی این غار بکر و دست‌نخورده باقی بماند. همین بکربودن از ویژگی‌های متمایز آن محسوب می‌شود. البته، این بدان معنا نیست که هیچ گردشگری از آن بازدید نکرده است.

افرادی که موفق به بازدید از غار مزبور شده‌اند، آن را مشابه تنگه و انباری پوشیده از برف می‌دانند که ارتفاع برف‌های آن به ۵۰ متر می‌رسد. موقعیت این غار و قرارگیری آن در دره‌ای عمیق باعث می‌شود که برف‌های زمستانی در آنجا تجمع یابند. در طول زمان، توده‌های برف به‌همراه قندیل‌های بزرگ یخی به اجزای اصلی غار تبدیل شده‌‌اند. به‌طور کلی، این غار نوعی یخچال طبیعی و دائمی است که در فصل‌های گرم امکان بازدید از آن فراهم می‌شود.

وجه تسمیه غار

در گویش عشایر بختیاری که در اطراف این غار زندگی می‌کنند، «چما» جمع کلمه‌ی «چم» به‌معنای جوشش آب در مرغزار و زمین‌های هموار پوشیده از علف است. این نام‌گذاری به‌دلیل قرارگرفتن غار در دشت چما بوده است که منطقه‌ای خوش‌آب‌وهوا با مرتع‌های سرسبز و چشمه آب شیرین و گوارا به شمار می‌رود.

حادثه غار یخی کوهرنگ

به گزارش مدیر جمعیت هلال احمر شهر کوهرنگ، در اولین روز از شهریور ۱۳۹۷ خورشیدی، دو گردشگر هنگام بازدید از غار یخی چما جان خود را از دست دادند. این گردشگران پس از ورود به غار و بازید از آن، مشتاق پیشروی بیشتر در آن می‌شوند؛ اما، به‌دلیل گرم‌بودن هوا و آب‌شدن بخشی از یخ‌های غار، تعدادی از قندیل‌های بزرگ آن کنده می‌شوند و بر سر گردشگران می‌افتند و موجب بروز آن حادثه می‌شوند. بنابراین، پیشنهاد می‌کنیم که هنگام بازدید از این غار حتماً جانب احتیاط را رعایت کنید.

چرا بازدید از این غار در تابستان بهتر است؟

شهر کوهرنگ که غار یخی چما را در خود جای داده است، در فصل تابستان برای ییلاق عشایر استفاده می‌شود. مردمان عشایر در این فصل از سال، محصولاتی همچون دوغ محلی و عسل تهیه می‌کنند و آن‌ها را به فروش می‌رسانند. آن‌ها سبزی‌های کوهی را می‌شناسند و این سبزی‌ها را جمع‌آوری و به گردشگران عرضه می‌کنند. از طرفی، آن‌ها تعدادی از چادرهای خود را به گردشگران اجاره می‌دهند.

بدین ترتیب، شما می‌توانید هنگام بازدید از غار در فصل تابستان، در کنار مردم عشایر زندگی کنید و با سبک زندگی آن‌ها آشنا شوید‌. سپس، بعد از همنشینی با این مردم خونگرم، به‌طرف غار حرکت کنید. درخور توجه است که از درون این غار، رودخانه‌ی سردی عبور می‌کند که بر اثر ذوب یخ‌های غار ایجاد شده است و از همین غار سرچشمه می‌گیرد. البته، این رودخانه عمق چندانی ندارد و عبور از آن راحت است. پس از گذر از این رودخانه، باید قله‌ای به نام قنبرکش، یکی از قله‌های شمال غربی زردکوه، را نیز پشت سر بگذارید که افراد با آمادگی جسمی معمولی نیز امکان‌ عبور از آن را دارند.

در نهایت، به غار یخی چما می‌رسید که در اطراف آن، برف‌های فشرده‌شده‌ای قرار دارند که ارتفاع آن‌‌ها در برخی از قسمت‌ها به ۵۰ متر می‌رسد. البته، در فصل تابستان با آب‌شدن برف‌ها این ارتفاع کمی کاهش می‌یابد و ممکن است زیر پای شما کمی شکننده باشد. بنابراین، بهتر است از قسمت‌های تعیین‌شده و با رعایت احتیاط به‌طرف غار حرکت کنید.

درخور توجه است که در برخی مواقع، به‌دلیل کم‌شدن ضخامت برخی از قسمت‌های غار و احتمال ریزش یخ‌ها، ورود به غار ممنوع اعلام می‌شود. پس بهتر است در طول مسیر، به تابلوهای راهنما دقت کنید و اخطارها را جدی بگیرید تا دچار سانحه نشوید.

آدرس غار و مسیر دسترسی به آن

غار یخی چما در شهر کوهرنگ استان چهارمحال و بختیاری، کیلومتر ۲۵ شهر چلگرد و پس از روستای علی‌خان قرار دارد. برای دسترسی به این غار با خودروی شخصی، ابتدا باید به شهر کوهرنگ استان چهارمحال و بختیاری بروید. سپس، از آنجا به‌طرف چلگرد حرکت کنید. پس از رسیدن به این شهر، با ۲۵ کیلومتر ادامه رانندگی، به آبشار و روستای علی‌خان می‌رسید.

در نهایت، از این روستا مسیر آسفالته‌ای را تا محل قرارگیری غار طی کنید و پس از پارک‌کردن اتومبیل در محلی امن، باقی مسیر را با پای پیاده بروید. درخور توجه است که پیمودن این مسیر خاکی و ۱۲کیلومتری، زمان‌بر است. در این مسیر، چادرهای عشایر را مشاهده می‌کنید و این امکان را دارید که با اجاره‌ی‌ یکی از این چادرها، در آنجا به استراحت بپردازید. مواد غذایی لازم را نیز می‌توانید از عشایر خریداری کنید.

وسایل لازم برای بازدید از غار

هنگام سفر به شهر کوهرنگ برای بازدید از غار یخی چما، بهتر است وسایلی به همراه داشته باشید که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:

جاهای دیدنی اطراف غار یخی چما

در اطراف این غار جاذبه‌های گردشگری مختلفی قرار دارند؛ ازجمله:

دشت لاله‌های واژگون

یکی از بزرگ‌ترین رویشگاه‌های لاله واژگون در جهان، دشت لاله‌های واژگون کوهرنگ است که بوته‌های لاله‌ی آن از اواسط فروردین تا آخر اردیبهشت به بار می‌نشینند. این دشت یکی از آثار طبیعی ایران به شمار می‌رود که تحت حفاظت محیط زیست قرار دارد. در دشت مزبور، گونه‌های گیاهی دیگری همچون گون، دافنه، کوما و تنگز نیز رویش دارند. از طرفی، جانوران مختلفی مثل کبک، کل، بز، خرس قهوه‌ای و زاغ نوک‌زرد و نوک‌قرمز در آنجا زندگی می‌کنند.

چشمه دیمه

یکی دیگر از جاذبه‌های اطراف غار، چشمه دیمه است که از سرچشمه‌های اصلی زاینده‌رود به شمار می‌رود. این چشمه به‌دلیل قرارگیری در روستای دیمه به این نام شناخته می‌شود. فاصله چشمه دیمه تا غار یخی چما حدود ۲۳ کیلومتر است.

چشمه کوهرنگ

یکی از چشمه‌های زیبای چهارمحال و بختیاری و سرچشمه‌های اصلی کارون که در نزدیکی غار یخی چما قرار دارد، چشمه کوهرنگ است که آب خود را از ارتفاعات زردکوه تأمین می‌کند. آب این چشمه پس از عبور از مسیری پرپیچ‌وخم، به پشت سد کوهرنگ می‌رسد و از آنجا با عبور از تونل اول کوهرنگ، به زاینده‌رود می‌ریزد. سپس، از تونل دوم عبور می‌کند و به آب پشت سد کارون می‌پیوندد.

تونل کوهرنگ

در شهر کوهرنگ، تونلی به همین نام احداث شده است که آب رودخانه کوهرنگ را که در پشت سد جمع می‌شود، به زاینده‌رود منتقل می‌کند. این تونل نوعی جاذبه‌ی دست‌ساز و مصنوعی است که اهمیت ویژه‌ای دارد.

فیلم غار یخی چما

شاید دیدن فیلم یا به بیان دقیق‌تر، نماهنگی (کلیپ) از غار یخی چما اشتیاق شما را برای دیدن این جاذبه‌ی طبیعی افزایش دهد. ما چنین فیلمی را برایتان آماده کرده‌ایم:

غار یخی چما؛ جاذبه‌ای طبیعی که باید دید

غار یخی چما یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی چهارمحال و بختیاری است و همه‌ساله گردشگران پرشماری از آن بازدید می‌کنند. گردشگرانی که بارها به دیدن غار رفته‌اند، با حوادثی که ممکن است در آنجا پیش بیاید، آشنایی دارند. اگر شما برای اولین بار از غار بازدید می‌کنید، لازم است از راهنمایان محلی کمک بگیرید یا با افراد باتجربه به آنجا بروید.‌ «دستی بر ایران» با معرفی جاذبه‌های طبیعی و تاریخی شهرهای مختلف، قصد دارد لذت سفر را برای شما دوچندان کند.

غار یخی چما کجاست؟

این غار در شهر کوهرنگ چهارمحال و بختیاری، کیلومتر ۲۵ شهر چلگرد و پس از روستای علی‌خان واقع شده است. درخور توجه است که فاصله شهرکرد تا غار یخی چما حدود ۹۲ کیلومتر است. موقعیت دقیق این غار در نقشه‌ی زیر مشخص است:

پرسش‌های متداول درباره غار یخی چما

پس از بررسی پرسش و پاسخ‌های زیر، سایر سؤالاتتان را با ما در میان بگذارید تا به‌‌زودی به شما پاسخ دهیم.