عمارت مشیر دیوان، متعلق به دوران قاجار و بنایی بسیار زیبا است که در خیابان شهدا (فرح سابق) و محله‌ی قدیمی «سرتپوله» سنندج قرار دارد. علت شهرت این عمارت به این نام، بنا شدن آن توسط«میرزا یوسف مشیر دیوان»، حاکم وقت کردستان است. بنای مزبور که از اصول معماری ایرانی پیروی می‌کند، چندین سال به عنوان محل استانداری کردستان کاربرد داشته است و هم اکنون از جاهای دیدنی سنندج به حساب می‌آید.
شکوه و زیبایی این بنای تاریخی به حدی است که همه ساله گردشگران زیادی را به سمت خود می‌کشاند. در این مقاله به شرح مختصری از زیبایی‌های این عمارت باشکوه می‌پردازیم.
ویژگی‌ها و سبک معماری عمارت مشیر دیوان سنندج
این بنا که از قسمت‌های مختلفی تشکیل شده است، مساحتی در حدود ۳۶۵۰ متر مربع را در برمی‌گیرد. قسمت‌های مختلف بنای مزبور عبارتند از:
- سردر ورودی، هشتی، ایوان ستون‌دار، تالار، هفت حیاط، آب‌نما و حمام.
ورودی این بنا دارای سردری است که به صورت نیم‌هشتی ساخته شده است و با نام «سردر جلوخانی» شناخته می‌شود. بالای سردر، مکانی وجود دارد که در گذشته به عنوان «جان پناه» استفاده می‌شد. البته، این مکان محل نگهبانی و دیده‌بانی نیز هست. در واقع، به دلیل برگزاری جلسات مهم در بنای مزبور، برای آن، محل نگهبانی تعبیه شده است.
سردر این بنا همچنین دارای سکوها و تاق‌نماهای متعدد است که به زیبایی آن می‌افزایند. این سکوها که به وسیله‌ی آجرکاری تزیین شده‌اند، از شیوه‌ی معماری کلاسیک پیروی می‌کنند.
با عبور از سردر، ابتدا به یک فضای هشت‌ضلعی وارد می‌شویم که در گذشته محل مخصوص دربان بوده است. در واقع، افرادی که قصد ورود داشتند ابتدا باید وارد این فضا می‌شدند و از دربان اجازه می‌گرفتند. سپس، با عبور از آن به اتاق‌های اصلی عمارت راه می‌یافتند.
سه ضلع از اضلاع فضای هشت‌ضلعی به قسمت خاصی از عمارت مشیر دیوان راه دارند. برای مثال، در ضلع راست این فضا یک انباری بزرگ و در ضلع چپ آن یک هشتی مشاهده می‌شود که به اتاق مستخدمین می‌رسد. سقف این هشتی را با آجرهای کوچک تزیین کرده‌اند و دارای شکل تاق‌سنبلی، خفته و شیوه راسته است.
در انتهای فضای هشت‌ضلعی نیز اتاق‌های اصلی قرار گرفته‌اند. پس از تماشای این اتاق‌های زیبا به حیاط عمارت وارد می‌شویم که آب‌نمای زیبایی در مرکز آن مشاهده می‌شود. در این حیاط، بنای زیبایی با سقف شیروانی با یک کلاه فرنگی نیز به چشم می‌خورد.
در اطراف این حیاط، شش حیاط دیگر نیز وجود دارند که هر کدام دارای آب‌نماهای منحصربه‌فردی هستند. علاوه بر آب‌نما، این حیاط‌ها دارای حوض‌های بزرگ و کوچک نیز هستند که جلوه‌ی زیبایی به آنها بخشیده‌اند. با عبور از حیاط اصلی، نمای ساختمان عمارت مشیر دیوان پیش روی‌مان قرار می‌گیرد.
بنای مزبور شامل بخش‌های خصوصی، عمومی، تشریفاتی، خدماتی و بهداشتی است. قسمت‌های اصلی ساختمان عبارت است از:
- ایوان ستون‌دار، تالار تشریفات، حیاط و آب‌نما
این عمارت همچنین دارای در و پنجره‌های متعدد است که از تلفیق گره‌چینی چوب و شیشه‌های رنگی تشکیل شده‌اند. این شیشه‌های رنگی جلوه‌ی زیبایی به اتاق‌های آن بخشیده‌اند.
این بنای زیبای تاریخی دارای سقف شیروانی، تالار تشریفات و ایوانی ستون‌دار در مقابل خود است که با نقوش مختلفی تزیین شده‌اند. علاوه بر آن، از سایر ویژگی‌های آن می‌توان به گچ‌بری و مقرنس‌کاری‌های زیبا و اُرسی‌هایی با طرح اسلیمی اشاره کرد.
از تزیینات شاخص این بنا می‌توان حجاری روی سنگ اِزاره و ستون‌هایی با تزیینات گچ‌بری طنابی و مقرنس‌کاری را نام برد. (سنگ ازاره بخشی از دیوار اتاق یا ایوان است که از روی زمین تا تاقچه، کار می‌شود). طراحی و ساخت قسمت‌های مختلف بنای مزبور و طراحی محوطه‌ی آن با پیروی از اصول معماری ایرانی انجام گرفته است.
همچنین، در این بنا تالارهای زیبایی وجود دارند و به دلیل حضور مهمانان تلاش کرده‌اند آنها را با بهترین مصالح و تزئینات متعدد بسازند. این تالارها اتاق‌های متعددی هم دارند که ارسی‌های پرکار از ویژگی‌های بارز آنها محسوب می‌شود.
ویژگی حمام عمارت
در گذشته، منازل مسکونی حمام نداشتند بنابراین، وجود آن در داخل برخی از منازل، یک ویژگی متمایز به شمار می‌رفت. عمارت مشیر دیوان نیز از جمله بناهای شاخصی است که دارای حمام بوده است.
حمام این بنای ارزشمند تاریخی شامل قسمت‌های مختلفی از قبیل سربینه، گرم‌خانه، خلوتی و خزینه است. هر کدام از این قسمت‌ها با نقوش جانوری و گیاهی به شیوه‌ی زیبایی تزیین شده‌اند. این تزیینات با استفاده از هنر آهک‌بری یا ساروج‌بری انجام گرفته است تا رطوبت جذب دیوارهای آن نشود.
عمارت مشیر دیوان از جاذبه‌های گردشگری کشورمان است
عمارت مشیر دیوان از جمله بناهای شاخص شهرستان سنندج است که هنگام سفر با تورهای ایرانگردی می‌توانید از آن بازدید داشته باشید. دستی بر ایران با پیشینه‌‌ای طولانی در حوزه‌ی گردشگری، شما را به بازدید از این اثر تاریخی و سایر جاذبه‌های گردشگری سنندج دعوت می‌کند.
عمارت مشیر دیوان کجاست؟
این بنا در بخش مرکزی شهر سنندج و در خیابان شهدا، فرح سابق، قرار دارد. موقعیت مکانی دقیق این عمارت را در زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره عمارت مشیر دیوان
اگر پاسخ پرسش خود را در اینجا پیدا نکردید، در بخش دیدگاه‌های زیر این پست برای ما کامنت بگذارید و سوالتان را بپرسید. ما حتما به آن پاسخ خواهیم داد.
دیرینگی عمارت مشیر دیوان به چه دوره‌ای برمی‌گردد؟
این بنا در دوره‌ی قاجار و به دست حاکم وقت، میرزا یوسف مشیر دیوان، ساخته شده است و قدمتی بیش از ۱۰۰ سال دارد.
کاربری عمارت مشیر سنندج چه بوده است؟
این عمارت در عهد قاجار، خانه‌ی شخصی حاکم وقت بوده است که بعدها به استانداری کردستان تبدیل شده است. در حال حاضر، زیر نظر میراث فرهنگی برای بازدید گردشگران اختصاص یافته است.
دیگر خانه‌های تاریخی سنندج کدام‌اند؟
خانه‌ی آصف، خانه‌ی کرد، عمارت امجدالاشراف، عمارت خسروآباد، عمارت فهیمی، عمارت وکیل‌الملک، عمارت سرهنگ آزموده اردلان و عمارت ملا لطف‌الله شیخ‌الاسلام، برخی از جاذبه‌های گردشگری سنندج هستند.
