سد لفور که یکی از جاذبه‌های تاریخی شهر سوادکوه شمالی در استان مازندران است، در دل جنگلی چهل میلیون ساله قرار دارد. به همین دلیل، بازدید از آن برای گردشگران جذابیت خاصی دارد. در کل، استان مازندران که رشته کوه البرز را در خود جای داده است، با وجود طبیعت زیبا در جبهه‌ی شمالی این رشته کوه شهرت و محبوبیت خاصی دارد. وجود جاذبه‌های تاریخی مثل سد لفور در دل این طبیعت زیبا نیز شکوه آن را بیشتر می‌کند. در ادامه، تاریخ ایجاد این سد، ویژگی‌های آن، مسیرهای دسترسی، بهترین زمان بازدید و مواردی از این دست را شرح می‌دهیم.
تاریخ ساخت سد لفور مازندران
در سال‌های آخر حکومت محمدرضا پهلوی، پروژه‌ای برای احداث سدی مخزنی در منطقه‌ی بابل‌کنار مازندران و بر روی رودخانه‌ی بابل‌رود در جریان بود. کارشناسان مطالعات اولیه برای انجام این پروژه را نیز انجام داده بودند. با این حال، به دلیل وقوع انقلاب سال ۱۳۵۷ خورشیدی، این پروژه متوقف شد.
در سال ۱۳۷۴ خورشیدی، محل احداث سد را از بابل‌کنار به منطقه‌ی لفور شهر سوادکوه شمالی انتقال دادند. در بهمن همین سال کلنگ احداث این سد در منطقه‌ی دئوتک و زمین شالیزاری به نام خرچاک توسط رئیس جمهور وقت به زمین زده شد. سپس، با صادر شدن دستور اجرای طرح از طرف رهبر، سد لفور را با ارتفاعی در حدود ۷۲ متر در تلاقی سه رودخانه‌ی کارسنگ رود، آذررود و اسکلیم‌رود احداث کردند. این سد با هدف تأمین آب ۵۴ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی شهرهای بابل، بابلسر، قائم‌شهر و جویبار احداث شده بود.
در ابتدای تاسیس سد آن را «پاشاکلا» می‌نامیدند و در حاشیه‌ی جاده‌های لفور و بابل تابلوهایی به همین نام نصب کرده بودند. سپس، نام آن را به سد البرز تغییر دادند. همچنین، به دلیل قرارگیری سد در کنار جاده‌ی لفور آن را سد لفور نیز نامیدند.
درباره سد لفور
این سد که نام اصلی آن سد البرز است، در مسیر سه رودخانه‌ی آذر رود، اسکلیم‌رود و کارسنگ قرار دارد. عمق سد ۷۵ متر است و قدرت ذخیره‌ی ۱۵۰ میلیون مترمکعب آب را دارد. این میزان آب به جز مصارف کشاورزی در تأمین برق منطقه‌ی قرارگیری سد و شهرهای همسایه‌ی آن استفاده می‌شود.
در اطراف سد مزبور طبیعت زیبا و چشم‌نوازی وجود دارد که توجه گردشگران را به خود جلب کرده است. چرا که آنها ضمن بازدید از سدی تاریخی امکان کمپ زدن در دل طبیعت باشکوه را دارند. بهرحال داشتن طبیعت زیبا، درختان سربه فلک کشیده، آب‌و‌هوای کم‌نظیر، پوشش گیاهی متنوع و انواع گونه‌های گیاهی از ویژگی‌های استان مازندران است. سد البرز مازندران نیز جاذبه‌ای تاریخی است که با شکوه و اقتدار بسیار در میان این طبیعت زیبا خودنمایی می‌کند. سد مزبور در دل جنگل چهل میلیون ساله‌ی لفور قرار گرفته است و برای اکوسیستم اطراف خود بسیار مفید است.
این سد که با ساختار طبیعی و پوشش سنگ‌ریزه‌ای خود شهرت و محبوبیت بسیاری کسب کرده است، یکی از مهمترین منابع تامین آب شهرستان‌های سوادکوه محسوب می‌شود.
بهترین زمان بازدید
به دلیل قرارگیری سد لفور در دل جنگل بازدید از آن در هر فصلی زیباست. چرا که درختان اطراف سد در فصل‌های مختلف منظره‌ی متفاوتی به خود می‌گیرند و در بهار با شکوفه، در تابستان با میوه‌های آبدار، در پاییز با برگ‌های رنگارنگ و در زمستان با شاخه‌های خشک برف نشسته خودنمایی می‌کنند. جالب اینکه مسیر منتهی به این سد نیز پوشیده از درختان مختلف است و منظره‌ی زیبایی را برای بازدیدکنندگان به نمایش می‌گذارد.
با وجود تفاسیر بالا فصل بهار و زمستان به دلیل معتدل بودن هوا بهترین زمان برای بازدید از سد است. در فصل پاییز و زمستان شمار گردشگران کمتر می‌شود. البته، در هر فصلی به این منطقه سفر کنید، بارندگی وجود دارد. از طرفی، حشرات و جانوران موذی بسیاری به هنگام شب در آنجا مشاهده شده است. پس اگر قصد کمپ زدن در اطراف سد را دارید، باید چادری مقاوم به رطوبت و مجهز به توری برای جلوگیری از نفوذ رطوبت و حشرات به همراه داشته باشید.
مسیرهای دسترسی
سد لفور در ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی بابل واقع شده است و دسترسی به آن از مسیرهای مختلفی امکان‌پذیر است. یکی از این مسیرها مسیر جاده‌ی فیروزکوه است. بعد از اینکه در این جاده قرار گرفتید، باید شهرهای پل سفید، زیرآب، شیرگاه را پشت سر بگذارید و از آنجا مسیر خود را به طرف جاده‌ی شیرگاه- بابل کج کنید. سپس، مناطق کلیج‌خیل و اسلام‌آباد را پشت سر بگذارید و وارد جاده‌ی هراز شوید. این جاده شما را ابتدا به شهر آمل و سپس به بابل می‌رساند.
بعد از رسیدن به بابل باید در مسیر جاده‌ی گنج‌افروز به بابل‌کنار قرار بگیرید. این جاده در کنار دره‌ای بزرگ قرار دارد و برای رانندگی در مسیر آن باید سرعت مجاز را رعایت کنید. در این مسیر بعد از گذشتن از شهر بابل‌کنار به سه‌راهی«شیردارکلا» می‌رسید. یکی از مسیرهای این سه راهیِ شلوغ و پررفت‌وآمد شما را به محل قرارگیری سد راهنمایی می‌کند.
در پشت این سد منظره‌ی زیبایی وجود دارد که گردشگران علاقه‌ی وافری به بازدید از آن دارند. برای بازدید از این منظره باید از مسیر «روستای گالشگا» به پشت سد بروید. بدین منظور، ۵ کیلومتر از مسیر جاده‌ی اصلی را طی کنید تا به روستای گالشگا برسید. سپس، از آنجا به طرف روستای لفور بروید که سد در آنجا قرار دارد.
مختصری درباره منطقه قرارگیری سد لفور
این سد در یکی از دهستان‌های شهر سوادکوه شمالی در استان مازندران به نام لفور قرار دارد که دهستانی متشکل از چند روستاست. برای مثال، روستاهای گشنیان، نفت‌چال، چاکسر، اسبوکلا، گالش‌کلا، میرارکلا، غوزک رودبار، امامکلا، کالیکلا، مرزی دره و عالم‌کلا از جمله‌ی روستاهای این دهستان محسوب می‌شوند.
دهستان مزبور با وجود طبیعت زیبا و آثار تاریخی کم‌نظیر خود شهرت بسیاری دارد. گردشگران در سفر به این دهستان امکان بازدید از کوهستان‌ها، جنگل‌ها، چشمه‌ها، رودخانه‌ها، دریاچه و آبشار را دارند. همچنین، امکان بازدید از زندگی متفاوت روستایی برایشان فراهم می‌شود.
برخی از جاذبه‌های طبیعی دهستان لفور عبارتند از:
- جنگل خربمرد، آبشار گزو، رودخانه اسکلیم‌رود، هفت آبشار سوادکوه، پارک جنگلی جوارم، آبشار اسکلیم یا گالش‌کلا.
آثار باستانی و تاریخی لفور
در محوطه‌ی سد لفور تپه‌‌ای تاریخی به نام چاشتخوران قرار دارد که اخیرا مورد کاوش قرار گرفته است. باستان‌شناسان در طی این کاوش آثار معماری بسیاری از دوره‌ی عصر آهن کشف کرده‌اند. آثاری همچون تنور، خمره‌ی ذخیره‌سازی مواد غذایی و قالب‌های سنگی و سفالی ذوب فلز از جمله آثار مکشوفه هستند. جالب اینکه پی سنگی خانه‌ها نیز متفاوت‌اند و جزو آثار تاریخی محسوب می‌شوند. مطالعات اولیه بر روی این آثار نشان از آن دارد که مردم ساکن در این محوطه روش پیشرفته‌ای از پخت سفال در قالب‌های گوناگون را کشف کرده بودند و فلزات را برای ساخت وسایل مختلف ذوب می‌کردند.
در محوطه‌ی مزبور دو گورستان نیز کشف شده‌اند که طبق شواهد به اوایل اسلام تعلق دارند. این گورهای آجری حاوی تابوت‌های چوبی با بست‌های فلزی‌اند.
اقامت در روستای لفور
اگر بازدید از سد لفور و سایر جاذبه‌های طبیعی و تاریخی دهستان لفور برایتان جذاب است، می‌توانید چند روزی در آنجا اقامت داشته باشید. در این دهستان خانه‌های بومگردی و کلبه‌های چوبی و کاه‌گلی بسیاری در دل جنگل وجود دارد که امکان اقامت یک روزه را به شما می‌دهند. ضمن اینکه شما امکان آشنایی با زندگی روستایی و شیوه‌ی نگهداری از حیوانات اهلی مثل گاو، گوسفند، مرغ و خروس و اردک و پروش زنبورعسل توسط روستاییان را پیدا می‌کنید.
درخور توجه است که نام اقامتگاه‌های بومگردی به همراه شماره تلفن مالکان آنها در کنار جاده و بر روی تابلوهای مختلف حک شده است.
جاهای دیدنی اطراف سد لفور
همانطور که گفتیم، در اطراف سد لفور جاذبه‌های طبیعی و تاریخی پرشماری وجود دارند. در زیر به معرفی برخی از این جاذبه‌ها می‌پردازیم:
آبشار گزو
این آبشار در بالای کوهی به ارتفاع ۵۲ متر قرار دارد و آب از ارتفاعی به این بلندی به داخل دره می‌ریزد و منظره‌ای باشکوه ایجاد می‌کند. همین ارتفاع بلند باعث شهرت و محبوبیت آبشار گزو شده است. چنانچه، در فصل‌های گرم قصد بازدید از این آبشار را داشتید، امکان آب‌تنی در آن نیز برایتان فراهم می‌شود.
پل ورسک
یکی از زیباترین پل‌های ایران که شهرت جهانی دارد، پل ورسک است که در نزدیکی سد لفور قرار دارد. این پل که سازه‌ای آهنی است توسط مهندس اتریشی و با تلفیقی از معماری اتریشی و ایرانی ساخته شده است. پل مزبور روی دره‌ای به عمق ۱۱۰ متر قرار دارد و نام آن را در کتاب رکوردهای گینس به عنوان یکی از مرتفع‌ترین پل‌های جهان ثبت کرده‌اند.
جزیره سد لفور
در اطراف سد جزیره‌ی ناشناخته‌ای نیز به نام جزیره سد لفور کشف شده است که مشابه قبرستانی قدیمی به نظر می‌رسد. این جزیره در میان دریاچه قرار دارد و برای بازدید از آن نیاز به قایق دارید. البته، مسیر رسیدن به آن کوتاه است و با شنا کردن در دریاچه نیز می‌توانید به آن دسترسی پیدا کنید.
سد لفور؛ جاذبه‌ای تاریخی در دل جنگل چهل میلیون ساله
یکی از جاذبه‌های تاریخی و زیبای دهستان لفور که در دل جنگلی باشکوه و قدیمی قرار دارد، سد لفور است. این سد که منبع تامین آب برای چندین روستای مختلف است برای گردشگران جذابیت بسیاری دارد. «دستی بر ایران» پیشنهاد می‌کند که در فصل‌های مختلف به دیدن این سد بروید تا در هربار بازدید منظره‌ی متفاوتی از آن را مشاهده کنید.
سد لفور کجاست؟
این سد در استان مازندران، شهر سوادکوه شمالی و دهستان لفور قرار دارد و در فاصله‌ی ۴۵ کیلومتری از شهر بابل قرار گرفته است. موقعیت دقیق سد را در نقشه‌ی زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره سد لفور
در اینجا به برخی از پرسش‌های متداول شما درباره‌ی موضوع این نوشتار پاسخ می‌دهیم. اگر شما سؤال دیگری داشتید، آن را در قسمت دیدگاه‌های این پست مطرح کنید تا در اولین فرصت پاسخ دهیم.
سد لفور در کدام شهر است؟
این سد در شهر سوادکوه شمالی قرار دارد.
در سد لفور آب و هوا چگونه است؟
محوطه‌ی اطراف این سد آب‌و‌هوای معتدلی دارد و در بیشتر اوقات بارانی است.
سد لفور تا تهران چقدر فاصله دارد؟
این سد در فاصله‌ی ۲۴۰ کیلومتری از تهران قرار دارد و با ۳ و نیم تا چهار ساعت رانندگی می‌توانید به آن دسترسی پیدا کنید.
اجاره کلبه در سد لفور امکان‌پذیر است؟
بله. در اطراف این سد و در داخل جنگل کلبه‌های مختلفی قرار دارند که مالکان آنها با دریافت اجاره‌بهای مناسب آن را به گردشگران اجاره می‌دهند.
عمق سد لفور چقدر است؟
۷۵ متر.
مسیر سد لفور از کجاست؟
جاده‌ی فیروزکوه یکی از جاده‌های منتهی به این سد است.
ماهی های سد لفور کدام‌اند؟
انواع ماهی در دریاچه‌ی پشت سد مشاهده شده است که اردک‌ماهی، سوف، ماهی زردپر، ماهی سرخ‌باله و ماهی سفید از جمله‌ی آنها هستند.
امکانات رفاهی سد لفور شامل چیست؟
اقامتگاه‌های مختلف و سرویس بهداشتی از جمله امکانات رفاهی اطراف سد هستند که گردشگران امکان استفاده از آن را دارند.
