کاشان شهری تاریخی و زادگاه کهن ترین تمدن جهان در منطقه ای به نام سیلک است. این شهر جزو اولین سکونت گاه های جمعی بشر بر روی کره خاکی بوده است. به همین دلیل، آثار تاریخی بسیاری از دیرباز در این شهر وجود داشته اند که دال بر وجود بناهای مسکونی هستند. در این بین، خانه های تاریخی کاشان زبانزد همگان هستند که از جمله آنها می توان به خانه تاریخی بروجردی ها اشاره داشت.
شخصی به نام حاج سید حسن نطنزی، خانه تاریخی بروجردی ها را بنا کرد. او از بازرگانان نطنزی مقیم کاشان بود و به دلیل سفرهای مکرر خود به بروجرد به نام بروجردی شهرت داشت. بنابراین، خانه ای که توسط ایشان ساخته شد به نام بروجردی ها شهرت یافت و در حال حاضر از جاهای دیدنی کاشان به حساب می‌آید.
این خانه در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی در محله سلطان میر احمد کاشان بنا شد. قدمت بنا به دوره قاجاریه برمی گردد.
سبک معماری در خانه تاریخی بروجردی ها
مصالح به کار رفته در ساختمان خشت خام، ملات گل یا گچ و ترکیب آنهاست. در بخشی از قسمت های خانه نظیر ستون های تزیینی ایوان، از چوب نیز استفاده شده است. همچنین، برای تزیین نماها، ازاره ها و کف فرش های خانه، آجر ختایی به کار رفته است.
خانه تاریخی بروجروی ها از جمله خانه های ایرانی می باشد که به سبک حجابدار ساخته شده و دارای اندرونی و بیرونی است. قسمت بیرونی شامل سردر اصلی، هشتی، حیاط، سرداب و راهروی ورودی است. همچنین قسمت های اندرونی عمارت عبارتند از: حیاطی بزرگ، یک حوض زیبا، زمستان نشین، تابستان نشین، یک اتاق، یک شاه نشین، آشپزخانه، صندوق خانه و انباری.
برای قسمت تابستان نشین، نمایی زیبا به شکل یک قوس بزرگ طراحی شده است. به نظر می رسد که این نما تقلیدی از طرح مثلث در معماری اروپایی باشد. این طرح، تحت تاثیر معماری ایران به صورت منحنی در آمده است.
داخل قوسِ نما، گچ بری های برجسته ای دیده می شوند که شبیه سماور و قوری هستند. این تزیینات نیز به تزیینات روسی بسیار شبیه هستند. بنابراین، سبک معماری این خانه تلفیقی از معماری اروپایی و ایرانی است.
خصوصیات خانه تاریخی بروجردی ها
خانه بروجردی ها به سبک معروف و متمایز خانه های ایرانی در زمینی به مساحت ۱۷۰۰ متر مربع ساخته شده است. زیربنای ساختمان ۱۰۰۰ متر مربع می باشد و مابقی آن به حیاط اختصاص دارد. ساختمان خانه دوطبقه است و در قسمت جنوبی آن یک سرداب دیده می شود.
سرداب، بنایی است که در زیرزمین ساخته می شود و گاهی دارای حوضی در مرکز است. سرداب ها در تابستان مورد استفاده قرار می گیرند و محلی برای گذراندن روزهای گرم تابستان هستند.
خانه تاریخی بروجردی ها همچنین دارای بادگیرهای قرینه و هلالی شکل است که بر بام تالار آن قرار دارند. بادگیرها برای تهویه بهتر هوای منزل، در امتداد سرداب قرار می گیرند. این اصل در خانه تاریخی بروجردی ها رعایت شده است. علاوه بر آن، این خانه دارای یک کلاه فرنگی زیبا بر روی بام است.
برای این بنا، دو ورودی اصلی و یک ورودی فرعی تعبیه شده است. ورودی های اصلی در قسمت شمالی و جنوبی قرار دارند. ورودی جنوبی به رفت و آمد مهمانان ویژه اختصاص دارد. در ضمن، این عمارت دارای یک ورودی فرعی در قسمت غربی است که در مراسم مذهبی مورد استفاده قرار می گیرد.
بعد از گذر از ورودی های اصلی، وارد هشتی می شویم. در پس هشتی، راهرویی طولانی و شیب دار قرار دارد که ما را به حیاط راهنمایی می کند. این راهرو متصل به یک مهتابی است که در ضلع شمالی حیاط واقع شده است.
مهتابی، فضای بدون سقفی است که بالاتر از سطح حیاط قرار می گیرد. این فضا معمولا از سه جهت بسته و از جهت چهارم به فضای باز راه می یابد.
ویژگی و کاربرد اتاق ها در خانه تاریخی بروجردی ها
در این عمارت بعد از گذر از مهتابی، به پنج دری می رسیم که اتاقی زیبا با گچ بری های ظریف و هنرمندانه با طرح گل و پرنده (گل و مرغ) می باشد. این اتاق دارای ۵ در است که محل پذیرایی میهمانان ویژه ساکنین بوده است.
در طرفین اتاق پنج دری، اتاق های سه دری وجود دارند که بخش بیرونی آنها دارای تزیینات گچ بری است. در زیر این اتاق ها، زیر زمین بزرگی با نورگیری مناسب قرار دارد. این زیر زمین که در زمستان استفاده می شد، در واقع بخش زمستان نشین عمارت می باشد.
همچنین، خانه تاریخی بروجردی ها دارای بخشی به نام تابستان نشین نیز هست که مهم ترین و اصلی ترین بخش خانه محسوب می شود. تابستان نشین روبروی ورودی اصلی و پشت به آفتاب قرار گرفته است.
بخش تابستان نشین دارای دو اتاق، تالار اصلی، ایوان بزرگ آفتاب گیر، یک شاه نشین، گنبد و تالار تنبی (محلی برای گذران روزهای تابستان می باشد) است. ایوان اصلی عمارت تزیینات بسیار زیبایی دارد و در محور تقارن تابستان نشین قرار دارد. دو طرف ایوان و تالار تنبی راهروهای ورودی و اتاق های نشیمن قرار دارند.
بازدید از این خانه تاریخی را از دست ندهید
خانه های تاریخی کاشان از منظر ویژگی های ظاهری و معماری درخور توجه هستند. خانه تاریخی بروجردی ها یکی از زیباترین بناهای ساخته شده در کاشان است. برای شناخت ویژگی های این بنا بهتر است از نزدیک شاهد زیبایی های آن باشید.
اگر با تورهای داخلی یا به صورت شخصی قصد سفر به کاشان را دارید، پیشنهاد می کنیم به خانه بروجروی ها سری بزنید. هر کدام از اتاق های این عمارت دارای کاربردی ویژه است که می توانید از این سبک ها در ساخت خانه های خود ایده بگیرید.
در ضمن، “دستی بر ایران” توصیه می کند که پیش از سفر به این شهر، حتما جاذبه های گردشگری کاشان را مطالعه بفرمایید تا هر چه بیشتر با دیدنی های آن آشنا شوید.
خانهی بروجردی‌ها کجاست؟
خانهی بروجردی‌ها در خیابان علوی شهر کاشان، از توابع استان اصفهان قرار دارد. موقعیت مکانی دقیق این خانه را در زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره خانه تاریخی بروجردی ها
اگر پاسخ پرسش‌های خود را در موارد زیر پیدا نکردید، از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست، سوال‌هایتان را با ما در میان بگذارید. ما در اولین فرصت به آنها پاسخ خواهیم داد.
چرا این خانه به نام بروجردی‌ها مشهور است؟
سازنده و صاحب خانهی بروجردی‌ها، حاج سید نطنزی، اهل نطنز بود. به‌دلیل ارتباط تجاری بسیاری که با بازرگانان شهر بروجرد داشت، به او بروجردی می‌گفتند و خانه هم به نام خانهی بروجردی‌ها شهرت یافت.
معمار خانهی بروجردی‌ها کیست؟
علی مریم کاشانی، معمار معروف عهد قاجار سازنده‌ی این بنا است.
نقاشی‌ها و گچبری‌های این خانه اثر کدام هنرمند است؟
نقاشی‌ها و گچبری‌های این خانه زیر نظر نقاش گرانقدر صنیع‌الملک انجام شده است. وی عموی کمال‌الملک بود.
معماری خانهی بروجردی‌ها چگونه است؟
خانهی بروجردی‌ها به‌سبک خانه‌های ایرانی و حجابدار ساخته شده است. خانه دارای اندرونی و بیرونی است. قسمت بیرونی شامل سردر اصلی، هشتی، حیاط، سرداب و راهروی ورودی است. قسمت‌های اندرونی عمارت عبارت‌اند از: حیاط بزرگ، حوضی زیبا، زمستان‌نشین، تابستان‌نشین، یک اتاق، یک شاه‌نشین، آشپزخانه، صندوق‌خانه و انباری.
