شهر شیراز که مرکز استان فارس و یکی از شهرهای قدیمی ایران می باشد، به دلیل حاصلخیزی خاک و شرایط آب و هوایی مناسب، باغ های فراوانی دارد. وجود باغ های بسیار این شهر و اطراف آن باعث شده است که به شهر باغ ها شهرت یابد. یکی از این باغ های بسیار زیبا، باغ نارنجستان قوام شیراز است که به عنوان یکی از جاهای دیدنی شیراز می‌توانید از آن دیدن کنید.
تاریخچه باغ نارنجستان قوام
قدمت این باغ به دوره قاجار برمی گردد. شروع ساخت باغ نارنجستان قوامتوسط میرزا علی محمد خان قوام الملک و تکمیل آن توسط قوام الملک حالیه انجام شد.
نام دیگر این باغ، نارنجستان قوام است. در واقع، به دلیل وجود درخت های نارنج در حیاط عمارت، به آن باغ نارنجستان می گویند. عمارتی در داخل این باغ وجود دارد که در گذشته محل اقامت حاکم شیراز بود. زیر زمین این عمارت هم اکنون به عنوان موزه نارنجستان فعال است و در اختیار دانشگاه شیراز قرار دارد.
ویژگی های ورودی باغ نارنجستان قوام
درب ورودی این باغ در قسمت جنوبی و بر خیابان اصلی واقع شده است. جنس این در از چوب ساج است که با منبت کاری زیبایی تزیین شده است. بالای در، کتیبه ای حاوی آیاتی از قرآن نصب شده است. جنس این کتیبه از سنگ مرمر سرخ فام است. همچنین، دو طرف کتیبه اشعاری از “آسوده” شاعر معروف شیرازی حک شده است. این اشعار درباره سازنده باغ و تاریخ احداث آن سروده شده اند.
این باغ دارای سردر با آجرکاری بسیار زیباست. بالای سردر تاریخ ۱۳۰۵ ه.ق حک شده است که مربوط به دوره پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار می باشد. روی ازاره سنگی دو طرف سردر، نقش دو سرباز تفنگ به دست مشاهده می شود.
بعد از عبور از سردر به هشتی می رسیم. هشتی باغ با آجرکاری، کاشی کاری و مقرنس کاری های گچی تزیین شده است. بعد از عبور از هشتی به واسطه دو راهرو به محوطه باغ می رسیم.
عمارت های موجود در باغ نارنجستان شیراز
مساحت کل باغ حدود ۳۵۰۰ متر مربع است که ۹۴۰ متر مربع آن را عمارت ها تشکیل می دهند. این عمارت ها در سه جهت شمالی، جنوبی و شرقی باغ واقع شده اند.
ساختمان قسمت شمالی دارای دو طبقه و یک زیرزمین است. این ساختمان به عنوان عمارت اصلی استفاده می شد و قوام الملک در آن سکونت داشت.
شیوه ساخت این عمارت با تقلید از معماری رایج زندیه انجام شده است. در این نوع معماری، از ایوان دو ستونی استفاده می شد.
زیباترین قسمت ساختمان مربوط به ایوان بزرگ جلوی آن است. این ایوان با دو ستون سنگی از جنس مرمر یکپارچه ساخته شده است. چندین پلکان برای ورود به ایوان تعبیه شده اند. ایوان بزرگ دارای سقفی زیبا و مسطح است. ارتفاع ایوان حدود ۲ متر است که با چند پله به دو بهار خواب می رسد. همچنین از بهار خواب به وسیله چند پله به طبقه بالا راه می یابیم که مقابل ایوان شاه نشین قرار دارد.
طبقه بالای عمارت محل اقامت شاه و مهمانان ویژه او بود. این طبقه ۴ اتاق دارد که هریک از مهمانان در آنجا سکنی می گزیدند. تعداد ۲ اتاق در پشت این طبقه وجود دارند که دارای هشتی و ایوان هستند.
اتاق های قسمت جلو پنجره های ارسی با شیشه های رنگی دارند. کلیه درهای این عمارت با درخت گردو ساخته شده اند. بعضی از این درها با خاتم کاری و بعضی دیگر با منبت کاری به سبک هندی تزیین شده اند. سقف اتاق های پشتی از چوب ساخته شده است، در حالی که سرتاسر اتاق اصلی و سقف آن دارای آیینه کاری های چشم نوازی است.
عمارت های دیگر ساخته شده در جهات مختلف باغ نارنجستان قوام عبارتند از:
- خانه زینت الملک: خانه زینت الملک دو طبقه و دارای ۲۰ اتاق است. تاریخ ساخت این خانه مشخص نیست.
- مکتب خانه قوام (خانه عراقیها): خانه عراقیها در قسمت شرقی باغ قرار دارد. درب ورودی این خانه به سمت شمال است. داخل این عمارت، بخاری دیواری از جنس سنگ مرمر وجود دارد.
- همچنین اتاق های این عمارت دارای ازاره های سنگی از جنس مرمر هستند. این سنگ ها را از یزد و تبریز خریداری کرده و در عمارت به کار می بستند.
از دیگر عمارت های موجود در باغ، می توان به حمام گچینه، حسینیه قوام، دیوان خانه و حمام اختصاصی قوام اشاره کرد.
بازدید از این جاذبه را از دست ندهید
در شهر شیراز باغ های زیبایی وجود دارد که عمارت های فاخری در آنها ساخته شده است. باغ نارنجستان قوام شیراز یکی از این باغ هاست که شهرت یافته است. وجود درختان نارنج و نخل در این باغ و عمارت های موجود در آن بسیار ستودنی است.
اگر به واسطه تورهای آژانس های مسافرتی یا به صورت شخصی به شیراز سفر کردید، حتما از باغ نارنجستان قوام شیراز دیدن کنید. “دستی بر ایران” به عنوان معرف بهترین جاذبه های گردشگری شیراز شما را به بازدید از این باغ زیبا دعوت می کند.
باغ نارنجستان قوام در کجا و چه دوره‌‌ای ساخته شده است؟
این باغ در شهر شیراز و در دوره‌ی قاجار بنا نهاده شده است. موقعیت مکانی دقیق این باغ را در زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره باغ نارنجستان قوام
اگر پاسخ پرسش‌های خود را در موارد زیر پیدا نکردید، از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست، سوال‌هایتان را با ما در میان بگذارید. ما در اولین فرصت به آنها پاسخ خواهیم داد.
چرا باغ قوام به نام نارنجستان قوام معروف است؟
زیرا در حیاط آن درخت‌های نارنج بسیاری وجود دارد.
اشعار سر در مرمرین باغ نارنجستان قوام سروده‌ی چه‌کسی و درباره‌ی چه‌چیزی است؟
در دو طرف کتیبه‌ی سردَر باغ، اشعاری از آسوره، شاعر معروف شیرازی، حک شده است. این اشعار درباره‌ی سازنده و تاریخ احداث باغ است.
درهای عمارت فاخر نارنجستان قوام از چه جنسی است و به چه سبکی تزیین شده است؟
درهای این ساختمان از جنس چوب درخت گردو است. برخی از درها با خاتم‌کاری یا مقرنس‌کاری سبک هندی تزیین شده و تکه‌های صدف نیز در آنها به کار رفته است.
کاربری بناهای پیرامون باغ نارنجستان قوام چه بوده است؟
این بناها بخشی از اتاق‌های مورداستفاده‌ی دادگاه عالی شیراز بوده است. قوام السطنه نیز به‌عنوان قاضی اعظم شهر در این دادگاه به امر قضاوت می‌پرداخته است.
امروزه کاربری نارنجستان قوام چیست؟
این اثر تاریخی که خانه‌ای سنتی به حساب می‌آید، از جذابیت‌های ویژه‌ای برخوردار است. عمارت نارنجستان بخش‌های مختلفی دارد شامل موزه و بخش اداری. برخی از اتاق‌های آن نیز در اختیار هنرمندان صنایع‌دستی قرار گرفته است.
