شیراز از دیرباز به شهر تاریخی و فرهنگی و هنری و ادبی مشهور بوده است. از جمله بناهای تاریخی و مکان های مذهبی این شهر، مسجد نصیرالملک شیراز است. این مسجد متعلق به قرن نوزدهم میلادی است.
این مسجد به دستور میرزا حسن علی ملقب به نصیرالملک، ساخته شده است و در حال حاضر از جذاب‌ترین جاهای دیدنی شیراز به حساب می‌آید. ایشان از اعیان و اشراف شیراز و یکی از بزرگان سلسله قاجار بودند. ساخت مسجد در سال 1876 میلادی شروع شد و اتمام آن حدود ۱۲ سال به طول انجامید. در ۳۰ خرداد سال ۱۳۵۷ خورشیدی نیز این مسجد در ردیف آثار ملی ایران قرار گرفت.
در سردر مسجد، کتیبه ای وجود دارد که اسم معمار روی آن نوشته شده است. محمد حسن، معمار مسجد، شعری از سعدی روی سر در مسجد به یادگار گذاشته است:
غرض نقشی است کز ما باز ماند که هستی را نمی بینیم بقایی
مگر صاحب دلی روزی ز رحمت کند در حق استادان دعائی
کلمه استادان در شعر سعدی درویشان ذکر شده است. اما معمار مسجد آن را به استادان تغییر داده است.
مسجد نصیرالملک دارای کاشی کاری هایی زیبا با گل هایی به رنگ صورتی است. به همین دلیل، به مسجد صورتی شهرت یافته است. این مسجد از مساجد قدیمی است که در محله گود عربان واقع شده است.
تابش نور خورشید از میان شیشه های رنگی پنجره های شبستان مسجد، داخل آن را به یکی از زیباترین مساجد دنیا تبدیل کرده است. کاشی کاری و مقرنس کاری مسجد منحصر به فرد است. این مسجد فاقد گنبد است.
با توجه به تصوراتی که از مساجد داریم، متوجه می شویم که رازی در نبود گنبد نهفته است. این نشان می دهد که مسجد استفاده محلی داشته و برای عموم مردم شیراز ساخته نشده است.
معماری مسجد نصیرالملک
ورودی اصلی مسجد نصیرالملک با کاشی های هفت رنگ تزیین شده است. روی هر یک از این کاشی ها گل های سرخ و زنبق به رنگ صورتی دیده می شوند.
بعد از عبور از سردر مسجد به هشتی (فضای سرپوشیده متصل به حیاط و کوچه) می رسیم که با آجر ساخته شده است. با ادامه مسیر در هشتی، وارد حیاط مسجد می شویم.
با عبور از هشتی مسجد به حیاط چهارگوش مسجد می رسیم. در مرکز حیاط حوضی به طول و عرض ۱۶.۵ و ۴.۵ متر قرار دارد. با وارد شدن به حیاط می توان کاشی کاری های هفت رنگ مسجد را پیرامون دیوارهای داخلی بنا مشاهده کرد.
مسجد نصیرالملک دارای دو شبستان است که در غرب و شرق آن قرار دارند. ساخت دو شبستان در جهت های مختلف، به این دلیل است که از هر کدام از آنها در فصول مختلف سال استفاده شود. برای مثال، شبستان شرقی رو به تابش مستقیم نور آفتاب ساخته نشده است تا در تابستان مورد استفاده قرار گیرد.
شبستان غربی در گذشته تزیینات بسیار زیبایی داشت. این شبستان با آجر و نقاشی های گل سرخ آراسته شده بود. اما به دلیل تعمیراتی که ۷۰ سال قبل روی شبستان غربی انجام گرفت، زیبایی خود را از دست داد. با این تعمیرات، دیوارهای شبستان با کاشی های فیروزه ای پوشانده شد.
علاوه بر شبستان، ایوان مسجد نیز در دو قسمت شمالی و جنوبی ساخته شده است. ایوان شمالی، ایوان اصلی است. اما ایوان جنوبی کاربرد خاصی ندارد و به منظور قرینه سازی با ایوان شمالی ایجاد شده است. از آنجا که ایوان جنوبی دو در دارد، این قرینه سازی به درستی انجام نشده است. درب های ایوان جنوبی به داخل اتاق و گلدسته ها باز می شوند.
از دیگر زیبایی ها و معماری های خاص مسجد نصیرالملک می توان به نوع درب و پنجره آن اشاره کرد. نجارهای مسجد، از رنگ های زیبا در ساخت این درب و پنجره ها استفاده کرده بودند. به همین دلیل است که می توان در هنگام تابش نور به داخل، رقص رنگ و نور را مشاهده کرد و ساعت ها به تماشای آن نشست.
بازدید از این جاذبه را از دست ندهید
نوع معماری و تزئینات به کار رفته در ساخت هر یک از مساجد منحصر به فرد است و نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند. مسجد نصیرالملک شیراز هم به نوبه خود یکی از مساجد قدیمی است که نوع معماری آن سحرانگیز و چشم نواز است.
مسجد نصیرالملک در حال حاضر، یکی از پر بازدیدترین مسجدهای ایران است. روزانه تعداد زیادی گردشگر ایرانی و خارجی از آن دیدن می کنند. بازدیدکنندگان برای دیدن عبور نور از شیشه های رنگی به داخل مسجد به این مکان می آیند.
اگر به صورت شخصی یا با تورهای ایرانگردی به شیراز سفر کردید، صبح هنگام و زمانی که هوا آفتابی است به مسجد زیبای نصیرالملک سری بزنید. این مسجد در نزدیکی امامزاده شاه چراغ، یکی دیگر از جاذبه های گردشگری شیراز، قرار دارد. شلوغ ترین ساعت بازدید، ۷ و نیم صبح تا ۱۱ و نیم است.
مسجد نصیرالملک کجاست؟
مسجد نصیرالملک در خیابان لطفعلی خان زند شیراز و در محله‌ای با نام گود عربان قرار دارد. موقعیت مکانی دقیق این مسجد در لوکیشن زیر قابل مشاهده است:
پرسش‌های متداول درباره مسجد نصیرالملک
اگر پاسخ پرسش خود را در اینجا پیدا نکردید، در بخش دیدگاه‌های زیر این پست برای ما کامنت بگذارید و سوال‌تان را بپرسید. ما حتما به آن پاسخ خواهیم داد.
مسجد نصیرالملک در چه سالی ساخته شد؟
در سال 1877 میلادی، ساخت این مسجد آغاز شد و پس از 11 سال به پایان رسید.
نصیرالملک چه کسی بود؟
میرزا حسن‌علی ملقب به «نصیرالملک» از بزرگان سلسله قاجار در شیراز بود. از آنجایی که وی دستور ساخت این مسجد را داد، لقب او را بر روی مسجد قرار دادند.
دلیل شهرت جهانی مسجد نصیرالملک چیست؟
کاشی‌کاری بی‌نظیر، مقرنس کاری زیبا و استفاده هوشمندانه از شیشه‌های رنگی در پنجره‌ها، این مسجد را به بنایی خاص و منحصر به فرد تبدیل کرده است.
بهترین زمان بازدید از مسجد نصیر الملک چه موقع است؟
بهترین زمان بازدید از این مسجد، در ساعات اولیه صبح و هنگامی است. در آن زمان است که اشعه خورشید از شیشه‌های رنگی پنجره های شبستان وارد آن فضا می‌شود و ستون‌های رنگی نور را به داخل آنجا می‌تاباند. این زمان در فصل‌های مختلف تغییر می‌کند، اما نباید به قدری دیر به آنجا بروید که خورشید به میانه آسمان برسد.
چرا به مسجد نصیرالملک لقب «مسجد صورتی» را داده‌اند؟
استفاده از کاشی‌های رنگارنگ مزین به گل‌های صورتی و نیز شیشه‌های رنگی در معماری این مسجد باعث شده تا محیط مسجد به جشنواره‌ای از رنگ‌های شاد تبدیل شود. به همین دلیل، این مسجد با نام مسجد صورتی شناخته می‌شود.
ویژگی ورودی مسجد نصیرالملک چیست؟
سردر مسجد نصیرالملک در ورودی آن دارای کاشی‌های رنگارنگ زیبایی است که آن را بسیار زیبا می‌کند. این ورودی مستقیما شما را به حیاط مسجد هدایت نمی‌کند، بلکه پس از عبور از یک دالان، می‌توانید وارد حیاط شوید. این دالان سرپوشیده است و محلی برای آن که دمی در سایه بنشینید و استراحت کنید.
