شهر شیراز یکی از شهرهای زیبای ایران و مرکز استان فارس است. این شهر منطقه ای با آب و هوای معتدل و برای کشاورزی بسیار مناسب می باشد. به همین جهت شیراز به شهر باغ ها شهرت دارد و باغ های زیادی اطراف آن را فراگرفته اند. باغ ارم شیراز از جمله کهن ترین باغ ها و از جذاب‌ترین جاهای دیدنی شیراز محسوب می شود.
باغ ارم شیراز پیشتر در انتهای شمال غربی شیراز قرار داشت. این باغ مستطیلی شکل، ابعادی در حدود ۷۲۰×۲۵۰ و مساحتی بالغ بر ۱۸ هکتار داشت. امروزه فقط حاشیه شمالی باغ باقی مانده است که مساحتی در حدود ۹ هکتار دارد.
این باغ اکنون در دست دانشکده حقوق دانشگاه شیراز است و تحت نظارت آنها به صورت یک باغ گیاه شناسی اداره می شود. در ضمن، ورود به این باغ برای عموم آزاد است و همه ساله گردشگران داخلی و خارجی بسیاری برای دیدن آن به شیراز می روند.
تاریخچه باغ ارم شیراز
باغ ارم از قدیمی ترین باغ های ایرانی است که قدمت آن به قرن دوازدهم میلادی بر می گردد. این باغ در دوره سلجوقی و به دستور اتابک قراچه، حاکم فارس ایجاد گردید.
سپس، در دوره زندیه و به دستور کریم خان زند اقداماتی جهت بهسازی باغ صورت گرفت. همچنین، در دوره قاجار عمارتی در داخل باغ ساخته شد و نهایتا باغ ارم بدین شکل تکمیل گردید. عمارت داخل باغ، عمارتی با سبک معماری دوره قاجار است که به تقلید از سبک معماری زندیه بنا شده است.
ویژگی های باغ ارم از سردر ورودی تا کوشک داخل باغ
باغ ارم شیراز، محوری اصلی دارد که به موازات اضلاع طولی کشیده شده است. این محور اصلی در میانه عرض باغ قرار گرفته است. خیابانی عریض باغ را به دو نیم تقسیم کرده است. در طرفین خیابان درختان سرو به صورت ردیفی قرار گرفته اند که در میان آنها یک درخت بلندتر، دیده می شود. این درخت به دلیل خصوصیاتی که دارد سروناز نامیده می شود و نظیر آن در هیچ جای شیراز دیده نشده است.
باغ ارم شیراز روی سطحی شیب دار ایجاد شده است که اختلاف بالاترین قسمت آن با پایین ترین قسمت در حدود ۱۵-۱۰ متر می باشد. این باغ دو سکو دارد که آن را به دو نیمه شمالی و جنوبی تقسیم کرده اند. هر کدام از دو نیمه نیز به وسیله دو سکوی فرعی تقسیم شده اند. محورهای فرعی در لبه سکوها قرار گرفته اند.
ورودی اصلی باغ ارم شیراز از سمت جنوب شرقی و پایین ترین قسمت باغ قابل مشاهده است. همچنین دو ورودی فرعی نیز برای این باغ در نظر گرفته شده اند. یکی از این ورودی ها در ضلع طولی شمال شرقی و دیگری در ضلع عرضی شمال غربی باغ قرار دارند.
محور اصلی طولی باغ از سه قسمت تشکیل شده است:
- سر در ورودی باغ
- عمارت میانی: حد فاصل سکوهای اصلی جنوبی و شمالی است.
- کوشک اصلی انتهایی: در انتهای سکوی شمالی قرار دارد.
عمارت میانی باغ، بنایی یک طبقه است که به موازات عرضی باغ کشیده شده است. این عمارت بر روی محور اصلی طولی باغ قرار دارد. عمارت میانی به دو سوی باغ و محور عبوری اشراف دارد.
همچنین، کوشک اصلی انتهایی باغ، سه طبقه می باشد و به موازات عرض آن کشیده شده است. این کوشک دارای یک حیاط میانی است. در این حیاط درختان زینتی سرو و نارنج و همچنین، انواع گل های زینتی مشاهده می شوند. آب نمایی بزرگ در مقابل کوشک قرار دارد که زیبایی آن را دوچندان کرده است. علاوه بر آن، حوض بزرگی هم در میانه باغ وجود دارد.
از کاشی نگاره های سردر ورودی تا نقاشی های دیواری داخل کوشک باغ ارم
روی سردر ورودی بنا، کاشی نگاره هایی به فرم‌خورشید وجود دارند. این کاشی نگاره ها از سه هلال تشکیل شده اند:
- هلال بالایی این بنا، چهار جلسه رستم در بارگاه حضرت سلیمان را نمایش می دهد.
- هلال سمت چپ مربوط به مدهوش شدن ندیمگان از دیدن جمال حضرت یوسف (ع) می باشد.
- هلال سمت راست آبتنی شیرین و نظاره خسرو را به تصویر کشیده است.
در مرکز این خورشید، نگاره ای از ناصرالدین شاه سوار بر اسب، مشاهده می شود. در همه این تصاویر چه اساطیری، چه داستانی، قدرت پادشاه، مضمونی مشترک است.
علاوه بر آن، نقاشی هایی بر روی دیوارهای کوشک باغ ارم به چشم می خورند. این نقاشی ها با سه مضمون ترسیم شده اند:
- موضوع اساطیری و باستانی: نقش های گرفت و گیر، شیر و خورشید، صحنه شکار و شکارچیان نمونه هایی از آنهاست.
- موضوع داستانی: این نقاشی ها مربوط به داستان های قرآنی و داستان های کهن ایرانی است.
- نقش های تزیینی: این نقوش شامل نقش های گیاهی، منظره های ساختمان های شهری، نقش حیوانات و پرندگان و … است.
بازدید از این جاذبه را از دست ندهید
باغ ها از جمله مکان های زیبا برای گردشگری هستند که تاثیر مثبتی روی روحیه افراد می گذارند. باغ ارم شیراز که از دیرباز وجود داشت، از جمله باغ های زیبا و تاریخی شهر شیراز است. این باغ به همراه عمارت داخل آن مکان بسیار مناسبی برای گردشکران داخلی و خارجی است.
اگر با تورهای داخلی یا به صورت شخصی قصد سفر به شیراز را داشتید، ابتدا از باغ ارم این شهر دیدن کنید. “دستی بر ایران” شما را به بازدید از جاذبه های گردشگری شیراز و این باغ تاریخی به همراه عمارت داخلی آن دعوت می کند.
باغ ارم شیراز کجاست؟
باغ ارم در خیابانی با نام ارم در نزدیکی میدان ارم شیراز قرار دارد. موقعیت مکانی دقیق این باغ را در زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره باغ ارم شیراز
اگر پاسخ پرسش خود را در اینجا پیدا نکردید، در بخش دیدگاه‌های زیر این پست برای ما کامنت بگذارید و سوال‌تان را بپرسید. ما حتما به آن پاسخ خواهیم داد.
باغ ارم شیراز چند سال قدمت دارد؟
تاریخ دقیق و نام سازنده اصلی این باغ مشخص نیست، هرچند مورخان قدمت آن را به دوران سلجوقیان نسبت می‌دهند. به هر حال، بر اساس آنچه در برخی سفرنامه‌ها آمده است، می‌توان سال ساخت این باغ را در حدود قرن‌های 16 تا 17 میلادی تخمین زد.
دلیل شهرت باغ ارم شیراز چیست؟
زیبایی و معماری خاص این باغ زبانزد است. نکته بعدی در مورد این باغ وجود تنوع بالای گیاهان کاشته شده در آن است. به همین دلیل است که آن را باغ گیاه‌شناسی می‌نامند.
موزه سنگ و گوهر دریای نور در کجا قرار دارد؟
این موزه در طبقه همکف ساختمان اصلی باغ ارم قرار دارد. همانطور که از نام آن مشخص است، این موزه محل نگهداری 140 نوع گوهر و سنگ قیمتی و کمیاب است.
کتیبه‌های باغ ارم مربوط به چه دوره‌ای است؟
در زمان ناصر الدین شاه قاجار، این باغ مرمتی اساسی شد و چهره امروزی آن مربوط به همان دوره است. از این دوره، کتیبه‌هایی در بخش‌های مختلف باغ برجای مانده است.
