بنا بر گزارش "دستی بر ایران" و به نقل از سایت "تکین بکسل"، سیم بکسل و زنجیر از انواع اتصالات لیفتینگ هستند که ظرفیت‌های متفاوتی دارند. در اتصالات جرثقیل‌ها نیز از این زنجیرها و سیم بکسل‌ها استفاده می شود. در این مطلب بیشتر از این تجهیزات بخوانید.
جرثقیل های سقفی، پولیفت ها، وینچ ها، انواع مگنت و تیور و بسیاری از ماشین آلات صنعتی با هدف لیفتینگ بار و یا کشیدن بار بر روی سطوح شیب دار طراحی شده اند. از ادوات لیفتینگ به صورت گسترده ای در صنایع، چه تولیدی و کارخانجات و چه حمل و نقل و حتی در صنایع ساختمانی استفاده بسیاری می شود اما در بسیاری از موارد انتخاب ادوات لیفتینگ شامل انواع ماشین آلات لیفتینگ و اتصالاتی چون سیم بکسل، زنجیر و تسمه حمل بار نیاز به داشتن تناژ کاری این اتصالات دارد.
جرثقیل های سقفی که در دو نوع اصلی جرثقیل برقی و دستی قابل دسته بندی هستند، مانند دیگر ماشین آلات لیفتینگ از جمله وینچ ها دارای یک توان اسمی که به تناژ مشخص شده اند، می باشد. توان اسمی جرثقیل ها در حالت آویز تعیین می شود و اغلب یک ضریب امنیتی مانند 5:2 نیز برای آنها معرفی می شود. این ضریب امنیتی نشان می دهد که جرثقیل در مرحله تست تا چند برابر توان اسمی خود را حمل نموده است.
آنچه روشن است این است که با وجود داشتن ضریب امنیتی حداکثر میزان باری که توسط جرثقیل، وینچ و یا دیگر ادوات لیفتینگ حمل می شود می بایست برابر با توان اسمی آنها باشد، چرا که در لحظه استارت جرثقیل و در لحظه ای که بار با جرثقیل درگیر می شود یک ضربه به سیستم وارد می کند که خود تا درصد بالایی به بار اسمی می افزاید. همچنین بر حسب شتاب های تند شوند و کند شونده ادوات لیفتینگ میزان بار وارده می تواند بالاتر و یا پایینتر از بار واقعی اتصالی باشد.
جرثقیل های سقفی برقی در نوع زنجیری اغلب برای لیفتینگ بار تا 10 تن مورد استفاده قرار می گیرند، البته نمونه هایی از جرثقیل های سیم بکسلی از نوع برقی نیز وجود دارند که حتی تا 35 تن نیز ظرفیت در لیفتینگ را دارند. این در حالی است که جرثقیل های زنجیری با طول عمر بالاتر از نمونه های سیم بکسلی به صورت دستی حتی تا 25 تن نیز مورد استفاده قرار می گیرند. لازم به ذکر است که بالا رفتن ظرفیت لیفتینگ جرثقیل ها سرعت عمل پایین تر را نیز به دنبال دارد که این امر بالاخص در کاربری جرثقیل های دستی می تواند هدر رفتن نیروی کار انسانی را در پی داشته باشد.
تناژ لیفتینگ سیم بکسل و زنجیر
سیم بکسل و زنجیر دو مورد از اصلی ترین اتصالات لیفتینگ می باشند. در اغلب اسلینگ ها در اتصالات جرثقیل ها و وینچ ها از سیم بکسل و زنجیر استفاده می شود. تعیین ظرفیت لیفتینگ برای اتصالات لیفتینگ اندکی دشوارتر از ماشین آلات لیفتینگ است چرا که زاویه قرارگیری، تاب و شرایط استفاده آنها می تواند بسیار متنوع باشد. کمیت های مکانیکی مختلفی برای زنجیر و سیم بکسل معرفی شده اند که به انتخاب سایز و نوع و ساختار این اتصالات کمک شایانی می کند.
تنسایل Tensile یکی از فاکتورها و کمیت های مکانیکی می باشد که در تعیین تناژ کاری سیم بکسل و زنجیر مورد استفاده قرار می گیرد. البته تنسایل تنها تابع دو فاکتور یعنی آلیاژ فلزی به کار رفته در تولید اتصالات لیفتینگ و دیگری عملیات حرارتی سخت کاری مورد استفاده در افزایش قابلیت های آن قرار دارد. به بیان ساده تر تنسایل مقاومت کششی سیم بکسل ها و زنجیرها تابع سایز و قطر نبوده و این امر سبب می شود که کاربری این کمیت با دشواری هایی روبرو باشد.
تنسایل سیم بکسل های فولادی اغلب در محدوده 1500 الی 2100 نیوتن بر میلیمتر مربع بر حسب درصد کربن و نوع عملیات سخت کاری تغییر می کند. تنسایل سیم بکسل های استیل حدود 1570 نیوتن بر میلیمتر مربع است. زنجیرها اغلب به سبب پیوستگی ساختار در گریدهای پایین تری نسبت به سیم بکسل مورد استفاده قرار می گیرند و گرید G80 از زنجیر فولادی دارای بیشترین کاربری در اتصالات لیفتینگ می باشد.
طبیعتا انتخاب سایز و قطر سیم بکسل و زنجیر مهمترین تاثیر را بر قابلیت کششی آن دارد و از این رو می بایست از کمیت هایی استفاده شود که تحت تاثیر فاکتور سایز قرار داشته باشند. دو کمیت مکانیکی MBL , WLL هر دو تحت تاثیر سایز قرار دارند.
MBL حداقل نیروی شکست یا پارگی و مفهومی دیگر از تنسایل است اما با توجه به اینکه در نقطه پارگی سیم بکسل و یا زنجیر اتفاق می افتد معیاری دقیق برای انتخاب این اتصالات نیست. در عوض کمیت WLL یا محدوده وزنی کاری کمیتی دقیق و بر حسب سایز برای انتخاب سیم بکسل و زنجیر به دست می دهد. در جداول مربوط به اجزا، ساختار و استاندارد های سیم بکسل و زنجیر اغلب هم MBL و هم WLL قید شده اند.
تناژ کاری تسمه حمل بار
تسمه حمل بار Webbing sling از دیگر اتصالات لیفتینگ می باشد که بالاخص در جابجایی بارهایی که دارای سطوح حساس هستند، مورد استفاده قرار می گیرند. مانند سیم بکسل و زنجیر تسمه حمل بار نیز با تناژ کاری مشخصی به بازار عرضه می شود که به عنوان مثال تسمه 5 تن 6 متری را می توان نام برد. با توجه به ساختار الیافی و بافت پلی استر تسمه حمل بار که در تماس با سطوح تیز و برنده بسیار آسیب پذیر است، ضریب امنیتی به کار رفته در تولید تسمه حمل بار بسیار بالاتر از دیگر ادوات لیفتینگ و اغلب میزان حداقلی 5:1 و در برخی از موارد حتی 7:1 را دارد.
ظرفیت لیفتینگ تسمه حمل بار در حالت آویز مشخص می شود. این در حالی است که نحوه استفاده و زاویه قرارگیری این اتصالات می تواند تاثیر به سزایی در قابلیت لیفتینگ آنها داشته باشد. در صورت استفاده از تسمه حمل بار به صورت U که بار در وسط این اتصال قرار گیرد قابلیت لیفتینگ تسمه می تواند تا 2 برابر افزایش یابد. این در حالی است که در صورت ایجاد گره در تسمه که به آن حالت چوک گفته می شود قابلیت لیفتینگ این اتصال لیفتینگ می تواند تا 70% کاهش یابد.
