آتشکده آدریان تهران؛ دیرینگی و اهمیت آن

آتشکده آدریان تهران، بنایی متعلق به دوره قاجار است که در خیابان جمهوری و میرزا کوچک خانِ پایتخت قرار دارد. در مجاورت این بنا، دبیرستانی به نام «فیروز بهرام» مشاهده می‌شود. این اثر تاریخی که از جاهای دیدنی تهران به شمار می‌رود در سال ۱۳۸۱ خورشیدی به ثبت ملی ایران درآمده است.

دیرینگی ساخت آتشکده آدریان تهران

سنگ بنای این آتشکده در سال ۱۲۹۳ خورشیدی و در اَمرداد ماه (از ماه‌های باستانی ایران) طی مراسمی با حضور «ارباب کیخسرو شاهرخ» گذاشته شد. سپس، آتشکده‌ی مزبور، ۳ سال بعد و در زمان «همازوری، اتحاد پارسیان هند و زرتشتیان تهران، در جشن آذرگان گشایش یافت.

در ساخت این بنا از همیاری مالی پارسیان هند و زرتشتیان ایرانی ساکن ایران و هند استفاده شده است. در آن دوران، رهبر پارسیان هند، «بهرام جی بیکاجی» و رئیس وقت انجمن زرتشتیان تهران، ارباب کیخسرو شاهرخ بودند.

آتش مقدس موجود در این آتشکده با آیینی خاص از آتشکده «آذر فرنبغ کاریان فارس» به این مکان انتقال یافت. این آتش که «ورهرام» نیز نامیده می‌شود، حدود ۲۵ روز در راه آتشکده آدریان تهران بود. تا اینکه در جشن آذرگان به این آتشکده رسید و در آتشدان آن قرار گرفت.

مدیریت آتشکده مزبور در سال ۱۳۷۸ خورشیدی به انجمن موبدان تهران اختصاص یافت. امروزه، مدیریت آن را کمیسیون دینی، فرهنگی، آموزشی و ورزشی انجمن زرتشتیان تهران به دست گرفته است.

لازم به یادآوری است که‌ جشن آذرگان از جمله جشن‌های باستانی ایران است که در ماه آذر برگزار می‌شود. در گذشته، هر کدام از روزهای ماه به نام‌های مختلفی خوانده می‌شد و زمانی که نام ماه و روز یکی می‌شد، آن روز را جشن می‌گرفتند. جشن آذرگان نیز در روز آخر از ماه آذر برگزار می‌گردید که اکنون به دست فراموشی سپرده شده است.

ویژگی‌ها و سبک معماری

آتشکده آدریان تهران با زیر بنای حدود ۲۰۶ متر مربع در زمینی به مساحت ۱۳۰۰ متر قرار دارد. در مقابل این آتشکده، حوضی بیضی شکل با قطرهای ۸ و ۴ متر تعبیه شده است که زیبایی آن را دو چندان می‌کند.

بنای مزبور در گذشته دارای نمای آجری بوده است که بعدها آن را با سنگ سفید مرمر ‌پوشانده‌اند. در بالای دیوار این بنا، یک ردیف کنگره و در مقابل درب ورودی آن شش ستون مشاهده می‌شوند. روی این ستون‌ها سرستون‌های سنگی به شکل ۴ سرگاو وجود دارند که جزو ویژگی‌های معماری دوره قاجار است.

با ورود به داخل این آتشکده، اتاقی چهار گوش در قسمت مرکزی ساختمان به چشم می‌خورد که دیوارهایی به ارتفاع ۸۰ سانتی متر دارد. در پشت دیوارها، شیشه‌هایی یک‌دست و ضخیم تعبیه شده‌اند که چسبیده به سقف قرار دارند.

در اتاق چهارگوش مرکز ساختمان ظرفی مسی به نام «آفرینگان یا مجمر» به چشم می‌خورد که روی آن یک کُنده‌ی نیم‌سوخته و خاکسترهایی از آتش‌های قبلی باقی مانده است. در قسمت مرکزی ظرف، شعله‌ای باریک وجود دارد که به اصطلاح آتش مقدس را زنده نگه داشته است.

هم اکنون، پیروان دین زرتشت در این آتشکده گرد هم می‌آیند و آیین‌های مخصوصی را اجرا می‌کنند. برای مثال، در روز نخست از «گهنبار یا واج یشت»، آیین درگذشتگان زرتشتیان برگزار می‌شود.

علاوه بر آن، عروس دامادهای زرتشتی مراسم عروسی خود را در اطراف آتش مقدس انجام می‌دهند. آنها به هنگام جشن عروسی به پای آتش می‌روند و زندگی خود را با نیایش آغاز می‌کنند.

قسمت‌های مختلف ساختمان آتشکده آدریان تهران

در مقابل این ساختمان چهار پله وجود دارد که بعد از بالا رفتن از آن، در چوبی آتشکده پیش روی‌مان قرار می‌گیرد. در بالای این در چوبی کتیبه‌ای با سنگ مرمر مشاهده می‌شود که در میان دستان مجسمه‌ای به شکل فرشته قرار دارد. روی این کتیبه، تاریخ ساخت بنا و متعلق بودن آن به دوره قاجار ذکر شده است.

علاوه بر آن، در بالای این در ورودی، سنگی با نشان فروهر، دو پنجره و دو مجمر آتش نیز قرار دارند. همچنین، در قسمت چپ و راست آن کتاب‌های اوستا تعبیه شده‌اند. با عبور از در چوبی به فضاهای زیر وارد می‌شویم:

نمازگاه یا سالن نیایش یا صحن اصلی:

این سالن اتاق نگهداری آتش را از قسمت شرقی و جنوبی آن احاطه کرده است. در کف سالن، قالی‌های رنگارنگ و در سمت چپ آن نیز کتیبه‌ای سنگی در قاب گچبری مشاهده می‌شوند. این کتیبه دارای گچبری‌های زیبا و چشم‌نواز به رنگ‌های طلایی و مسی است. از سایر ویژگی‌های سالن نیایش می‌توان به پنجره‌های تیزه‌دار اشاره کرد.

اتاق چهارگوش:

محل نگهداری آتش است و تنها آتش‌بان اجازه ورود به حریم آتش را دارد. این اتاق در قسمت شمالی آن قرار گرفته است. در قسمت پشتی اتاق چهارگوش، اتاق دیگری به ابعاد ۱۲ × ۴ متر مربع وجود دارد که به محوطه حیاط راه می‌یابد.

آشپزخانه:

در انتهای حیاط و پشت ساختمان مرکزی قرار گرفته است و دارای ۲ تنور نانوایی و چند پلوپز و اجاق است. از این آشپزخانه در مراسم درگذشتگان جهت پخت خوراکی‌های مخصوص دین زرتشت استفاده می‌شود. از جمله این خوراکی‌ها می‌توان سیر و سداب، نوعی نان به نام سیرگ، حلوای برنج و حلوای شکر را نام برد.

مجموعه سالن‌های پذیرایی:

کوچه زرتشتیان دارای یک در است که به این مجموعه راه می‌یابد. این مجموعه دارای سالن‌های مختلفی است که در ۳ طبقه بنا شده‌اند. طبقات مختلف این مجموعه به امور خاصی اختصاص دارند که در زیر عنوان می‌شود:

• طبقه همکف: شامل سالن خسروی و سالن بهمن است که مخصوص جشن‌ها و مراسم عروسی می‌باشد. علاوه بر آن، در این طبقه سالنی به نام ایرج وجود دارد که به مراسم مذهبی اختصاص می‌یابد.
• طبقه اول: دفتر مرکزی سازمان پذیرایی و سالن غذاخوری در این طبقه قرار دارد.
  طبقه دوم: سالن جلسات هیئت مدیره انجمن زرتشتیان تهران در این طبقه واقع شده است.

حتما از آتشکده آدریان تهران دیدن کنید

آتشکده آدریان تهران از جمله بناهای تاریخی پایتخت است که زرتشتیان در آن به عبادت می‌پردازند و مراسم‌ خود را در آن برگزار می‌کنند. بازدید از این آتشکده تنها برای پیروان دین زرتشتی امکان‌پذیر است و پیروان سایر ادیان نیاز به هماهنگی با مدیریت مجموعه دارند. «دستی بر ایران» پیشنهاد می‌کند در بازدید از سایر جاذبه‌های گردشگری تهران از این آتشکده نیز دیدن کنید.

آتشکده آدریان کجاست؟

نیایشگاه آدریان تهران در خیابان میرزاکوچک‌خان در محدوده خیابان جمهوری واقع شده است. این خیابان در امتداد خیابان سی تیر قرار دارد. موقعیت مکانی دقیق این آتشکده را در زیر مشاهده می‌کنید:

پرسش‌های متداول درباره آتشکده آدریان تهران

اگر پاسخ پرسش خود را در اینجا پیدا نکردید، در بخش دیدگاه‌های زیر این پست برای ما کامنت بگذارید و سوالتان را بپرسید. ما حتما به آن پاسخ خواهیم داد.