شهر اصفهان که یکی از کلان شهرهای ایران با آثار تاریخی بسیار است. این شهر در گذشته، مدت زمانی پایتخت صفویان بود. به همین دلیل، بناها و کاخ های متعددی در آن به وجود آمدند. کاخ عالی قاپو نیز از جمله بناهای قدیمی و چشمگیر و از جاهای دیدنی اصفهان است.
اگر بخواهیم دلیل نام گذاری کاخ عالی قاپو را بررسی کنیم، با نگاهی به نام آن، در می یابیم که “عالی قاپی” نامی ترکی است. البته در زبان ترکی “آلا قاپی” تلفظ می شود و به معنای “در رنگارنگ” و یا به گفته برخی دیگر، “درگاه بلند” است. از طرفی بنیان گذار سلسله صفوی، شخصی ترک زبان و اصالتا اردبیلی بوده است. پس تا حدودی، دلیل نام گذاری آن با این تفاسیر روشن می شود.
تاریخچه کاخ عالی قاپو اصفهان
این کاخ زیبا که توسط شاه عباس اول صفوی ساخته شد، در ابتدا شکلی ساده داشت. بعدها در زمان سلطنت وی و شاه عباس دوم الحاقاتی به آن اضافه گردید. از جمله این الحاقات، می توان طبقات مختلف آن را نام برد. افزودن طبقات در دوران شاه عباس اول انجام گرفت. شاه عباس دوم ایوانی ستون دار به کاخ اضافه کرد.
شاه عباس اول بین سال های ۹۷۳ تا ۹۷۷ خورشیدی پایتخت خود را از قزوین به اصفهان منتقل کرد. از این رو، نیاز دید تا مکانی به عنوان دولتخانه در اصفهان بنا کند. به این ترتیب، تصمیم گرفت تا کاخ عالی قاپو را به‌عنوان بخشی از مجموعه میدان نقش جهان در مرکز شهر اصفهان بنا کند.
کاخ عالی قاپو در ضلع غربی میدان نقش جهان و روبروی مسجد شیخ لطف الله قرار دارد. این کاخ در گذشته برای پذیرایی مهمانان ویژه شاه مورد استفاده قرار می گرفت. گفته می شود ساخت و تکمیل کاخ عالی قاپو حدود ۷۰ تا ۱۰۰ سال به طول انجامیده است.
سبک معماری و مراحل ساخت کاخ عالی قاپو
این کاخ که عمارتی ۶ طبقه است، ۴۸ متر درازا دارد. این اثر تاریخی دارای راه پله ای مارپیچ و زیبا است. آخرین طبقه کاخ که اتاق موسیقی نیز خوانده می شود، یکی از دلایل شهرت این کاخ زیباست. همچنین از دیگر دلایل شهرت آن، می توان به مینیاتورها و گچ بری های خاص طبقات مختلف اشاره کرد.
ساخت این کاخ طی ۵ مرحله و با اضافه کردن قسمت های مختلف انجام گرفت. در مرحله اول، بنایی ساده ساخته شد که از آن به عنوان ورودی سایر بناها استفاده می شد.
در مرحله دوم، طبقه اول کاخ، بنا شد و گسترش یافت. با افزایش جمعیت، نیاز بر این شد که مقر حکومتی گسترده تر گردد، به این ترتیب طبقات سوم تا پنجم اضافه شدند. آخرین طبقه کاخ نیز که دارای سالن موسیقی است، در مرحله سوم ایجاد گردید. اگر طبقه همکف را جزو طبقات محسوب نکنیم، می توان گفت که کاخ عالی قاپو، دارای ۵ طبقه است.
در مراحل بعدی ساخت، ایوانی به سمت میدان نقش جهان گذاشته شد. حوض مسی زیبایی در وسط این ایوان وجود دارد. در مرحله پنجم ساخت نیز، ۱۸ ستون به ایوان اضافه گردید. سپس پله های مارپیچ برای رفتن به طبقات فوقانی کاخ به وجود آمدند. همچنین در این مرحله، سیستم آبرسانی برای کاخ ایجاد شد و به طبقات مختلف آن منتقل گردید.
از آنجایی که ساخت کاخ طی مراحل مختلف و به صورت گام به گام انجام شد، تعداد طبقات آن از زوایای مختلف به گونه متفاوتی مشاهده می گردد. برای مثال از جهت شمالی و سمت درب آن به صورت دو طبقه، از قسمت جنوبی و پشت ساختمان، پنج طبقه و از طرفین، ۳ طبقه دیده می شود.
قسمت خارجی بنا، با کاشی های هفت رنگ پوشیده شده است. روی این کاشی ها با تزیینات زیبا و خطوط اسلیمی (عربی) آراسته شده است.
علاوه بر آن، در قسمت داخلی کاخ، نقوش گل و بوته و نقش شکارگاه قابل مشاهده است. همچنین مینیاتورهای زیبا روی دیوار این کاخ خودنمایی می کنند. مینیاتورهای کاخ عالی قاپو از نوع نقاشی دیواری هستند. برخی از آنها انعکاسی از سبک های هنر ایرانی می باشند و برخی دیگر تقلیدی از هنر اروپائیان.
بازدید از این جاذبه را از دست ندهید
شهر اصفهان که به نصف جهان نیز شهرت دارد، مکان مناسبی برای گردش در اوقات فراغت است. این شهر زیبا، به عنوان یکی از شهرهای خلاق یونسکو در جهان به ثبت رسیده است. اگر به واسطه آژانس های تورگردان گذرتان به این شهر افتاد، بازدید از کاخ عالی قاپو را از دست ندهید.
این کاخ زیبا که نمونه ای از آثار باستانی گذشتگان ما است، میدان نقش جهان را با معماری بی مثالش مزین کرده است. “دستی بر ایران” توصیه می کند حتما جاذبه های گردشگری اصفهان را پیش از سفر به این شهر مطالعه بفرمایید تا بیشتر با آثار تاریخی و طبیعی این شهر آشنا شوید.
کاخ عالی قاپو کجا واقع شده است؟
عمارت زیبای عالی قاپو در ضلع غربی میدان نقش جهان اصفهان و روبه‌روی مسجد شیخ لطف الله قرار دارد. موقعیت مکانی دقیق این عمارت را در زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره کاخ عالی قاپو
اگر پاسخ پرسش خود را در اینجا پیدا نکردید، در بخش دیدگاه‌های زیر این پست برای ما کامنت بگذارید و سوال‌تان را بپرسید. ما حتما به آن پاسخ خواهیم داد.
کاخ عالی قاپو در چه دوره‌ای ساخته شده است؟
این کاخ که حدود چهارصد سال قدمت دارد، در دوره‌ی صفویه، پس از انتقال پایتخت فرمانروایی از قزوین به اصفهان، به دستور شاه عباس اول ساخته شد. بعدها بخش‌هایی به آن افزوده و بنا بزرگ‌تر شد.
کاخ عالی قاپو چند طبقه دارد؟
این کاخ بدون درنظرگفتن طبقه‌ی همکف، پنج طبقه دارد. از آنجایی که ساخت کاخ طی مراحل مختلف و به‌صورت گام به گام انجام شده، تعداد طبقات آن از زوایای مختلف به گونه‌ی متفاوتی دیده می‌شود. از شمال و سمت در ورودی آن به‌صورت دو طبقه، از قسمت جنوبی و پشت ساختمان، پنج طبقه و از دو طرف، سه طبقه دیده می‌شود.
عالی قاپو به چه معناست؟
بنیان‌گذار و پادشاهان سلسله‌ی صفوی ترک‌زبان بودند و عالی قاپو واژه‌ای ترکی است. این کلمه در زبان ترکی «آلاقاپی» تلفظ می‌شود که به معنای «درِ رنگارنگ» یا «درگاه بلند» است.
ورودی کاخ عالی قاپو در کدام سمت آن قرار دارد؟
در حال حاضر، ورودی کاخ عالی قاپو از سمت شرقی آن در میدان نقش جهان است اما پیش‌ازاین، از در غربی که رو به کاخ چهل‌‌ستون واقع شده، رفت‌وآمد می‌شده است.
کاخ عالی قاپو در کدام شهر ایران قرار دارد؟
از آنجا که پایتخت صفویان در ابتدا قزوین بوده است، عمارتی به نام عالی قاپو در قزوین نیز وجود دارد. بعد از انتقال پایتخت به اصفهان، شاه عباس دستور می‌دهد بنای جدیدی شبیه به عالی قاپوی قزوین در اصفهان بسازند؛ البته بنای عالی قاپوی اصفهان مجلل‌تر از قزوین است و از شهرت بیشتری برخوردار است.
کاربری کاخ عالی قاپو چه بوده است؟
طبقه‌ی اول کاخ عالی قاپو که ورودی کاخ است، محلی عمومی به حساب می‌آمده است و افراد مختلف اجازه‌ی ورود به آن را داشته‌اند. افراد برای ورود به ایوان عالی قاپو در طبقه‌ی سوم، باید از پلکان‌ها بالا می‌رفتند تا به این تالار باشکوه برسند. این ایوان محل تماشای بازی چوگان، رژه‌های نظامی و نمایش‌هایی بوده که در میدان نقش جهان اجرا می‌شده است.
طبقات بالایی عمارت برای استراحت شاه عباس اول بوده است. او از این طبقات برای اجرای موسیقی، برگزاری ضیافت‌ها و سرگرمی مهمان‌هایش استفاده می‌کرده است.
به‌طور کلی می‌توان گفت کاربری طبقه‌ی فوقانی این عمارت پنج‌طبقه، مسکونی و تفریحی بوده است. سایر طبقه‌ها نیز برای رسیدگی به امور مملکت و کشورداری به کار می‌رفته است.
بنیان گذار سلسله صفوی شیخ صفی اردبیلی هستن که نیای ایشون فیروز شاه زرین کلاه کرد بودن و از سلیمانیه عراق مهاجرت میکنن به اردبیل شیخ صفی هم ترک و ترک زبان نبوده دوبیتی هاش هست میتونید مطالعه کنید همشون به زبان ایرانی زبانی شبیه کردی و فارسی! نواده ایشون هم که شاه عباس بودن ترک و ترک زبان نبودن!پس صفوی سلسله ای ترک تبار نبودن! ولی اینکه چرا اسم این کاخ ترکی رو نمیدونم! اومدم تو سایت که دلیلش رو بدونم ولی چیزی دستگیریم نشد! با تشکر موفق باشید🌺🙏