موزه تاریخ طبیعی همدان محلی مناسب برای آشنایی با حیات وحش و محیط زیست ایران است؛ به‌خصوص برای کودکان و نوجوانان. اگر قصد بازدید از جاهای دیدنی همدان را دارید، آشنایی با تاریخ طبیعت این شهر در کنار تاریخ تمدن آن می‌تواند جذاب باشد. سنگواره‌های چندهزارساله، پروانه‌ها و سوسک‌های رنگارنگ و هزاران نمونه‌ی طبیعی دیگر این موزه می‌توانند لحظاتی جذاب و همراه با آگاهی برای شما بیافرینند. موزه تاریخ طبیعی همدان در انتهای بلوار آزادگان و در کنار دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی قرار دارد.
سنگ بنای این موزه در سال 1351 به همت جمعی از دبیران و مهندس علیزاده نهاده شد. ابتدا نمونه‌ها در گوشه‌ی آزمایشگاهی در مدرسه‌ی پهلوی وقت نگهداری می‌شد. موزه بارها جا‌به‌جا شد تا در نهایت، محل فعلی با زیربنایی حدود 2هزار مترمربع در محل کارخانه‌ی چرم‌سازی قدیمی و متروک ساخته شد. مهندس علیزاده و دانشجویانشان طی بیست سال نمونه‌های بیشتری را جمع‌آوری کردند و در نهایت، در سال 1371 موزه حیات وحش همدان در محل کنونی افتتاح شد. ایشان تا پایان دهه‌ی هشتاد مدیریت مجموعه را بر عهده داشت. این موزه زیر نظر دانشگاه بوعلی همدان اداره می‌شود.
بخش‌های مختلف موزه تاریخ طبیعی همدان
در حیاط موزه، تعدادی سنگ کانی و بمب آتش‌فشانی بر روی سکوهایی با توضیح درباره‌ی آنها وجود دارد. این سنگ‌ها مقدمه‌ای برای ورود بازدیدکنندگان به دل تاریخ طبیعت است. موزه بخش‌های مختلفی دارد که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم.
بخش دریایی
در تالار ورودی موزه، نمونه‌های به‌دست‌آمده از دریاها و اقیانوس‌های جهان و به‌خصوص زیست‌بوم خلیج فارس چیده شده‌اند. اسفنج‌ها، ستاره‌های دریایی، خرچنگ و انواع صدف از نمونه‌های دیدنی این تالار هستند.
بخش حشرات
این بخش گنجینه‌ای ارزشمند از انواع حشرات ایران و جهان است که در میان آنها بخش پروانه‌ها ویژه و خاص است. پروانه‌هایی با بال‌های رنگ‌رنگ و جلوه‌ای چشم‌گیر که برخی از آنها برای گونه‌ی خود غول‌پیکر به حساب می‌آیند. حشرات خشک‌شده با سلیقه چونان تابلوی نقاشی کنار هم قرار یافته و قاب گرفته شده‌اند.
بخش حشرات موزه تاریخ طبیعی همدان از نظر تعداد و تنوع نمونه‌ها در سراسر ایران بی‌مانند است.
بخش پرندگان و پستانداران
این بخش، وسیع‌ترین تالار مجموعه را به خود اختصاص داده است و دو راهرو دارد. در راهروهای آن تاکسیدرمی انواع پرندگان و پستانداران قرار گرفته‌اند. حیوانات حیات وحش همدان نیز در این مجموعه وجود دارند؛ از جمله‌‌ی آنها تاکسیدرمی پرنده‌ی «میش مرغ» است که در دشت‌های اسدآباد زندگی می‌کرده است و متأسفانه مدت‌هاست که دیگر در آن نواحی دیده نمی‌شود. فقط در سال 1396 نشانه‌هایی از وجود این پرنده مشاهده شد که شاید نوید بازگشت دوباره‌ی این پرنده به آشیانه‌اش در اسدآباد همدان باشد.
یکی از ویژگی‌های جالب این بخش از موزه تاریخ طبیعی همدان آن است که تلاش شده تا از طریق ماکت‌سازی در ویترین حیوانات تاکسیدرمی شده، زیست‌بوم محل زندگی آنها شبیه‌سازی شود. این کار در آشنایی بیشتر بازدیدکنندگان با زندگی حیوانات مؤثر است.
بخش خزندگان
در این بخش، در کنار حیوانات تاکسیدرمی شده، حیوانات زنده نیز نگهداری می‌شوند. سوسمار خار دم ایرانی، ایگوانا و کور مار از خزندگانی هستند که در این محل زندگی می‌کنند. در کنار خزندگان، قفس پستاندارانی چون خرگوش، سنجاب و همستر نیز قرار دارد.
در تالار دوم این بخش، آکواریوم‌هایی مشاهده می‌شوند که در آنها ماهی‌هایی از دریای خزر، خلیج فارس و آب‌های شیرین داخلی نگهداری می‌شوند. ماهی‌ها به دو گروه ماهی‌های آب شیرین و آب شور تقسیم‌بندی شده‌اند. گل سرسبد این بخش اسکلت غول‌پیکر نهنگ کوژپشت است که در وسط سالن و در میان آکواریوم ماهی‌ها بر روی سکویی قرار داده شده است.
تالار کانی‌ها و سنگواره‌ها
در این بخش، کانی‌‌هایی از جاهای مختلف کشور جمع‌آوری شده و سنگواره‌هایی با دیرینگی چندمیلیون سال دیده می‌شوند. سنگواره‌ی حیوانات و گیاهان، سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی و همچنین، بمب‌های آتش‌فشانی در این بخش نگهداری می‌شوند.
بخش زندگی انسان
در غرفه‌ای از نمایشگاه، زندگی انسان‌های اولیه با استفاده از ماکت معرفی شده و مراحل پیشرفت زندگی انسان نشان داده شده است: زندگی غارنشینی، کشف آتش، دوران پارینه‌سنگی، دوران نوسنگی و عصر آشنایی انسان‌ها با کشاورزی در این مجموعه شبیه‌سازی شده‌اند.
همچنین ابزارهای ابتدایی زندگی انسان‌های آن دوران، مانند دشنه‌های سنگی در معرض نمایش قرار دارند. در همین بخش، تابوت‌هایی باستانی و آثار شیوه‌ی دفن مردگان متعلق به دوران پیش از میلاد مشاهده می‌شوند.
موزه تاریخ طبیعی همدان؛ گذرگاه تاریخی طبیعت
نمونه‌های جمع‌آوری‌شده در موزه تاریخ طبیعی همدان حاصل چند دهه تلاش استادان و دانشجویان همدانی است. این مجموعه محل مناسبی برای کانی‌شناسان، دیرینه‌شناسان و پژوهشگران عرصه‌ی زیست است تا نمونه‌هایی کم‌نظیر را ببینند و درباره‌شان مطالعه کنند.
در کنار اهل فن، برای گردشگران نیز بازدید از گونه‌های کمیاب جانداران پر از لطف و شگفتی خواهد بود. جایی که هم‌نشینی سنگواره چند‌میلیون‌ساله با خرگوش یک‌ساله عظمت و دگردیسی ظریف طبیعت و محیط زیست را نمایش می‌دهد. محیطی که ما انسان‌ها تنها عضو تازه و کوچکی از تاریخ کهن و گونه‌های جانوری فراوان آن هستیم.
جاهای دیدنی نزدیک موزه حیات وحش
موزه در ابتدای جاده‌ای پرپیچ‌و‌خم به‌سمت حیدره قرار دارد. در این مسیر زیبا می‌توانید از طبیعت دلپذیر و باغ‌های اطراف شهر همدان لذت ببرید. جاده شما را به‌سمت روستاهای بالادست هدایت خواهد کرد. جایی که تماشای منظره‌ی شهر همدان از فراز بلندی را فراهم می‌کند. در مسیر، از چند روستا می‌گذرید که اگر زمان سفرتان اواخر تابستان یا اوایل پاییز باشد، می‌توانید از بازارچه‌های محلی محصولات کشاورزی خریداری کنید. لوبیا، کدو حلوایی، زردآلو، سیب و به، از محصولات این منطقه هستند و البته محصول منحصربه‌فرد همدان سیر است.
در انتهای مسیر جاده‌ی کوهستانی حیدره، پس از گذشتن از روستاهای حیدره، برفچین، موئیجین سولان و مولان، به امامزاده کوه خواهید رسید. امامزاده که بر روی تپه قرار دارد، دارای ساختمانی بسیار قدیمی و دلنشین است که می‌تواند در خلوت خودش گرد خستگی را از تن شما بگیرد.
موزه تاریخ طبیعی همدان کجاست؟
این موزه در انتهای بلوار آزادگان، ابتدای جاده‌ی حیدره و در کنار دانشکده‌‌ی کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان قرار دارد. موقعیت مکانی دقیق این موزه را در زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره موزه تاریخ طبیعی همدان
برای پیدا کردن پاسخ سایر سوالهایتان می‌توانید با ما از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست در ارتباط باشید. ما در اسرع وقت به سوال‌های شما پاسخ خواهیم داد.
در موزه تاریخ طبیعی همدان چه جانورانی نگهداری می‌شوند؟
در این موزه تاکسیدرمی انواع پستانداران، خزندگان، پرندگان و حشراتی از ایران و جهان نگهداری می‌شوند. در کنار آنها ماهی‌ها و پستانداران و خزندگانی هم به‌صورت زنده در معرض نمایش هستند.
چه اماکن دیدنی در نزدیکی موزه تاریخ طبیعی همدان وجود دارند؟
روستاهای خوش آب‌و‌هوای همدان و امامزاده کوه از مکان‌های گردشگری نزدیک به موزه هستند. البته جاذبه‌های گردشگری همدان فراوان‌اند؛ ازجمله غار علیصدر، دشت میشان، سراب گاماسیاب، آبشار و کتیبه‌های گنجنامه، آرامگاه ابوعلی سینا و باباطاهر، بناهای تاریخی و موزه هگمتانه و… .
