تالاب هشیلان کرمانشاه در روستایی به همین نام و در مسیر جاده کرمانشاه به روانسر قرار دارد. این اثر طبیعی در دشتی گسترده و در زمین های پست دامنه دو کوه به نام های خورین و ویس جای گرفته است. هشیلان در زبان کردی متشکل از دو جزء ″هه شی″ و ″لان″ به معنای لانه ماران می باشد.
این اثر طبیعی، زیستگاه انواع مارها و گونه های جانوری و گیاهی مختلف است. علاوه بر آن، در مواقع مختلفی از سال شاهد مهاجرت پرندگان به این تالاب می باشیم. آب و هوای این منطقه در مواقع مختلفی از سال از جمله زمستان معتدل است. به همین دلیل، با شروع فصل پاییز و سرد شدن هوا، پرندگان مهاجر از آسیای مرکزی به این زیست بوم مهاجرت می کنند.
تعریف تالاب و ویژگی های تالاب هشیلان کرمانشاه
به محیط هایی که مشخصات شان چیزی بین آب و خشکی است، تالاب گفته می شود. به این معنی که تالاب ها می توانند در مواقعی از سال دارای آب باشند و در مواقعی نیز کم آب و یا حتی خالی از آب باشند. این جاذبه های طبیعی انواع مختلفی دارند که به طور مختصر شرح می دهیم:
- باتلاق: پهنه ای از زمین است که به صورت آبدار یا خیس می باشد و گیاهان و درختان مختلفی بر روی آن می رویند.
- مانداب: مکانی که دارای آب راکد باشد و بیشتر گیاهانی که بر سطح آن می رویند، از جنس علف و نی باشد.
- خلاش: منطقه ای باتلاقی می باشد که خاک مرطوب دارد و در اطراف آب های راکد و کم عمق ایجاد می شود. گیاهانی که بر روی این نوع تالاب می رویند، اغلب پوسیده هستند.
- خلنگزار: زمین هایی که دارای خاک فقیر، ماسه ای یا شنی باشد. گیاه غالب آنها خلنگ است که نوعی گیاه زینتی همیشه سبز می باشد.
- لشاب (پوداب): تالابی که سرشار از پوداب یا تورب باشد. پوداب ها توده متراکم قهوه ای تا سیاه رنگ خزه ها و گیاهانی هستند که به طور ناقص تجزیه شده اند. این نوع تالاب ها دارای پوشش گیاهی درختی، درختچه ای و علفی نیز هستند. آب مورد نیاز لشاب ها از آب های سطحی غنی از مواد معدنی تامین می شود.
تالاب هشیلان کرمانشاه، نوعی لشاب یا پوداب است که آب آن از سرآبی به نام سبزعلی تامین می شود. در حقیقت، تامین آب این تالاب در قسمت بالادستی از سرآب و چشمه های جوشان صورت می گیرد. این در حالی است که در پهنه تالاب مزبور، چشمه ها به صورت کانال های بزرگ و کوچک پراکنده شده اند و در پر آب شدن آن نقش بسزایی دارند.
علاوه بر آن، بارش باران در مواقع مختلفی از سال می تواند تامین کننده آب این تالاب باشد. به طور میانگین، بارش باران در این منطقه سالانه حدود ۴۵۱ میلی متر می باشد.
تالاب مزبور که مساحتی در حدود ۴۵۰ هکتار را در برمی گیرد، نوعی اکوسیستم آبی است که گردشگران زیادی به سمت آن جذب می شوند. وجود ۱۱۰ جزیره کوچک و بزرگ که در سطح آنها گیاهان آبزی رشد پیدا کرده اند، زیبایی ویژه ای به این تالاب بخشیده اند. این گیاهان آبزی دارای گل های متنوع هستند که سطح آب را به زیبایی رنگ آمیزی کرده اند.
گونه های گیاهی و جانوری مختلف تالاب
در سطح تالاب هشیلان کرمانشاه، بیشتر شاهد رویش گیاهان علفی مختلف هستیم. این گیاهان به صورت آبزی هستند و ریشه آنها در داخل آب می باشد. در محدوده تالاب، درخت یا درختچه ای مشاهده نمی شود. در واقع، فقط در چند نقطه از این تالاب گونه هایی از درختچه بید به صورت پراکنده وجود دارند.
علاوه بر آن، در داخل و حاشیه این تالاب گونه های جانوری مختلفی از قبیل جوندگان و پستانداران وجود دارند. از انواع جوندگان موجود در این ناحیه می توان به خانواده موش ها و از پستانداران به انواع یوزپلنگ ایرانی، گرگ، گراز وحشی، روباه، خرگوش و … اشاره کرد.
از آنجایی که این منطقه محل زندگی پرندگان مهاجر نیز هست، آن را تحت حفاظت محیط زیست قرار داده اند. این پرندگان از گونه های مختلف ماهی از جمله عروس ماهی، سیاه ماهی، سفید کولی، زردک و سس ماهی تغذیه می کنند که در این تالاب زندگی می کنند. تمامی این ماهی ها از انواع ماهی های کپور می باشند.
علاوه بر آن، در تالاب مزبور انواع مختلفی از سخت پوستان و دوزیستان از قبیل خرچنگ، قورباغه و لاک پشت نیز مشاهده شده اند. همچنین، گونه های مختلفی از مارها مانند مارآبی و مار چیلپر در این منطقه زندگی می کنند که در نامگذاری تالاب تاثیر گذار بوده اند.
علت عدم پیوستن تالاب هشیلان به کنواسیون رامسر
این کنواسیون نوعی پیمانی بین المللی می باشد که جهت حفاظت از تالاب ها و گیاهان و جانوران وابسته به آنها به وجود آمده است. در واقع، کنواسیون رامسر مربوط به حفاظت از تالاب های مهم بین المللی و به خصوص تالاب هایی است که زیستگاه پرندگان آبزی مختلف می باشند. این پیمان در سال ۱۳۴۹ خورشیدی، در شهر رامسر تصویب شد و در ابتدا نمایندگان ۱۸ کشور آن را امضا کردند.
شرط پیوستن تالاب ها به این کنواسیون این است که تمامی اراضی اطراف آنها در مالکیت دولت باشند. در مورد تالاب هشیلان کرمانشاه در گذشته مالکیت اراضی در اختیار خوانین روستا بود. هم اکنون، تمامی زمین های اطراف این تالاب زمین های کشاورزی می باشند و در اختیار کشاورزان منطقه قرار دارند. بنابراین، این مسئله مهمترین مانع جهت پیوستن آن به کنواسیون رامسر می باشد.
بازدید از تالاب هشیلان کرمانشاه را در برنامه سفر خود بگنجانید
تالاب هشیلان کرمانشاه از جمله جاذبه های طبیعی این شهر است که همه ساله گردشگران زیادی به سوی خود می کشاند. به دلیل واقع شدن این تالاب در دامنه کوه های خورین و ویس منظره بسیار زیبایی ایجاد شده است که بسیار تماشایی است. علاوه بر آن، وجود سرآب سبزعلی با چشمه های جوشان در قسمت بالادستی تالاب مزبور، زیبایی آن را دو چندان کرده است.
اگر برای بازدید از این جاذبه طبیعی عازم کرمانشاه هستید، می توانید به وسیله تورهای ایرانگردی سفر خود را آغاز کنید. ″دستی بر ایران″ ضمن معرفی جاذبه های گردشگری کرمانشاه، شما را به بازدید از تالاب هشیلان در این شهر ترغیب می کند.
تالاب هشیلان کرمانشاه کجاست؟
تالاب هشیلان (به‌کردی «په‌نگاو هه‌شیلان»)، در ۲۶ کیلومتری مسیر کرمانشاه به روانسر قرار دارد. موقعیت مکانی دقیق این تالاب را در زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره تالاب هشیلان کرمانشاه
برای پیدا کردن پاسخ سایر سوال‌هایتان می‌توانید با ما از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست در ارتباط باشید. ما در اسرع وقت به سوال‌های شما پاسخ خواهیم داد.
گونه‌های گیاهی و جانوری تالاب هشیلان کرمانشاه کدام‌اند؟
داخل و حاشیه‌ی این تالاب، زیستگاه انواع خزندگانی مثل مارها و جوندگانی همچون موش و پستاندارانی مانند یوزپلنگ ایرانی و گرگ و گربه‌ی وحشی است. البته، تالاب هشیلان به‌دلیل مأوادادن به پرندگان مهاجر، جزو مناطق حفاظت‌شده است. سطح تالاب هشیلان کرمانشاه، پوشش گیاهی با گل‌های متنوعی دارد. روی سطح تالاب، گیاهان علفی مختلفی روئیده‌اند که به‌صورت آبزی رشد کرده‌اند و ریشه‌ی آنها داخل آب است.
بهترین فصل بازدید از تالاب هشیلان چه موقعی از سال است؟
آب‌و‌هوای منطقه‌ی هشیلان در مواقع مختلفی از سال، ازجمله زمستان، معتدل است؛ از‌این‌رو، تالاب هشیلان در فصل‌های سرد سال و هنگام باران‌های پاییزی میزبان پرندگان مهاجری از آسیای مرکزی و دیگر نقاط جهان و شهرهای مجاور است. این امر، سالانه بسیاری از علاقه‌مندان به طبیعت و دوستداران پرنده‌نگری را به این تالاب می‌کشاند.
چرا تالاب هشیلان کرمانشاه به کنوانسیون رامسر نپیوست؟
شرط پیوستن تالاب هشیلان به کنوانسیون رامسر، تملک اراضی اطراف آن توسط دولت بود. ازآنجاکه تمامی زمین‌های اطراف این تالاب در اختیار کشاورزان است و کاربری کشت دارد، تالاب هشیلان کرمانشاه به کنوانسیون رامسر نپیوسته است.
وضعیت کنونی تالاب هشیلان کرمانشاه چگونه است؟
بعد از خشکسالی‌ای که نخستین بار در سال ۱۳۷۸ خورشیدی و بر اثر حفر چاه‌های عمیق در اطراف تالاب هشیلان رخ داد، آتش‌سوزی مرداد ۱۴۰۰ خورشیدی و خشکسالی پس از آن، تالاب را با خطر جدی خشکی مواجه ساخته است.
