زیارتگاه چک چک از جمله عبادتگاه های اصلی زرتشتیان و از جاهای دیدنی یزد است که به نام های پیر سبز و چک چکو (نام قدیمی) نیز شهرت دارد. این بنا در استان یزد و نزدیکی شهر اردکان در دل یک کوه قرار دارد. زرتشتیان همه ساله از ۲۴ خرداد تا ۲۸ ام آن به مدت ۴ روز در این مکان گرد هم می آیند و به نیایش می پردازند.
گفته می شود که این زیارتگاه به دلیل چکه کردن آبی از دل یک صخره به نام چک چک شهرت یافته است. هم اکنون، این آب را به منبعی جهت ذخیره هدایت می کنند تا بتوان در مواقع نیاز از آن استفاده کرد.
اعتقاد زرتشتیان درباره به وجود آمدن زیارتگاه چک چک
مطابق اسناد تاریخی و مذهبی، در دوره آخرین پادشاه ساسانی، یزدگرد سوم، اوضاع ایران رو به وخامت می گذارد. بنابراین، او تصمیم می گیرد برای نجات جان خود و خاندانش از مدائن به یزد سفر کند. بدین منظور، در شهر یزد حصارها، برج ها و خندق های زیادی ساخته می شود.
با شایع شدن خبر مرگ یزدگرد و حمله اعراب، خانواده او (پنج دختر و دو پسر) به مکان هایی در حوالی یزد متواری می شوند. یکی از دختران او به نام نیک بانو به سمت کوهی در ۴۳ کیلومتری شرق اردکان می گریزد.
او با دیدن تعدادی از دشمنان، با ترس و گریه از کوه بالا می رود. با این وجود، وقتی دشمن را نزدیک می بیند با آهی بلند از کوه درخواست کمک می کند. ناگهان، شکافی در کوه ایجاد می شود و نیک بانو در آن پنهان می شود.
پس از این ماجرا و به برکت وجود او، از بالای این کوه، آبی چکه می کرد که مسافران را سیراب می نمود. هرگاه، جمعیت زیاد یا گله گوسفندی به پای کوه می رسید، مقدار آب زیاد می شد و همه مسافران می توانستند از آن آب بنوشند.
پس از گذشت مدتی، یک چوپان در حوالی کوه، گله خود را گم می کند و در طی تلاش برای یافتن گله خود، خسته و تشنه می شود. او برای رفع تشنگی از آب بیرون آمده از دل صخره سیراب می شود و سپس به خواب فرو می رود. در این هنگام، بانویی به خواب او می آید و به او می گوید: من از گله تو محافظت می کنم، تو نیز اتاقی در این مکان بساز و شمعی در آن روشن کن.
چوپان وقتی از خواب بیدار می شود، گله خود را سالم می بیند. سپس، او همراه گله اش به روستا بر می گردد و قضیه را برای زرتشتیان آنجا تعریف می کند. بدین ترتیب، زیارتگاه چک چک در این مکان برپا می شود.
البته نظیر این داستان برای زیارتگاه های سایر ادیان نیز ساخته شده است. همه پیروان آن ادیان نیز این داستان ها را باور ندارند.
ویژگی ها و سبک معماری
این بنا به دلیل ویژگی های منحصر به فردی که دارد، نمادی از اتحاد زرتشتیان به شمار می رود. در دیواره سنگی یک طرف بنا، گیاهانی مثل پر سیاوش و انجیر کوهی وجود دارد. رویش این گیاهان سبب شده است که شکافی در سنگ به وجود بیاید و از محل آن آب چکه کند. این آب در حوضی که در زیر دیواره ساخته شده است جمع می شود. با توجه به قرارگیری زیارتگاه مزبور در دل یک بیابان خشک و سوزان، وجود آب و درختان در آن بسیار جلب توجه می کند.
در زیارتگاه چک چک، چندین اتاقک ساده برای زائران زرتشتی وجود دارد که قدیمی ترین آنها مربوط به دوره ناصرالدین شاه می باشد. در یکی از این اتاقک ها چاهی به عمق ۷۰ متر حفر شده است که از ویژگی های منحصر به فرد آن می باشد.
مراسم زرتشتیان در زیارتگاه چک چک
زرتشتیان سالی یک بار از 24 تا 27 خرداد ماه، به مدت چهار روز در این مکان به اجرای مراسم خاصی می پردازند که دعا و نیایش بخشی از آنهاست. علاوه بر آن، در این مدت انجام کارهای زیر در بین آنها ضرورت دارد:
- پختن نان نذری (سیروگ یا سیرو) و پخش آن بین زائران
- خواندن اوستا
- نیایش اهورامزدا
- روشن کردن شمع، عود و آتش
- خواندن سرودهای شاد
- پختن آش و غذاهای نذری
- گهنبار خوانی: در باور مزدیسنی اهورا مزدا جهان را در شش گاه خلق کرده است که عبارتند از: گاه آفرینش آسمان، گاه آفرینش آب، گاه آفرینش زمین، گاه آفرینش گیاهان، گاه آفرینش جانوران و گاه آفرینش مردم.
در طول مراسم، موبدی با لباس سفید و صدایی موزون به قرائت اوستا مشغول می شود. تمامی این مراسم با رای اکثریت زرتشتیان، به یاد نیک بانو، دختر یزد گرد سوم برپا می شود.
علاوه بر آن، زرتشتیان در مناسبت های دیگری از جمله جشن مهرگان نیز در این زیارتگاه گرد هم می آیند و شش روز به شادی و سرور می پردازند. پوشیدن لباس ارغوانی از الزامات این جشن است.
بازدید از مهم ترین زیارتگاه زرتشتیان را از دست ندهید
زیارتگاه چک چک از جمله زیباترین بناهایی است که در استان کویری یزد و در دل کوه ایجاد شده است. این بنا با داشتن خصوصیات بی نظیر سالانه گردشگران بسیاری را به سمت خود می کشاند. لازم به ذکر است که فقط زرتشتیان اجازه حضور در این زیارتگاه را دارند.
برای مسافرت به شهرستان اردکان استان یزد و بازدید از این زیارتگاه می توانید با تورهای ایرانگردی اقدام کنید. ″دستی بر ایران″ با معرفی بهترین جاذبه های گردشگری یزد، شما را به بازدید از زیارتگاه چک چک دعوت می کند.
موقعیت مکانی زیارتگاه چک چک کجاست؟
زیارتگاه چک چک در استان یزد، در نزدیکی شهرستان اردکان در دل کوه‌های میان اردکان و انجیره قرار دارد.
در سفر به یزد، با استفاده از لوکیشن زیارتگاه چک چک که در زیر آمده است، می‌توانید به بازدید این مکان تاریخی بروید:
پرسش‌های متداول درباره زیارتگاه چک چک
اگر پاسخ پرسش خود را در اینجا پیدا نکردید، در بخش دیدگاه‌های زیر این پست برای ما کامنت بگذارید و سوال‌تان را بپرسید. ما حتما به آن پاسخ خواهیم داد.
فاصله زیارتگاه چک چک تا یزد چقدر است؟
این زیارتگاه حدودا در فاصله‌ی 100 کیلومتری شهر یزد قرار دارد.
زیارتگاه چک چک متعلق به پیروان کدام دین است؟
پیروان آئین زرتشت به این آتشکده و زیارتگاه برای اجرای مراسم مذهبی می‌روند.
زیارتگاه چک چک چند پله دارد؟
برای رسیدن به مکانی که این زیارتگاه در آن قرار دارد، باید از ۳۶۰ پله عبور کرد.
در چه زمانی از سال مراسم مذهبی در این زیارتگاه اجرا می‌شود؟
زرتشتیان هر ساله، به مدت چهار روز از ۲۴ تا ۲۷ خرداد در این محل جمع می‌شوند و مراسم مذهبی برگزار می‌کنند.
زیارتگاه چک چک به یاد چه کسی ساخته شده است؟
طبق برخی روایت‌ها این زیارتگاه به یاد نیک‌بانو، دختر یزدگرد سوم ساخته شده است که هنگام حمله‌ی اعراب به این کوه پناه آورده است.
