عمارت قصر آیینه یزد؛ فرازهایی از هنر و معماری ایرانی

عمارت قصر آیینه از جمله جاهای دیدنی یزد است که در خیابان آیت الله کاشانی و مقابل پارک هفت تیر قرار دارد. این عمارت در گذشته به عنوان مهمانسرای خصوصی کاربرد داشت. در سال های اخیر، عمارت مزبور به عنوان موزه مورد استفاده قرار می گیرد و آن را به نام ″موزه قصر آیینه و روشنایی″ می شناسند.

این موزه باشکوه در سال ۱۳۷۸ خورشیدی، به عنوان یکی از آثار فاخر شهر یزد به ثبت ملی ایران رسید. این شهر دارای ۲۰ موزه فعال است که قصر آیینه یکی از آنهاست.

سرگذشت عمارت قصر آیینه یزد

در سال ۱۳۲۰ خورشیدی و زمان حکومت پهلوی اول، شخصی به نام صراف زاده تصمیم به ساخت عمارتی در شهر یزد گرفت. او از جمله بازرگانان معروف شهر بود که به عنوان نماینده مجلس نیز فعالیت داشت. عمارت ساخته شده تا مدت ها توسط صراف زاده به عنوان مهمانسرای خصوصی استفاده می شد.

بعد از انقلاب 1357 و در سال ۱۳۷۷ خورشیدی، عمارت مزبور و بسیاری از اموال صراف زاده به فتوای یک روحانی به نام محمد صدوق مصادره شد. تمامی این اموال به بنیاد مستضعفان شهر یزد تعلق گرفت. سپس، عمارت نام برده به مدیریت اداره میراث فرهنگی و به درخواست امام جمعه وقت به موزه تغییر کاربری داد.

ویژگی های معماری موزه

ساختمان موزه مزبور به صورت کوشکی (قصری که در میانه باغ قرار می گیرد) با زیربنای ۸۳۷ متر مربع در داخل باغی وسیع قرار دارد. این باغ وسعتی در حدود ۸۱۷۴ متر مربع را در بر می گیرد. در قسمت مرکزی این باغ، حیاطی زیبا با یک استخر بزرگ مشاهده می شود.

بعد از پیمودن حیاط، نمای عمارت قصر آیینه را با چندین اتاق مشاهده خواهید کرد که رو به استخر قرار دارند (نشیمن بهاری). این موضوع نشان می دهد که عمارت مزبور به صورت تلفیقی از معماری سنتی و اروپایی بنا شده است. برای هر کدام از اتاق های این عمارت درها و پنجره های مشبک و رنگی از جنس چوب تعبیه شده اند.

هر کدام از اتاق های عمارت مزبور دارای تزیینات گچ بری و آیینه کاری های بسیار هنرمندانه می باشند. همچنین، تابلوهای نقاشی زیبایی از هنرمندان معروف کشور در داخل این اتاق ها قابل مشاهده اند.

علاوه بر آن، این عمارت دارای یک شاه نشین، حوض خانه، اتاق خواب، سرویس و راهروهای تو در تو می باشد. حوض خانه این عمارت از نظر معماری و تزیینات با سایر اتاق ها متفاوت است. علاوه بر آن، این قسمت نسبت به اتاق های دیگر دارای وسعت بیشتری می باشد.

در میانه حوض خانه، حوض سنگی بسیار زیبایی مشاهده می شود که دلیلی برای نام گذاری آن است. علاوه بر آن، تزیینات سقف و نقاشی های روی دیوار حوض خانه نمای بسیار چشم نوازی را به وجود آورده است. در حال حاضر، از این قسمت برای برگزاری نمایشگاه های مختلف از قبیل نقاشی، خطاطی و نمایشگاه عکس استفاده می شود.

علاوه بر آن، دالان های طولانی موجود در این عمارت نشان از معماری اروپایی مربوط به قرن ۱۹ و ۲۰ میلادی را یادآور می شوند. در مقابل، تزیینات بنا از قبیل درخشندگی آب و آیینه در این بنا جلوه ای از مهارت هنرمندان ایرانی را در معرض نمایش می گذارد. تزیینات استفاده شده در عمارت قصر آیینه به صورت آیینه‌کاری، کاشی‌کاری، نقاشی دیواری، پنجره‌های ارسی، مشبک‌کاری، منبت‌کاری و همچنین فلزکاری نماهای بسیار زیبایی را پدید آورده اند.

اشیای نگهداری شده در موزه قصر آیینه و روشنایی

این موزه بخش های مختلفی را شامل می شود که در هرکدام از آنها اشیای بخصوصی نگهداری می شوند. در مجموع تعداد اشیای موجود در موزه قصر آیینه به ۱۲۴ قلم می رسد. جنس این اشیا سفال، شیشه، برنج و مس می باشند.

جالب ترین قسمت موزه عمارت قصر آیینه مربوط به بخش نگهداری وسایل روشنایی است. در این بخش، وسایل مختلفی وجود دارند که عبارتند از: چراغ های پیه سوز، چراغ های نصبی، چراغ های آویزی، چراغ های پایه دار، چراغ های دستی، انواع شمع سوزهای نصبی و دستی، انواع نفت سوزها، گازسوزها و وسایل برقی.

پیه سوزهای موجود در این موزه، قدیمی ترین اشیای موجود در آن می باشند که دیرینگی آنها به دوره ساسانی برمی گردد. علاوه بر آن، اشیای دیگری نیز در موزه مزبور وجود دارند که به شرح زیر می باشند: دست نوشته های قدیمی، کتاب، سکه، تمبر، اسلحه، قفل، دهنه اسب (مربوط به هزاره دوم قبل از میلاد)، نمونه هایی از برنزهای لرستان و انواع مختلف آیینه ها.

بازدید از موزه قصر آیینه و روشنایی را در برنامه خود بگنجانید

عمارت قصر آیینه از جمله بناهای بسیار زیبای یزد است که تغییر کاربری آن به موزه فواید زیادی در بر داشت. این عمل سبب شد تا گردشگران زیادی از داخل و خارج کشور به بهانه دیدن نقاشی ها و وسایل موجود در موزه با عمارت آشنا شوند. البته خود عمارت به دلیل معماری بی نظیری که دارد بسیار جلب توجه می کند.

خواه با تورهای ایرانگردی خواه به صورت شخصی قصد سفر به یزد را داشته باشید، بازدید از این عمارت را از دست ندهید. ″دستی بر ایران″ که به معرفی جاذبه های گردشگری شهر یزد پرداخته است، شما را به بازدید از عمارت قصر آیینه دعوت می کند.