معرفی ذخیره گاه زیست کره تنگ صیاد و سبزکوه ایران

ذخیره گاه زیست کره تنگ صیاد و سبزکوه یکی از ذخیره گاه های زیست کره ایران است که توسط یونسکو به ثبت رسیده است. این منطقه در استان چهارمحال و بختیاری واقع شده است و مساحتی حدودا 27000 هکتار دارد. این ذخیره گاه با مجموعه ای ارزشمند از پوشش گیاهی و جانوری از 50 سال قبل تاکنون مورد توجه جهانی قرار گرفته است.

برای دسترسی به این ذخیره گاه باید به استان چهارمحال و بختیاری و پس از آن به سمت فرخ شهر حرکت کنید. با ورود به جاده بروجن، وارد سفیددشت شده و با پشت سر گذاشتن سورک و ایرانچه به روستای تنگ صیاد خواهید رسید.

پیشینه تاریخی ثبت ذخیره گاه زیست کره تنگ صیاد و سبزکوه

منطقه تنگ صیاد ناحیه کوهستانی و مرتفع با وسعت حدود ۲۷ هزار هکتار در استان چهارمحال و بختیاری است. این ذخیره گاه زیست کره در جوار شهرستان های بروجن، کیار و شهرکرد واقع شده‌ است. این منطقه در سال 1970 میلادی از طرف شورای عالی شکاربانی و نظارت بر صید به عنوان منطقه شکار و تیراندازی ممنوع اعلام شد. سپس در سال 1973 میلادی، با تصویب شورای عالی محیط زیست به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شد. نهایتا در سال 1995 میلادی، حدود ۵ هزار و ۴۰۰ هکتار از قسمت میانی آن تبدیل به پارک ملی شد. مدتی بعد این منطقه در فهرست ذخیره گاه های زیست کره ایران ثبت جهانی شد.

موقعیت جغرافیایی و طبیعی ذخیره گاه زیست کره تنگ صیاد و سبزکوه

این منطقه از نظر آب ‌و هوایی به سه اقلیم خشک و سرد، نیمه خشک و سرد، و نیمه ‌مرطوب و سرد تقسیم می‌شود. قله جیلون در محدوده کوه ‌های فرخشهر با ۳ هزار و ۱۴۱ متر ارتفاع از سطح دریا، بلندترین نقطه این منطقه است.

حدود ۷۰ آبراه‌ کوچک و بزرگ در این منطقه وظیفه تامین آب را برعهده دارند. از جمله انشعابات آبی این ذخیره گاه زیست کره، چشمه تنگ صیاد، نساء بنو، دره خرس، چشمه ماران، کاسه ‌چی و سنگ ‌سفید، ریزآب و… هستند. البته مقدار جریان آن‌ها در فصول مختلف متفاوت است و جریان پایداری ندارند.

این منطقه در قلمروی خشک و نیمه‌خشک ایران قرار دارد. همچنین آب ‌و هوای نیمه‌ مرطوب و نیمه ‌معتدل آن در نیمه اول سال، مسافران و گردشگران زیادی را جذب می کند. در مقابل هوای این منطقه در ایام پاییز و زمستان بسیار سرد است. در ماه‌های ژانویه، فوریه و مارس این منطقه خلوت است.

تنگ صیاد تنها ۱٫۶ درصد از مساحت استان چهارمحال و بختیاری را به خود اختصاص داده است ولی به دلایل متعدد و منحصر به ‌فرد بودن منطقه، یکی از بهترین مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط ‌زیست است.

همچنین ذخیره گاه زیست کره تنگ صیاد و سبزکوه به یکی از قطب‌های اصلی و مهم استان چهارمحال و بختیاری در برنامه‌ریزی‌ ها و مسائل کلان اقتصادی، گردشگری و اجتماعی بدل شده است. نزدیکی به دو قطب مهم اقتصادی همچون فولاد مبارکه و ذوب‌آهن اصفهان از دیگر ویژگی‌های این منطقه به شمار می‌رود.

جاذبه های تفریحی منطقه

فعالیت های تفریحی متفاوتی در این منطقه جریان دارد که کوه‌ نوردی و صخره‌ نوردی یکی از آنهاست.

اکوسیستم کوهستانی این منطقه، فضای مناسبی را برای کوه‌ نوردی و صخره‌ نوردی فراهم کرده است. چشمه‌ها و رودخانه‌های زیادی در کوه های این منطقه می‌جوشند و سرازیر هستند. ۴۲ دهنه چشمه در این پارک وجود دارد که ۳۸ دهنه آن دائمی و ۴ دهنه آن فصلی هستند.

ویژگیهای اجتماعی و اقتصادی این ذخیره گاه

ساکنان و بومیان مختلفی از قبیل عشایر، روستا نشینان و شهرنشینان در ذخیره گاه زیست کره تنگ صیاد و سبزکوه زندگی می کنند. عشایر بیشتر مشغول فعالیت های دامداری و صنایع دستی هستند. روستانشینان نیز علاوه بر دامداری، به کشاورزی نیز می پردازند.

پوشش گیاهی ذخیره گاه زیست کره تنگ صیاد و سبزکوه

پوشش گیاهی این منطقه شامل گیاهان زیر می باشد:

• انواع گندمیان، گون، دم اسبیان، کنگر، ریواس، آویشن، بابونه، شاه تره، بارهنگ، رازیانه، خاکشیر، کاسنی، شیرین بیان، بادام کوهی، مو وحشی، انجیر و آلبالوی کوهی.

پوشش جانوری ذخیره گاه زیست کره تنگ صیاد و سبزکوه

ذخیره گاه زیست کره تنگ صیاد و سبزکوه ۲۴ گونه پستاندار، ۷۰ گونه پرنده، ۲۶ گونه خزنده و همچنین ۴ جاندار دو زیست دارد.

پستانداران این پارک متعلق به ۱۴ خانوار از ۱۹ جنس از جمله کل و بز، قوچ و میش، پلنگ، روباه و گربه وحشی هستند. این جانوران به ‌طور طبیعی در بخش‌های مختلف پارک زندگی می‌کنند.

۷۰ گونه پرنده از ۵۰ جنس در این پارک زندگی می‌کنند. از جمله پرندگان موجود در پارک ملی تنگ صیاد می‌توان به کبک دری، عقاب طلایی و کبک اشاره کرد. پرندگان حدود ۱۷% از جانداران این منطقه را تشکیل داده‌ اند.

۲۶ گونه از خزندگان از جمله لاک پشت برکه‌ای خزری، آگامای الیویه و مارپلنگی نیز در این پارک وجود دارند که کنار دیگر جانوران در این پارک زندگی می‌کنند.

از جمله دوزیستان این پارک می‌توان به قورباغه و وزغ اشاره کرد. علاوه ‌براین جانوران، جاندارانی از ۴ گونه پستاندار در حال انقراض در این پارک وجود دارند.

پتانسیل های این ذخیره گاه

می توان پتانسیل های این گروه را به چند دسته عمده زیر تقسیم نمود:

• قرارگیری این منطقه در یکی از تقسیم ‌بندی‌های مهم زیستی و جغرافیایی دنیا
• منابع ژنتیکی و گونه ‎های متنوع و ارزشمند گیاهی و جانوری
• وجود اکوسیستم‌ها و چشم‎ اندازهای ویژه کوهستانی، دشتی، جنگلی و تالابی که نیاز به حفاظت دارند.
• امکان و فرصت مناسب برای دستیابی به توسعه پایدار در این منطقه
• وجود ساکنان و بومیان مختلف از قبیل عشایر، روستا نشین و شهرنشین در آن

تهدیدات این ذخیره گاه

نمونه‌هایی از تاثیرات جوامع انسانی پیرامون ذخیره گاه زیست کره تنگ صیاد و سبزکوه عبارتند از:

• چرای دام، توسعه شهر و روستا، دسترسی آسان جهت تعرض و یا تخلف در منطقه، شکار غیرمجاز و زنده گیری حیوانات، تقاضای برداشت شن و ماسه و سنگ، برداشت گیاهان علوفه‌ای و غیره.

در این منطقه حدود دوازده هزار واحد دامی چرای صد روزه ای را هرساله به انجام می‌رسانند. متأسفانه حضور این تعداد دامدار در منطقه باعث بروز مشکلاتی چون انتقال بیماری‌های مشترک بین دام‌های اهلی و وحشی، مخفی شدن تخلف و ایجاد مزاحمت برای وحوش از طریق سگ‌های گله، برهم زدن آرامش وحوش با رفت و آمد های پی‌درپی و غیره می‌شوند.

وجود خطوط انتقال حامل انرژی، عبور خط کابل نوری مخابرات، خطوط انتقال گاز و خطوط انتقال برق فشارقوی و نزدیکی منطقه به مرکز استان و تقاضای فراوان استفاده تفریحی از منطقه از دیگر عوامل تهدید کننده این منطقه به شمار می‌‌رود.

ذخیره گاه زیست کره تنگ صیاد کجاست؟

این ذخیره‌گاه در استان چهارمحال و بختیاری قرار دارد. ذخیره گاه زیست کره تنگ صیاد در محدوده شهرستان‌های شهرکرد، بروجن، لردگان و کیار واقع شده است. موقعیت مکانی این ذخیره‌گاه را در زیر مشاهده می‌کنید:

پرسش‌های متداول درباره ذخیره گاه زیست کره تنگ صیاد

اگر پاسخ پرسش خود را در اینجا پیدا نکردید، در بخش دیدگاه‌های زیر این پست برای ما کامنت بگذارید و سوال‌تان را بپرسید. ما حتما به آن پاسخ خواهیم داد.