مکان هایی در ایران هستند که برای گردشگری سیاه مطلوب می باشند و طرفداران خود را جذب کنند. چنین مکان هایی همان احساس و اشتیاقی را در طرفداران خود ایجاد می کنند که آنها در پی آن هستند . به عنوان خواننده مطالب و جاذبه های گردشگری ایران، به ندرت در مورد این موضوع مطلبی می خوانید.
گردشگری سیاه چیست؟
به طور کلی گردشگری سیاه، نوعی از گردشگری ای است که شامل سفر به مکان هایی می شود که به نوعی با مرگ، اندوه، رنج و مصیبت در ارتباط هستند. برخی آن را ” گردشگری سیاه” یا ” گردشگری اندوه” هم نامیده اند. چنین مکان هایی احساسات تلخ و غم باری در ما ایجاد می کنند. زمانی که مردم به بازدید چنین مکان هایی می روند، احتمالا از مناطقی دیدن می کنند که زلزله، سیل، جنگ یا غیره در آن ها رخ داده است. آن ها در مورد فجایع انسانی، شرایط ناخوشایند و … نیز چگونگی کنار آمدن با این شرایط، اطلاعاتی به دست می¬ آورند. ساکنان چنین مناطقی، پولی را به دست می آورند که این گردشگران هزینه می کنند .
این نوع گردشگری را در مناطق مختلف جهان می توان یافت:
مکان های گردشگری سیاه در ایران
پتانسیل عظیمی برای گردشگری سیاه در ایران وجود دارد. موزه ها و مکان های بسیاری برای این نوع سیاحت وجود دارند . برخی از آن ها را بر می شمریم:
- موزه عبرت: این مکان شکنجه زندانیان سیاسی به وسیله سرویس اطلاعاتی شاه، در ایران پیش از انقلاب سال 1357 را به نمایش می گذارد.
- موزه شهدا: این مکان آثار به جا مانده از سربازان و شهدای قربانی شده در جنگ تحمیلی عراق علیه ایرانیان را به نمایش می گذارد.
- مناطق جنگ زده: آن مناطق شاهد ویرانی های ناشی از حمله صدام به ایران طی دهه 80 میلادی هستند.
- و غیره.
این لیست می تواند ادامه دار باشد و شامل مناطقی باشد که از مصیبت های پس از زلزله، جنگ، سیل و غیره در رنج هستند. با این حال، ترجیح می دهم شما را مستقیم به شش منطقه گردشگری سیاه در ایران ببرم:
1. باغ سنگی درویش خان
این باغ، به عنوان غمگین ترین باغ ایران نیز شناخته می شود. درویش خان در نتیجه اصلاحات ارضی اوایل دهه 1960 میلادی، باغ خود را از دست داد. او بعدها به نشانه مخالفت و مقاومت، تصمیم گرفت که تنه درختان خشک شده خود را به مکان دیگری در 40 کیلومتری جنوب شرقی سیرجان در استان کرمان منتقل کند و سنگ های کوچک و بزرگی از شاخه های آن ها آویزان کند.
مردم فکر کردند او عقل خود را از دست داده است. از آنجا که لال بود و نمی توانست با دیگران ارتباط برقرار کند و نقشه خود را به آن ها توضیح دهد، مردم شایعه دیوانه شدنش را بیشتر پخش کردند. درویش خان در سال 2007 میلادی، در سن 90 سالگی درگذشت. پیکر او در همان باغ دفن شد. این روزها برخی از مردم برای دیدن باغ او به آنجا می روند و از باغ سنگی او عکس می گیرند .
2. شهر زلزله زده بم
زلزله یکی از مرگ بار ترین کابوس هایی است که انسان ممکن است با آن رو به رو شود. حالا اگر این اتفاق در شهری رخ دهد که بزرگترین سازه خشتی جهان با قدمتی حدود 2000 سال در آن قرار دارد، این فاجعه بسیار غم انگیز تر خواهد بود. در سال 2003 میلادی، زلزله تقریبا 90 درصد از ساختمان های شهر بم را ویران کرد.
کمی پس از این فاجعه، یونسکو بم را در کنار دیگر مکان¬های ایرانی در فهرست میراث جهانیاش ثبت کرد. در نتیجه برای ترمیم این بنا، بودجه ای اختصاص داده شد و برای تحقق این هدف، دوازده کشور از سوی این سازمان همکاری مشترکی را در این زمینه آغاز کردند.
بسیاری از مردم، خانه ها و عزیزانشان را از دست دادند. بناهای شهر، به طور عمده از دیوارهای باربر و خشت خام ساخته شده بودند و طولی نکشید که ویران شدند. کمک های بشردوستانه از سراسر دنیا به بم سرایز شد، اما چیزی نمی توانست از درد و رنج آن ها بکاهد.
این داستان بیانگر اندوه ساکنان بم است که همچنان ادامه دارد. بخش هایی از این شهر و شهر باستانی محصور آن ، هنوز به وضعیت پیشین خود بازنگشته اند . ایرانیان به سادگی نمی توانند این بلا را فراموش کنند. مشتاقان مکان های گردشگری سیاه در ایران می توانند از بم بازدید کنند و اطلاعات بیشتری از پیامدهای این حادثه فجیع کسب کنند.
3. غار حفاری شده خالو حسین
در منطقه پاوه استان کرمانشاه، مردی به نام حسین کوهکن بود که به عنوان فرهاد دوم (اشاره به شخصیت اسطوره ای باستانی در ادبیات ایران) هم شناخته می شود. او معلولی بود که یک پایش را از دست داده بود، اما بسیار مصمم و سخت کوش بود. وی طی نوزده سال، غاری با نه اتاق کند. او حتی در این غار، قبری برای خود حفر کرد.
پیش تر از این ها، پسران و دامادهای خود را در جنگ ایران و عراق از دست داده بود و تمام زندگی اش به یکباره از دست رفته بود. پس از جنگ، او همراه دخترش به روستایی به نام بانهوره یا «میگوره» نقل مکان کرد. خالو حسین به منظور ساختن مکانی برای عبادت خود، با بیل و کلنگ شروع به کندن صخره ها کرد اما بعدها با وجود مسخره های دیگران، همچنان به این کار ادامه داد و کار پیکار با کوه را طی نوزده سال به پایان رساند. امروزه، مسافران ایرانی و غیر ایرانی علاقمند به گردشگری سیاه، برای دیدن غار او به این منطقه می روند.
4. زندان قصر تهران
پیش از انقلاب اسلامی سال 1357 در ایران، رژیم شاه، بیش از ده هزار نفر زندانی سیاسی را در زندان قصر، حبس کرده بود. پس از انقلاب، تا سال 1383 که این زندان بسته شد، زندانیان دیگری را نیز در آنجا حبس می کردند. در سال های بعد، شهرداری شروع به تخریب آن کرد، اما عده ای با این ایده مخالف بودند و این مکان را به عنوان میراث ملی در ایران ثبت کردند. از سال 1391، این مکان به باغ موزه تبدیل شد و برای تبدیل آن به اولین هتل زندان ایران، برنامه هایی در نظر گرفته اند .
5. ریگ جن
مکان های گردشگری سیاه در ایران به ساختمان های تاریخی محدود نشده اند. جاذبه های طبیعی ای نیز وجود دارند که بازدید از آن ها بسیار جالب است.
در دشت کویر (کویر شمالی ایران) در جنوب سمنان، شمال چوپانان و غرب جندق، منطقه ای با تپه های ماسه ای بسیار وجود دارد که آن را ریگ جن می نامند. از آنجا که این منطقه وسیع (3800 کیلومتر مربع) از هرگونه منبع آبی بسیار دور بوده است، در زمان های قدیم، حتی کاروان ها از آن عبور نمی کردند و این منطقه کاملا متروکه بود.
به دلیل غلبه باد شدید در جهتی خاص، حرکت از شرق به غرب این منطقه، بسیار دشوار و گاهی غیر ممکن است. مردم محلی اعتقاد دارند که اینجا یک منطقه نفرین شده است و هیچکس از آنجا بر نمی گردد. این به دلیل تپه های ماسه ای متحرک و باتلاق های نمک است که همه چیز را به درون خود می کشند. به عبارت دیگر، موقعیت این منطقه متحرک و ناشناخته است.
تنها در سال های اخیر، برخی محققان و گردشگران ماجراجو به ریگ جن رفتند و آنجا را بسیار پسندیدند . در بین طرفدارن جوان ایرانی وحشگشت (سافاری) سبک ماچو علاقه زیادی برای سفر به این منطقه وجود دارد، هرچند کارشناسان در مورد عواقب آماده نبودن برای مواجهه با چالش ها، به آن ها هشدار می دهند.
دستگاه های بی سیم و الکترونیکی در آنجا کار نمی کنند. شاید این ویژگی های اسرار آمیز است که رفتن به آنجا و کنکاش در یکی از مکان های گردشگری سیاه در ایران را برای آن ها جذاب تر می کند.
6. کوه خلج
کوه خلج در روستایی به نام مغان در جنوب مشهد، در شمال شرقی ایران، واقع شده است. به خاطر طبیعت آن منطقه ، بلافاصله پس از غروب خورشید، صداهایی مانند گریه کردن یا سوت زدن در آنجا به گوش می رسد. به همین دلیل است که بسیاری از روستاییان و مردم محلی، آن روستا را ترک کرده اند .
باز هم صداهایی که از این کوه شنیده می شد، به آن شهرت اسرارآمیزی داد و مردم محلی داستان هایی در این مورد ساخته اند که موجوداتی نامرئی در آن منطقه زندگی می کنند. به همین دلیل است که این منطقه به مکان جذابی برای مسافران کنجکاو تبدیل شده است.
تجربه این نوع از گردشگری
اگر به دنبال مکان های این نوع از گردشگری هستید، این امکان وجود دارد که بتوانید مکان های بیشتری هم پیدا کنید. این لیست به مکان هایی محدود نمی شود که در اینجا معرفی شدند. در واقع، کشور باستانی ای مانند ایران، تعداد زیادی از چنین مکان هایی با داستان های مرموز دارد.
یادداشت: این پست عمدتا از مقاله ای به نام خانم افسانه جعفری توسط خبرگزاری میراث آریا به زبان فارسی منتشر شده است. من سعی کردم جالب ترین بخش های این مقاله را برای شما انتخاب و ترجمه کنم.
پرسشهای متداول درباره گردشگری سیاه
برای پیداکردن پاسخ سایر سؤالهایتان میتوانید با ما از طریق بخش دیدگاههای همین پست در ارتباط باشید. ما در اسرع وقت به سؤالهای شما پاسخ خواهیم داد.
گردشگری سیاه چیست؟
منظور از گردشگری سیاه، سفری است که در آن، گردشگران به بازدید مکانهای میروند که رنج و اندوه و مصیبتی را تداعی میکنند؛ مانند رفتن به مناطقی که دچار زلزله و سیل و جنگ و… شدهاند.
هدف از گردشگری سیاه چیست؟
گردشگران دربارهی فجایع انسانی و اوضاع ناخوشایند و نیز چگونگی کنار آمدن با این شرایط، اطلاعاتی به دست میآورند و با تاریخ آن مناطق آشنا میشوند. البته چنین مکانهایی احساسات تلخ و غمباری در افراد ایجاد میکنند.
گردشگری سیاه چه مزیتی برای مناطق مقصد این نوع گردشگری دارد؟
مبالغی که این گردشگران در سفر هزینه میکنند، درآمدی برای ساکنان این مناطق میشود.
در چه مناطقی از جهان گردشگری سیاه جریان دارد؟
این نوع گردشگری را در مناطق مختلف جهان میتوان یافت، ازجمله: باغ فراریان و زمین صفر و زندان آلکاتراز.
مکانهای گردشگری سیاه در ایران کجاست؟
در ایران موزهها و مکانهای بسیاری برای این نوع سیاحت وجود دارند. شش منطقهی گردشگری سیاه در ایران عبارتاند از: ۱. باغ سنگی درویشخان، ۲. شهر زلزلهزده بم، ۳. غار حفاریشده خالو حسین، ۴. زندان قصر تهران، ۵. ریگ جن، ۶. کوه خلج.