شاید تاکنون نام کوه شیوشگان را که یکی از جاهای دیدنی کرمان است، شنیده باشید. این کوه در قسمت شرقی کوه‌های شهر کرمان قرار دارد و مشرف بر گورستان شهر است. غارهای دستکند گسترده ای که در این مکان وجود دارند، حاکی از فرهنگ و اعتقادات مردمانی سختکوش در هزاره نخست پیش از میلاد است.
در اینجا، اجرای نقش هایی در مقیاس بسیار بزرگ و با تکیه بر دانشی که در زمان خود بسیار پیشرفته بوده است، انسان را شگفت زده می کند. از آنجایی که پیروان آئین باستانی مهر در کوه شیوشگان چنین اثر قابل تاملی را خلق کرده اند، آن را مهرکده نیز می خوانند.
نام دیگر کوه شیوشگان چیست؟
در اطراف شهر کرمان گورستانی وجود دارد، که در مجاورت کوه‌های شیوشگان واقع شده است. از آنجایی که گورستان محل بدرود گفتن به عزیزان می باشد و غالبا با شیون و زاری همراه است، به نظر می‌رسد که دلیل نامگذاری کوهای شیوشگان به این عنوان وجود همین مکان است.
علاوه بر این، نام‌های دیگری برای این کوه‌ها عنوان شده است. برای مثال مسجد صاحب الزمان یکی از اسامی این کوه‌ها است که در بین مردم نیز بسیار مشهور است.
همچنین بعضی از محققان از این کوه‌ها به عنوان نخستین سکونتگاه انسان در کرمان یاد می‌کنند.
در باب دستکند جالب این کوه
در دل صخره‌های کوه شیوشگان یک اثر سنگی بزرگ کنده شده است که به اصطلاح به آن اثر سنگی دستکند می‌گوییم. این اثر بی مثال توجه محققان و باستان شناسان را به خود جلب کرده است. ابعاد این دستکند از یک زمین فوتبال بزرگ‌تر است و پژوهشگران و باستان شناسان بسیاری سال‌هاست که آن را مورد تحقیق و بررسی قرار داده‌اند.
طبق مشاهدات این محققان، این دستکند عظیم و آثار ظریف در صخره رو به روی آن حاوی رمز و رازهای فراوانی هستند. برای رمز گشایی این آثار، نیاز به اخذ نظرات و کمک اساتید رشته های مختلفی از قبیل باستان شناسی، ادبیات کهن ایرانی، نجوم، اسطوره شناسی، ریاضی، هندسه و …. بوده است. سرانجام در چند سال اخیر، برخی از یافته های ناشناخته در این آثار کشف شده اند که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
کشف ناشناخته های دستکند مزبور
آثار ناشناخته موجود در این اثر تاریخی می‌توانند تغییرات زیادی در بسیاری از مفاهیم پایه در علوم مختلف ایجاد کنند. تحقیقات انجام شده بر روی این دستکند نشان دهنده این امر است که تمام طراحی‌ها و کنده کاری‌های موجود بر دستکند و سایر آثار موجود بر صخره‌ها به صورت هدفدار انجام شده اند.
برخی از کارشناسان این آثار را به حدود 12 هزار سال قبل نسبت می‌دهند. همین امر نشان دهنده قدمت و اهمیت زیاد این آثار است.
کارشناسان معتقدند که طراح در این سنگ نگاره سعی در خلق یک پرستشگاه بزرگ داشته است. ظاهرا این پرستشگاه در پایتخت یک کشور باستانی قرار داشته است. همچنین مطالعات انجام شده حاکی از این امر است که این پرستشگاه مربوط به مهر پرستان بوده است.
آیین مهر پرستی یا میترائیسم آیینی است که از دیرباز در بین ایرانیان رواج داشته است. این آیین ایرانی بر پایه ستایش ایزد خوردشید، پیمان و مهر مربوط به هزار سال قبل از میلاد بوده است. این آیین در اوج گسترش و شهرت خود (سده‌های دوم و سوم میلادی) علاوه بر ایران، در کشورهایی مثل هند، انگلستان و حتی اسپانیا طرفدارانی داشته است.
اهمیت و عظمت کوه شیوشگان
از دلایل عظمت و اهمیت این کوه وجود سایه نگاری و طراحی‌هایی است که مشابه آن تا کنون در هیچ کدام از شهرها و کشورهای جهان مشاهده نشده است. کارشناسان فراوانی طی سال‌ها تلاش و عکسبرداری از این سنگ نگاره به نتایج خیره کننده‌ای رسیده‌اند.
طبق تحقیقات مشخص شده است که هر شش ماه یک بار (دو مرتبه در سال: معمولا یک مرتبه در ایام نوروز و یک نوبت در ابتدای فصل پاییز)، صخره‌های یاد شده شبیه به نیم رخ انسان می‌گردند. در اثر گذشت زمان و جابجایی سایه ها، حرکاتی انیمیشن مانند مشاهده می گردند که یک ساعت آفتابی را در ذهن تداعی می کنند.
از دیگر نتایج حاصل از عکسبرداری‌ها می‌توان گفت که این اثر گاهشماری باستانی و یکی از کهن‌ترین انیمیشن های جهان در مقیاس وسیع است که در هر سال فقط یک بار اتفاق میفتد. ما در اینجا شاهد تصویر نیم رخ یک انسان متشکل از چشم، جمجمه، و نیزکلاغی هستیم که در محل زایشگاه انسان قرار دارد. این تصویر، مانند قرص ماه، سالی یک بار کامل می‌گردد.
بازدید از کوه شیوشگان کرمان را از دست ندهید
در آخر می‌توان نتیجه گرفت که این اثر بلندترین دستکند شهر کرمان است که بلندایی به اندازه 300 متر از سطح زمین های اطراف و پهنایی حدود 200 متر دارد. دستکندهای کوه شیوشگان کرمان یکی از بارزترین نشانه‌های تمدن کهن ایرانی است. دستی بر ایران از شما دعوت می کند که در سفر خود به کرمان حتما سری به این اثر تاریخی بزنید.
بدیهی است که آشنایی با آثار تاریخی راهگشای شناخت هویت هر ملتی است. ما نیز برای اشراف بیشتر بر آنچه در کشورمان گذشته است، لازم است با این آثار از نزدیک آشنا شویم. چنانچه به کرمان سفر کردید، خواه با تورهای ایرانگردی خواه به صورت شخصی، بازدید از این کوه را در برنامه تان بگنجانید. جاذبه های گردشگری کرمان همه ساله مشتاقان بسیاری را به سوی خود جلب می کند.
موقعیت مکانی کوه شیوشگان کجاست؟
کوه شیوشگان در شرق کوه‌های کرمان واقع شده است. موقعیت مکانی دقیق این کوه را در زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره کوه شیوشگان
اگر پاسخ پرسش خود را در اینجا پیدا نکردید، در بخش دیدگاه‌های زیر این پست برای ما کامنت بگذارید و سوالتان را بپرسید. ما حتما به آن پاسخ خواهیم داد.
قدمت دستکندهای کوه شیوشگان کرمان به چه زمانی برمی‌گردد؟
قدمت این آثار به ۱۲هزار سال پیش برمی‌گردد، زمانی که آیین مهرپرستی یا میترائیسم در ایران رواج داشته است.
شیوشگان به چه معناست؟
لغت‌نامه‌ی دهخدا شیوَشگان را محلی معرفی کرده است در جانب شرقی کرمان، مقابل باغ‌های زریسف. همچنین در اوستا، شیوش به‌صورت شَیَ-وَش، به معنای محل اجرای دعاهای یاری و سرودهای دینی گفته شده است.
ویژگی خاص کوه شیوشگان کرمان چیست؟
طراحی‌ها و کنده‌کاری‌های پیاده‌شده بر دستکند و صخره‌های کوه شیوشگان که به‌صورت هدفمند انجام شده‌اند، دو مرتبه در سال طرح‌هایی را مقابل چشم مردمان کرمان پدیدار می‌کنند. یک بار در نوروز و یک بار در ابتدای پاییز، این صخره‌ها سایه‌ای با طرح نیم‌رخ انسان و یک کلاغ با بال‌های بسته ایجاد می‌کنند.
کاربری کوه شیوشگان کرمان چیست؟
این مکان باستانی قرن‌ها پیش نیایشگاه مهرپرستان بوده و در طول دوران، همواره برای مردمان این دیار مقدس و گرامی بوده است. برخی محققان نیز این کوه‌ها را نخستین سکونتگاه انسان در کرمان می‌دانند. امروزه منطقه‌ی شیوشگان جزو مناطق باستانی ایران و گردشگری کرمان است.
