معبد آناهیتای کنگاور، یک بنای آئینی یا کاخ خسرو پرویز

بنای تاریخی معبد آناهیتای کنگاور در شهر کنگاور قرار دارد و از جاهای دیدنی کرمانشاه به حساب می‌آید. باستان شناسان مطالعات زیادی در مورد این منطقه انجام داده اند و نتایجی را ثبت نموده اند که در اینجا به شرح آنان میپردازیم. برخی از آنها معتقدند این همان کاخ خسر پرویز ساسانی است. واقعیت هرچه که باشد، این بنا یکی از جاذبه های گردشگری استان کرمانشاه به شمار می رود.

شهر کنگاور از شرق به شهر همدان، از غرب به سمت شهرستان صحنه، در جنوب غربی به استان لرستان و از سمت شمال غربی به منطقه سنقر ختم میشود. نکته بسیار جالبی که در مورد بناهای باستانی و تاریخی این شهر وجود دارد این است که برخی از بناهای تاریخی که در مطالعات باستان شناسی به ثبت رسیده اند از نظر قدمت با سایر آثار ایران همرده هستند.

به طور مثال، تپه تاریخی گودین که یکی از بناهای باستانی شهر کنگاور است از نظر ارزش تاریخی در رده تپه های تاریخی ایران نظیر تپه سیلک کاشان قرار گرفته است. تپه گودین در دهستان گودین واقع در فاصله 10 کیلومتری شرق بنای تاریخی کنگاور قرار دارد.

معبد آناهیتای کنگاور، بزرگ ترین بنای باستانی ایران در دوران پیش از میلاد مسیح

پس از بناهای باستانی تخت جمشید، معبد آناهیتا در شهر تاریخی کنگاور، بزرگ ترین بنای سنگی ایران به شمار می رود. مستندات به دست آمده از یافته های باستان شناسی، قدمت معبد آناهیتا را به دوران حکومت هخامنشیان، اشکانیان و ساسانیان مربوط ساخته اند.

منطقه تاریخی ای که معبد آناهیتاز کنگاور در آن قرار گرفته است در مسیر عبور شهر همدان به کرمانشاه قرار دارد که مشرف به دشت کنگاور است. برای تعیین اینکه چه کسی دستور ساخت چنین بنای عظیمی را صادر کرده است، از سوی باستان شناسان در دوران مختلف مورد بررسی قرار گرفت.

یکی از باستان شناسان به نام سیف الله کامبخش، قدمت ساخت معبد آناهیتای کنگاور را به دوران هخامنشیان، ساسانیان و حکومت اشکانی نسبت می دهد. باستان شناس دیگری با نام مسعود آذرنوش معتقد است این بنا در دوران حکومت خسرو پرویز پایه گذاری شده است.

متأسفانه حوادث طبیعی در گذر زمان معبد آناهیتا را دستخوش تغییرات زیادی کرده و قسمت های زیادی از آن را تخریب کرده است. آثار برجای مانده از این بنای باستانی نشان می دهند، معبد بر روی یک تپه با ارتفاع 32 متر بالاتر از زمین های پیرامونش ساخته شده است. نقشه هوایی از معبد آناهیتا نشان می دهد این معبد به شکل چهار ضلعی بزرگ با ابعاد 209 و 242 متر می باشد.

تخته سنگ های عظیم و غول آسا برای ساخت دیواره ها و ستون های معبد به کار رفته اند. معماران برای ساخت این بنای ارزشمند از سنگ، گچ و آهک استفاده کرده اند. آن ها نمای بیرونی دیواره ها و ستون های سنگی را با نقش های کنده کاری شده، تزئین کرده اند. پلکان های بسیاری که در قسمت های جنوبی، غربی و شرقی این بنای عظیم قرار دارند، جلوه خاصی به آن بخشیده اند.

ستون های سنگی معبد آناهیتای کنگاور قطری بیشتر از ستون های موجود در اکثر بناهای ایران باستان دارند. پلکان های این معبد در قسمت ورودی آن به منزله راه دسترسی به این مکان بودند. باستان شناسان اروپایی که برای مطالعه معبد آناهیتا به این منطقه رفته بودند بیان داشتند که معماری ساخت این معبد بر اساس سبک معماری یونانیان انجام گرفته است.

در میان تعدد نظرات و فرضیه های باستان شناسی در مورد بنای تاریخی کنگاور، اردشیر حدادیان، یکی از باستان شناسان کشورمان عقیده دارد قدمت این معبد به دوران قرن چهارم قبل از میلاد مسیح باز می گردد.

به احتمال بسیار قوی، معماران این بنا را در زمان حکومت اردشیر دوم در زمان هخامنشیان ساخته اند. آنچه امروزه از این بنا بر جای مانده است، ویرانه هایی هستند که از نظر تاریخی بسیار ارزشمند می باشند.

وجه تسمیه معبد آناهیتا به معنای پاکی و دوری از آلودگی ها است. ایرانیان باستان عقیده داشتند، الهه آب (آناهیتا)، فرشته نگهبان چشمه ها و باران بوده و نماد عشق و دوستی است.

باستان شناسان توانستند آثار باستانی ارزشمندی را از این محوطه به دست آورند. آنها وسایل تزئینی مانند گوشواره های طلا، سکه های برجای مانده از دوران تاریخی پس از هخامنشیان، تابوت ها و مقبره ها و ستون های عظیم با کنده کاری های زیبا را در این محوطه کشف کرده اند.

یافته های مورخان در خصوص کاخ خسرو پرویز

بر اساس یافته های مورخان در مورد این کاخ، ژنرال سایکس در کتاب خود نوشته است: “کاخ خسرو در قصر شیرین در سمت غربی دامنه های رشته کوه زاگرس قرار دارد که قدمت آن به حدود سده هفتم میلادی باز می گردد.”

فضای کاخ، حدود 6000 متر است که در گذشته درختان زیادی در باغ های این کاخ وجود داشته است. امروزه جز ریشه های درختان خرما و انار، چیزی در محوطه کاخ مشاهده نمی شود. بنای کاخ خسرو پرویز در مسیری قرار گرفته است که در دوران مختلف از اهمیت تاریخی برخوردار می باشد.

آنچه امروز در معبد آناهیتای کنگاور قابل بازدید است

متأسفانه امروزه از این بنای تاریخی که برخی آن را معبد آناهیتای کنگاور و برخی آن را کاخ خسرو پرویز می دانند، جز ویرانه هایی باقی نمانده است. بی شک بررسی های بیشتر اسرار این بنا را برای ما مکشوف خواهند ساخت. امروزه بقایای این بنای عظیم، در معرض دید گردشگران ایرانی و خارجی قرار دارد و همه ساله عده زیادی با دیدن این جاذبه گردشگری در شگفت میشوند.

معبد آناهیتا کجاست؟

معبد آناهیتا در شهر کنگاور، استان کرمانشاه، قرار دارد. این شهر در مرز استان‌های کرمانشاه و همدان واقع شده است. موقعیت زیر معبد آناهیتا را در این شهر نشان می‌دهد:

پرسش‌های متداول درباره معبد آناهیتای کنگاور

اگر پاسخ پرسش‌های خود را در موارد زیر پیدا نکردید، از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست، سوال‌هایتان را با ما در میان بگذارید. ما در اولین فرصت به آنها پاسخ خواهیم داد.