مجموعه تاریخی قصر شیرین، نمونه هایی از معماری دوران ساسانیان

مجموعه تاریخی قصر شیرین در شهر قصر شیرین استان کرمانشاه و در جنوب غربی این استان قرار دارد. این مجموعه نمایانگر معماری دوران ساسانیان در ایران می باشد. کشور عراق در سمت غرب و شمال قصر شیرین قرار گرفته است. این شهر از سمت شرق با شهرهای سر پل ذهاب و گیلانغرب همسایه است. استان ایلام در قسمت جنوب شهر تاریخی قصر شیرین قرار گرفته است.

این مجموعه تاریخی غرب ایران یکی از جاذبه های گردشگری کشور در استان کرمانشاه محسوب می شود. طبق مطالعات انجام شده در این شهر تاریخی، قدمت پیدایش آن و بناهای باستانی اش به دوران ساسانیان باز می گردد. البته برخی دیگر از باستان شناسان نیز عقیده دارند، دوران حکومت مادها آغاز پیدایش قصر شیرین است!

شهر قصر شیرین تعداد زیادی آثار باستانی و تاریخی دیدنی و جذاب را در دل خود جای داده است. باستان شناسان بیان داشته اند که بسیاری از این آثار تاریخی و فرهنگی به دوران پادشاهی خسرو پرویز مربوط است.

آتشکده چهار قاپی، بخشی از مجموعه تاریخی قصر شیرین

یکی از بناهای تاریخی و باستانی مجموعه تاریخی قصر شیرین، آتشکده چهار قاپی نام دارد. این بنای دیدنی در قسمت شمالی این شهر قرار گرفته است. باستان شناسان در بیان ویژگی های این بنای تاریخی بیان کرده اند، آتشکده چهار قاپی ( آتشکده چهار تاقی) یک اتاق مربعی شکل است.

ابعاد اتاق این آتشکده 25×25 متر است و معماران آن دوران، سقف آن را به شکل گنبد ساخته اند. آنچه امروزه از این بنای تاریخی در دسترس است یک بنای چهار گوش است که متأسفانه سقف گنبدی آن از بین رفته است.

با آثاری که باستان شناسان در کاوش های خود در اطراف این منطقه از مجموعه تاریخی قصر شیرین یافته اند، به خوبی می توان دریافت که این مکان در زمان ساسانیان به عنوان یک عبادتگاه و انجام مراسم مذهبی مورد استفاده قرار می گرفته است.

کاخ خسرو، بخش دیگری از مجموعه تاریخی قصر شیرین

کاخ خسرو، نمونه ای از معماری دوران ساسانیان و عمارتی است که در نزدیکی آتشکده چهار قاپی در حدود 180 کیلومتری شمال کرمانشاه در قصر شیرین قرار دارد. باستان شناسان، قدمت این بنای تاریخی را به دوران ساسانیان نسبت می دهند.

عمارت خسرو پرویز یا کاخ خسرو یکی دیگر از بناهای باستانی مجموعه تاریخی قصر شیرین است که نمادی از عشق جاودانه در تاریخ این سرزمین می باشد. گفته می شود که خسرو پرویز این کاخ را برای محبوب خود، شیرین، ساخته بود. خسرو پرویز، پادشاهی حکومت ساسانیان را در سال های 590 تا 628 میلادی بر عهده داشت. او در دوران حکومت خود توانست به فتوحات زیادی در ایران و روم دست یابد.

آنچه امروزه از این بنای باستانی در مجموعه تاریخی قصر شیرین بر جای مانده است، جز ویرانه های سنگی نیست. مطالعات باستان شناسی نشان داده اند معماران آن دوران برای ساخت کاخ خسرو از طرح های خاصی استفاده کرده اند.

اتاق های متعدد، اصطبل، سالن های بزرگ، ستون های سنگی، تالارها با سقف های گنبدی و رواق های زیبا، تنها بخش هایی از معماری دوران ساسانیان است که معماران در ساخت این بنای باستانی به کار بردند.

برخی از مورخین، علت ساخت کاخ خسرو پرویز را به وقایع داستان زیبای فردوسی، “خسرو و شیرین”، نسبت داده اند. داستان عشق شیرین و فرهاد و حضور خسرو پرویز در این عشق جاودانه، روایتی است که احساسات هر خواننده را بر می انگیزد.

کاروانسرای عباسی، نمادی از معماری دوران صفویه

یکی از آثار باستانی شهر قصر شیرین، کاروانسرای عباسی است. مورخان و باستان شناسان عقیده دارند معماران، ساخت بنای این کاروانسرا را در زمان حکومت صفویان آغاز کرده اند. همچنین ساخت بخش هایی از این کاروانسرا در اوایل حکومت پهلوی پایان یافت.

معماران برای ساخت کاروانسرای عباسی قصر شیرین از گچ، خاک، آهک و مصالح ساختمانی متفاوت استفاده می کردند. بنای این کاروانسرا شامل سکوها، انبار، اتاق و حیاط های بزرگ، محوطه استراحت کاروان ها و حیوانات آن ها، ایوان های وسیع و بلند و چند اصطبل برای نگهداری اسب ها بوده است.

معماران آن دوران، کاروانسرای عباسی را با راهروهای متعدد، دالان ها و حجره های بزرگ کامل کردند. این مکان باستانی در گذشته برای استراحت کاروان های در حال سفر به کار می رفته است.

موزه مردم شناسی قصر شیرین، مکانی برای آشنایی با فرهنگ و هنر غرب ایران

بخشی از فضای کاروانسرای عباسی شهر قصر شیرین به فضای فرهنگی با عنوان “موزه مردم شناسی” اختصاص یافته است. در این موزه، اشیای مربوط به آداب و رسوم، فرهنگ، تمدن، هنر و معماری باستانی و تاریخی مجموعه تاریخی قصر شیرین به نمایش در آمده اند.

در موزه مردم شناسی قصر شیرین، می توانید آثاری نظیر خانه های روستایی، پوشاک محلی، ابزار آلات کشاورزی و دامپروری مردم این منطقه و وسایل حمل و نقل قدیمی را مشاهده کنید.

همچنین می توانید با آثار هنری مردم استان کرمانشاه نظیر حصیر بافی، سیاه چادرها، آهنگری، پارچه های رنگارنگ، غذاهای محلی و هنرهای دستی این منطقه در این موزه آشنا شوید.

قصر شیرین در گذر تاریخ

قصرهای زیبا و کاخ های بلند که همگی به دوران حکومت خسرو پرویز نسبت داده شده اند، نمادی از معماری دوران ساسانیان هستند که امروزه جز ویرانه هایی از آن ها باقی نمانده است.

این شهر در طول تاریخ شاهد جنگ ها و وقایع بسیاری بوده است. حمله اعراب به امپراطوری ساسانیان، نمونه ای از بزرگ ترین اتفاق تاریخی در این ناحیه باستانی است.

خسرو پرویز در جنگ با اعراب شکست خورد و به روم گریخت. با حمایت سنای روم توانست مجدداً اقتدار خود را در قصر شیرین به دست آورد و آن جا را از اعراب باز پس گیرد. متأسفانه در دوران معاصر و در سال های جنگ تحمیلی، به دلیل مجاورت قصر شیرین با عراق، این منطقه مورد حمله و هجوم نیروهای عراقی قرار گرفت و به شدت تخریب شد.

در سال 1360 ارتش ایران توانست این شهر را از محاصره نیروهای عراقی آزاد کند. آنچه امروزه برای بازدید عموم به نمایش در آمده است، آثار بازسازی شده از آن دوران هستند که با همت اهالی شهر بنا شده اند.

قصر شیرین کجاست؟

قصر شیرین در غرب استان کرمانشاه و در نزدیکی مرز ایران و عراق قرار دارد. در زیر موقعیت مکانی دقیق قصر شیرین را مشاهده می‌کنید:

پرسش‌های متداول درباره مجموعه تاریخی قصر شیرین

اگر پاسخ پرسش‌های خود را در موارد زیر پیدا نکردید، از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست، سوال‌هایتان را با ما در میان بگذارید. ما در اولین فرصت به آنها پاسخ خواهیم داد.