غار علیصدر و ویژگی های تاریخی و طبیعی آن

در میان جاذبه های گوناگون طبیعت، غارها یکی از اعجاب انگیزترین، مظاهر طبیعی هستند. غارهای زیادی در ایران وجود دارند، اما شاید بتوان گفت غار علیصدر شناخته شده ترین آنهاست. هرکدام از آن ها در مناطق آب و هوایی متفاوتی واقع شده اند. از این رو در تمام فصول می توان یکی از آن ها را دید.

غار علیصدر معروفترین غار ایران و از جاهای دیدنی همدان است که در 75 کیلومتری شمال غربی شهر همدان، در شهر کبودرآهنگ و در نزدیکی روستای علیصدر قرار دارد. دسترسی به آن از شهر همدان کمتر از یک ساعت طول می کشد. این غار سومین اثر طبیعی ملی در فهرست میراث طبیعی ایران است.

مشخصات جغرافیایی و تاریخی غار علیصدر

زمین شناسان قدمت غار علیصدر را به دوره ژوراسیک از دوران دوم زمین‌شناسی (۱۹۰–۱۳۶ میلیون سال قبل) نسبت می‌دهند. ارتفاع این غار از سطح دریا 2180 متر و میزان متوسط بارش سالانه در این منطقه ۳۰۰ میلی‌لیتر است. به همین دلیل می باشد که مردم محلی در صد سال گذشته بخشی از غار علیصدر را به عنوان سد برای نگهداری آب استفاده می کردند.

به نظر می رسد غار علیصدر حاصل فعل و انفعالات آتشفشانی در غرب رشته کوه علیصدر باشد. این غار از دالان ها، دهلیزها و تالارهایی پیچ در پیچ تشکیل شده است. در هر دهلیز ترکیبات آهکی و شیستی متنوعی دیده می شود. بر روی دیواره های غار نیز رشته‌های متناوبی از شیستها و سنگ‌های شنی دیده می شود. یک رشته از ترکیبات آهکی نیز  بر روی این دیواره ها وجود دارد. همچنین در بعضی بخش ها کریستال‌های آهکی زیبایی شکل گرفته است.

زاویه قرارگیری لایه‌ها در غار و نواحی مجاور آن در حدود چهل الی چهل و پنج درجه ‌است. کانال های آبی آن عریض هستند و امکان عبور با قایق وجود دارد. برخی حفره های زیرزمینی آن تا چهل متر درازا دارند. همچنین عمق دریاچه غار بین نیم تا چهارده متر در نوسان است.

پتانسیل گردشگری بالای غار علیصدر

این غار بزرگترین غار آبی قابل قایقرانی در جهان است. همچنین آب موجود در دریاچه ی غار عمیق و زلال است. اشکال مختلف استالاگمیتی و استالاکتیتی بر روی دیواره های غار علیصدر قابل مشاهده می باشند که بسیار دیدنی هستند. این غار دارای پتانسیل بالایی برای گردشگری می باشد.

منطقه ای که این غار در آن واقع شده است، آب و هوای کوهستانی و نسبتا سرد دارد. به دلیل تفاوت زیاد دمای بیرون و داخل غارسفر به آن در فصل تابستان پیشنهاد می شود. اگرچه در سایر فصول نیز امکان بازدید از آن وجود دارد. این غار حدودا 60 سال قبل برای بازدید مردم آماده شد.

مقایسه با سایر آثار مشابه

در ایران، غارهای دیگری وجود دارند که تشابه هایی با غار علیصدر دارند. در اینجا، به معرفی برخی از آنها می پردازیم.

غار کتله خور

اگر چه این غار که در نزدیکی زنجان قرار دارد هنوز به طور کامل کشف نشده است، اما یکی از غارهای تفریحی معروف در ایران است. تا به حال ۳ طبقه از این غار بی نظیر کشف شده است. اما گمان می رود از ۷ طبقه تشکیل شده باشد. غار کتله خور اولین غار آهکی جهان است.

عمر این غار ۱۲۰ میلیون سال تخمین زده شده است. درون غار اسکلت انسان و دست سازه های سفالی و سنگی پیدا شده است. این غار در ۱۶۵ کیلومتری جنوب شهر زنجان قرار گرفته است. فاصله آن از این شهر 144 کیلومتر معادل 2 ساعت است. از مسیرهای زنجان-سلطانیه و همدان-کبودر آهنگ می توان به بازدید آن رفت.

غار یخی چما

این غار در استان چهارمحال و بختیاری ایران قرار گرفته است. در گرم ترین فصول سال می توان برف را در کنار آن دید. این غار، بزرگ ترین منبع آب شیرین ایران نیز هست. در زیر یخ ها رودخانه ای بسیار شفاف جاری است که به سد کوهرنگ منتهی می شود. این غار از شهرکرد 113 کیلومتر معادل 2 ساعت فاصله دارد.

غار ایوب

این غار در استان کرمان قرار دارد. ویژگی آن دهانه ی بزرگ غار با ارتفاع ۸۰ متر و طول ۶۰ متر است. این غار پهناورترین غار آذرین ایران است. همچنین آثاری از دوران اشکانیان در آن دیده می شود. غار ایوب در فاصله 186 کیلومتری از سیرجان، 180 کیلومتری از یزد و 296 کیلومتری از کرمان است.

غار رود افشان

این غار در استان تهران شهرستان فیروزکوه قرار دارد. بازدید از این غار به افراد حرفه ای پیشنهاد می شود. دهانه ورودی آن حدودا 20 متر است. ورود به آن نیازمند تجهیزات حرفه ای می باشد.

غار سهولان

این غار در استان آذربایجان غربی واقع شده است و پس از غار علیصدر دومین غار بزرگ آبی ایران است. غار دارای دو دهانه است. دمای آن همیشه بین ۱۰ تا ۱۳ درجه سانتی گراد است. این غار در ۴۳ کیلومتری جنوب شرق شهر مهاباد قرار دارد.

غار کرفتو

این غار در ۷۰ کیلومتری شمال غرب شهر دیواندره در استان کردستان قرار دارد. غار آهکی کرفتو در دوران سوم زمین شناسی شکل گرفته است. در سال های قدیم غار محل سکونت انسان ها بوده است. از این رو درون آن تغییراتی مانند ساخت اتاق، دالان، راهرو و …. ایجاد شده است. بنابراین یکی از غارهای دست کند ایران است. درون غار کتیبه ای یونانی قرار دارد که احتمالا متعلق به سلوکیان است.

غار قوری قلعه

این غار که در استان کرمانشاه واقع شده، طولانی ترین غار ایران و بزرگ ترین غار آبی آسیا است و ۶۵ میلیون سال قدمت دارد. در زمان ساسانیان، قلعه ای مشابه شکل قوری در نزدیکی آن وجود داشته است. دمای آن بین ۷ تا ۱۱ درجه سانتی گراد تغییر می کند. مهره داران زیادی در آن زندگی می کنند. همچنین امروزه خفاشی نادر در آن زیست می کند.

غار خفاش

این غار محل زندگی میلیون ها خفاش است. غار خفاش در استان ایلام قرار گرفته و در فاصله یک کیلومتری چشمه های آب گرم دهلران است.

غار شاپور

غار شاپور در شهر کازرون استان فارس قرار دارد. مجسمه ۶ متری شاپور اول به صورت پیکرتراشی در این غار قرار داده شده است. دهانه غار ۳۰ متر طول و ۱۵ متر ارتفاع دارد.

غارهای خارج از ایران

در اینجا به معرفی آثار طبیعی دیگری می پردازیم که در خارج از ایران قرار دارند و مشابه غار علیصدر ایران هستند.

غار جعیتا در لبنان Jeita Grotto

این غار در نزدیکی شهر بیروت واقع شده است. غار جعیتا ۲ کیلومتر در دل کوه و ۶ کیلومتر در بخش شمالی شهر بیروت ادامه یافته است. غار مرکب و سنگ آهکی است و از دو قسمت مجزای بالایی و پایینی تشکیل شده است. این دو قسمت به یکدیگر متصل هستند.

غار Son Doong

این غار در کشور ویتنام قرار دارد و به عنوان بزرگترین غار جهان شناخته شده است. بیش از ۲۰ متر عرض و ۱۵۰ متر ارتفاع دارد. این غار در اوایل قرن بیست و یکم توسط مردم محلی کشف شده است. اما دارای قدمت ۴۰۰ تا ۴۵۰ میلیون ساله می باشد.

غار علیصدر کجاست؟

این غار در ۷۵ کیلومتری شمال غربی شهر همدان، در شهرستان کبودرآهنگ و در ارتفاعات ساری قیه نزدیک روستای علیصدر واقع شده است. موقعیت دقیق غار علیصدر را در زیر مشاهده می‌کنید:

پرسش‌های متداول درباره غار علیصدر

اگر پاسخ پرسش خود را در اینجا پیدا نکردید، در بخش دیدگاه‌های زیر این پست برای ما کامنت بگذارید و سوال‌تان را بپرسید. ما حتما به آن پاسخ خواهیم داد.