نیاسر یکی از شهرهای زیبا و سرسبز از توابع کاشان، در استان اصفهان است. این شهر زیبا که در دامنه کوه کرکس قرار دارد، دارای چندین اثر تاریخی و جاذبه های گردشگری است. یکی از آثار زیبای نیاسر که به دست انسان حفر شده است، غار رئیس می‌باشد. نام‌های دیگر این غار، غار نیاسر، ویس و غار تالار است.
سبک معماری بناها در شهر نیاسر و نوع معماری غار رئیس
در شهر نیاسر ۴ نوع سبک معماری وجود دارد که به شرح هر کدام می پردازیم:
- معماری آیینی: غار رئیس نمونه بی مثالی از این نوع معماری است.
- معماری باستانی: چهار تاقی هایی که در شهر وجود دارند از این دسته اند.
- معماری پس از اسلام: معماری های دوره صفویه، زندیه و قاجاریه را شامل می شود.
- معماری معاصر: از اوایل پهلوی تاکنون ادامه داشته است.
همان طور که اشاره شد سبک معماری غار رئیس از نوع آیینی است. دیرینگی این غار به دوره پارتیان و پیروان آیین میترا برمی گردد. گفته می شود که در این دوران مردم معابد خود را در تاریکی مطلق می ساختند تا بیشتر بر اهمیت نور (نقطه کانونی آیین میترائیسم) تاکید کنند. از آنجا که غار رئیس برای اهداف مذهبی و انجام مراسم عبادی ساخته شده بود، به نظر می رسد به عنوان عبادتگاه مهرپرستان کاربرد داشته است.
ویژگی های غار نیاسر
عرض دهانه این غار در حدود ۵.۳ و ارتفاع آن ۵.۲ متر است و رو به شمال قرار دارد. در ابتدای غار، تالار کوچکی به ابعاد ۳×۸ متر مربع وجود دارد. حفره کوچکی به ابعاد ۵۰×۵۰ سانتی متر مربع در انتهای این تالار مشاهده می شود. این حفره در حقیقت ورودی غار رئیس می باشد که در داخل یک سنگ بزرگ ایجاد شده است.
این غار از سه طبقه و دو کانال به صورت حلقوی و افقی تشکیل یافته است. طول کلی غار حدود ۷۸۰ متر می باشد و متشکل از تونل ها و دالان های باریک و طولانی است.
دالان های غار نیز طولی در حدود ۲۵۰ متر و عرضی بسیار کم و در حدود یک متر مربع دارند. کانال های حلقوی و افقی غار هر کدام ویژگی های منحصر به فردی دارند که در زیر به آن اشاره شده است:
- کانال حلقوی: این کانال دارای دو ورودی و ۷ اتاق است که در دل کوه قرار دارند. دسترسی به اتاق های طبقه پایین از طریق دالان های زیر زمینی امکان پذیر است. دهانه ورودی های کانال در ارتفاع ۱۰۷۹ و ۱۰۸۱ متر از سطح زمین قرار دارند.
- کانال افقی: دارای چهار ورودی و یک دالان طولانی با شیب ملایم به سمت بالاست. ورودی های اولیه این کانال در ارتفاع ۱۷۸۰ متر از سطح زمین قرار گرفته اند. ورودی دیگر که در ارتفاع ۱۱۰۹ متری قرار دارد، به باغی زیبا باز می شود که در مرکز باغ چندین اتاق مشاهده می شوند.
در این غار، ۲۰ اتاق وجود دارد که مساحت بزرگترین آنها ۲۸.۶ متر مربع و مساحت کوچکترین اتاق ۱.۸ متر مربع می باشد.
از ویژگی های منحصر به فرد غار رئیس، وجود هوای مطبوع در تمامی قسمت های آن است. به دلیل وجود ورودی های مختلف، همیشه هوای تازه در داخل غار در گردش است. بنابراین، حتی در عمیق ترین قسمت آن نیز هوای تازه وجود دارد.
علاوه بر آن، در غار رئیس ۴۵ حلقه چاه نیز مشاهده می شوند که در سطوح مختلف به همدیگر می پیوندند. عمیق ترین چاه موجود در غار حدود ۱۰ متر ژرفا دارد.
آثار کشف شده از غار
اشیای زیادی از داخل غار رئیس کشف شده اند که به شرح ویژگی های آنها می پردازیم:
ظروف سفالی مربوط به دوره اشکانی و ساسانی: آثاری از ظروف سفالی مربوط به دوره اشکانیان و ساسانیان در داخل غار یافت شده است که البته بیشتر آنها مربوط به دوره ساسانی هستند. بنابراین، به نظر می رسد که این غار در دوره ساسانی دارای جایگاه به خصوصی بوده است.
اشیای کشف شده از دوره پس از اسلام و کاربری غار در آن دوران: اشیایی از قبیل ظروف سفالی و سکه هایی مربوط به دوره ایلخانان و سلجوقیان از این غار کشف شده اند. در این دوران، غار رئیس کاربری متفاوتی داشت و به عنوان پناهگاه و به منظور اهداف نظامی مورد استفاده قرار می گرفت.
مجسمه سنگی سر یک قوچ: این مجسمه که مربوط به دوره ساسانی است، نشان می دهد که پیروان ادیانی مثل میترائیسم در آن حضور داشته اند. قربانی کردن در کنار آب های روان از جمله مراسم مربوط به پیروان این آیین است. بنابراین، به نظر می رسد این مجسمه از مراسم قربانی بر جای مانده باشد.
بازدید از این غار اسرارآمیز را از دست ندهید
غار رئیس از جمله آثار بی نظیر شهر نیاسر است که می توانید از آن دیدن کنید. به دلیل اینکه بعضی از قسمت های غار دارای ارتفاع بسیار کمی است، مجبور هستیم به هنگام بازدید از برخی جاها به صورت سینه خیز عبور کنیم.
اگر با تورهای ایرانگردی یا به صورت شخصی به نیاسر کاشان سفر کردید، بازدید از این غار را از دست ندهید. “دستی بر ایران” با معرفی جاذبه های گردشگری کاشان شما را به بازدید از غار رئیس در شهر نیاسر دعوت می کند.
غار رئیس نیاسر کجاست؟
غار رئیس در ۵۰ کیلومتری غرب کاشان، در پای کوه کرکس از ارتفاعات نیاسر واقع شده است. موقعیت مکانی دقیق این غار را در زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره غار رئیس
اگر پاسخ پرسش‌های خود را در موارد زیر پیدا نکردید، از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست، سوال‌هایتان را با ما در میان بگذارید. ما در اولین فرصت به آنها پاسخ خواهیم داد.
غار رئیس نیاسر برای چه هدفی به وجود آمده است؟
برخی از پژوهشگران باور دارند این غار با اهداف مذهبی ساخته شده است و احتمال میدهند کاربرد نظامی یا مسکونی نداشته است؛ ولی دلایل قانعکنندهی زیادی وجود دارد که ثابت میکند ساخت این غار در ابتدا جنبهی مذهبی داشته و در دوره‌های بعدی کاربردهای دیگری پیدا کرده است. سکهها و ظروف سفالی در دوره‌های پس از اسلام در این غار کشف شده است که با توجه به آنها می‌توان احتمال داد این غار در دوره‌ی سلجوقیان و ایلخانان کاربرد نظامی داشته است.
سبک معماری غار رئیس نیاسر چیست؟
سبک معماری غار رئیس از نوع آیینی است و متعلق به پیروان میترا در دوره‌ی پارتیان است.
غار رئیس نیاسر چه ویژگی‌های معماری دارد؟
غار رئیس از سه طبقه و دو کانال حلقوی و افقی تشکیل شده است. طول کلی غار حدود ۷۸۰ متر و متشکل از تونل‌ها و دالان‌های باریک و طولانی است. در این غار، ۲۰ اتاق وجود دارد که مساحت بزرگترین آنها ۲۸.۶ مترمربع و کوچکترین اتاق ۱.۸ مترمربع می‌باشد. برای گردش هوای تازه در غار، ورودی‌های متعددی برای آن تعبیه شده است. در غار رئیس، ۴۵ حلقه چاه مشاهده می‌شود که در سطوح مختلف به همدیگر می‌پیوندند. عمیق‌ترین چاه موجود در غار، حدود ۱۰ متر ژرفا دارد.
آثار باستانی کشف‌شده در غار رئیس نیاسر کدام‌اند؟
آثار کشف‌شده در غار رئیس نیاسر عبارت‌اند از: ظروف سفالی مربوط به دوره‌های اشکانیان و ساسانیان، ظروف و سکه‌هایی مربوط به دوره‌های ایلخانیان و سلجوقیان و مجسمه‌ی سنگی سر یک قوچ، مربوط به دوره‌ی ساسانیان.
نزدیک غار رئیس نیاسر چه جاهای دیدنی دیگری وجود دارد؟
آبشار نیاسر و پارک باغ‌تالار نیاسر ازجمله جاهای دیدنی نزدیک غار رئیس هستند.
چه زمانی برای بازدید از غار رئیس نیاسر مناسب است؟
بهترين زمان برای بازديد از اين جاذبه، فصل بهار تا اوايل پاييز است.
