آشنایی با عمارت وکیل الملک سنندج

عمارت وکیل الملک سنندج بنایی قدیمی است که در خیابان کشاورز شهر سنندج قرار دارد و به دلیل زیبایی از جاهای دیدنی سنندج به حساب می‌آید. این بنا پیش‌تر به عنوان ملک شخصی خانواده وکیل کاربرد داشت. ساختمان مزبور، مجموعه‌ای است که در داخل آن چند بنای تاریخی با نام‌های «وکیل الممالک، عمارت وکیل الملک و عمارت وکیل‌ السلطان» قرار دارند. در واقع، کل مجموعه به همین نام شناخته می‌شود.

دیرینگی ساخت عمارت وکیل الملک سنندج

این بنای تاریخی، مجموعه‌ی بزرگی است که قسمت اصلی آن در مرکز قرار دارد. قسمت اصلی را شخصی به نام «حاجی محمد رشید بیگ وکیل» از امیران «مفرخان زند» در دوران زندیه بنا نمود. دو بخش دیگر، در دوره‌ی قاجار به مجموعه اضافه شده‌اند.

پس از ساخت بنای اصلی، «امان الله خان وکیل الملک» در قرن نوزدهم میلادی، اولین تعمیرات کلی را بر روی این بنا انجام داد. وکیل الملک در حین مرمت ساختمان، عمارت مزبور را به چندین ساختمان، حیاط و باغ، تقسیم‌بندی نمود.

سال‌ها بعد و قبل از انقلاب ۱۳۵۷ خورشیدی، بنا به دلایلی عمارت مزبور تخریب و به جای آن بنای جدیدی با سبک معماری ساختمان قدیمی طراحی شد. بنای کنونی همان عمارت مربوط به قبل از انقلاب است.

ویژگی‌ها و سبک معماری

این عمارت با مساحت حدود ۸.۱ هکتار از دو بخش مسکونی و تشریفاتی تشکیل شده است. در گذشته، این بنای تاریخی دارای یک بازارچه نیز بود که امروزه اثری از آن مشاهده نمی‌شود.

درِ اصلی که در قسمت غربی آن واقع شده است، دری بزرگ و چوبی است که رفت و آمد از آن صورت می‌گیرد. با عبور از این در، ایوان‌های بلند عمارت مشاهده می‌شوند که به زیبایی کار شده‌اند. این ایوان‌ها دارای ستون‌های سنگی با تزیینات طنابی هستند که سقف شیروانی با طرح کلاه فرنگی را بر روی خود نگه می‌دارند.

عمارت مزبور یک در فرعی نیز در قسمت جنوبی خود دارد. طراحی این ورودی به گونه‌ای است که در ابتدای آن دالانی مشاهده می‌گردد. این دالان اندکی از سطح خیابان و حیاط آن پایین‌تر است.

با عبور از دالان ورودی فرعی، به حیاط عمارت وکیل الملک راه می‌یابیم که حوض سنگی زیبایی در مرکز آن مشاهده می‌شود. در کنار این حوض، سکویی وجود دارد که در جهت قبله قرار گرفته است.

با عبور از هر کدام از در‌های فرعی و اصلی ساختمان چند فضای الحاقی از قبیل حیاط، بازارچه، حمام و… مشاهده می‌شود. هر کدام از این فضاها دارای کاربری تشریفاتی، مسکونی، تجاری، بهداشتی و… است. در این فضاها تزیینات بسیاری به کار رفته و اصول معماری ایرانی در آنها رعایت شده است.

ساختمان مزبور سه حیاط مجزا دارد که یکی از این حیاط‌های واقع در قسمت شرقی، حیاط شاه‌نشین محسوب می‌شود. در مرکز این حیاط، یک حوض سنگی به چشم می‌خورد.

حیاط مزبور دارای ایوان بلندی است که به پارک سپیدار سنندج منتهی می‌شود. ایوان بلند و مسقف حیاط شاه‌نشین که دارای دو ستون سنگی با تزیینات حجاری‌ است، در دو طبقه‌ی مشترک قرار دارد. سقف این ایوان از تیر چوبی ساخته شده است.

از جمله ویژگی‌های دیگر عمارت وکیل الملک می‌توان به اُرُسی‌ها (یا پنجره‌های مشبک بالارو) پرکار و آجرکاری‌های زیبای آن اشاره کرد. در محل اتصال این عمارت با پارک سپیدار، حمام خصوصی بزرگی به چشم می‌خورد که سقفی منحنی دارد.

ویژگی حمام موجود در عمارت وکیل الملک

این حمام همانند بسیاری از حمام‌های با سبک معماری قدیمی دارای آب انبار، میان در، گرم‌خانه، خزینه، خلوتی، آتشدان، فضاهای هشتی و سرویس بهداشتی است. آب مورد نیاز حمام از سه قنات «امان الله خانی، قنات وکیل و قنات جنت آباد» تأمین می‌شود.

در حمام مزبور دیوارها و فضاهای موجود دارای آهک‌بُری (یا ساروج‌بُری) هستند که باعث می‌شود رطوبت جذب دیوارها نشود. این دیوارها به واسطه‌ی کنده‌کاری‌های گل و حیوانات و گچ‌بری‌های زیبا، شکوه و زیبایی خاصی به خود گرفته‌اند.

علاوه بر آن، از سایر خصوصیات زیبای این عمارت می‌توان به گره‌چینی‌های آجری، در‌های چوبی زیبا، پنجره‌های ارسی، شیشه‌های رنگی، ستون‌های سنگی و حوض موجود در مرکز حیاط‌ اشاره کرد. در واقع، قسمت‌های مختلف این بنای تاریخی که تزیینات مزبور را در خود جای داده‌اند عبارتند از:

• تالارهای پذیرایی، مهمان‌خانه، زیرزمین، مطبخ، غلام‌گردها، دالان‌ها و حیاط اصلی.

هنگامی که نور خورشید به شیشه‌های رنگی تالارها و سایر قسمت‌های این عمارت می‌تابد، هزاران رنگ در کف اتاق ظاهر می‌شود. این حالت در هنگام ظهر، جلوه‌ی بسیار زیباتری ایجاد می‌کند.

حتما از عمارت وکیل الملک سنندج دیدن کنید

عمارت وکیل الملک به دلیل وجود تزیینات متعددی که در قسمت‌های مختلف خود دارد همواره پذیرای گردشگران داخلی و خارجی است. این اثر تاریخی جزو آن دسته از بناهایی است که بازدید از آن به هنگام گردشگری میراث فرهنگی توصیه می‌شود.

دستی بر ایران از شما دعوت می‌کند ضمن بازدید از عمارت وکیل الملک، از سایر جاذبه‌های گردشگری سنندج نیز دیدن کنید.

عمارت وکیل المک کجاست؟

عمارت وکیل الملک یکی از بناهای تاریخی شهر سنندج است که در خیابان کشاورز این شهر و در همسایگی پارک سپیدار قرار گرفته‌ است. موقعیت مکانی دقیق این عمارت را در زیر مشاهده می‌کنید:

پرسش‌های متداول درباره عمارت وکیل الملک سنندج

اگر پاسخ پرسش‌های خود را در موارد زیر پیدا نکردید، از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست، سوالهایتان را با ما در میان بگذارید. ما در اولین فرصت به آنها پاسخ خواهیم داد.