در گردشگری مسئولانه، چرا صدف یک سوغاتی ممنوعه است؟

به نظر شما چرا گردشگران مسئول معتقدند که صدف یک سوغاتی ممنوعه است؟ چه ایرادی دارد که ما صدف یا صنایع دستی ساخته شده از آن را با خودمان به خانه ببریم؟ مگر خرید از جوامع محلی یکی از توصیه‌های منشور گردشگری مسئولانه نیست؟

در پاسخ به این پرسش ها، باید چندین نکته را مورد بررسی قرار دهیم و ببینیم چرا “گردشگری مسئولانه” با این کار موافق نیست.

چرا صدف یک سوغاتی ممنوعه است؟

یکی از راحت ترین راه های حمایت از حیات وحش دریایی آن است که بگذاریم جانوران دریا در زیستگاه شان به زندگی خود ادامه دهند. با همین کار ساده، به زیست دریاها و اقیانوس ها نیز کمک بسیاری می کنیم. سوغاتی هایی که از صدف ساخته می شوند، کوچک و بزرگ هستند. مواردی مانند قاب عکس و زیورآلات تنها چند نمونه از اینگونه صنایع دستی هستند. اما فرقی نمی کند با آنها چه بسازند. مهم آن است که این کار به هیچ وجه انجام نشود.

آیا می دانستید زمانی که این صدف ها در دریا بودند، موجودات زنده ای از آنها به عنوان خانه شان استفاده می کردند؟ این خود قاطع ترین دلیل برای این امر است که جای صدف ها در سواحل است، نه در خانه های ما.

از دیدگاه “حفاظت از محیط زیست”، در سواحلی که صدف یک سوغاتی ممنوعه اعلام شده است و گردشگران به این درجه از آگاهی رسیده اند که نباید آنها را از محل زندگی شان جدا سازند، طبیعت رنگ و بوی دیگری دارد. این سواحل پر از صدف های زیبا هستند که زینت بخش محیط زیست گشته اند. در ضمن، مرجان ها از سلامت بیشتری برخوردارند و ماهی های رنگارنگ بیشتری مشغول شنا هستند و صحنه های تحسین برانگیزی خلق می کنند.

اگر نگاهی به منشور گردشگری مسئولانه بیاندازید و آن را سرلوحه رفتارتان در سفر قرار دهید، در می یابید که صدف ها به اکوسیستم مناطق ساحلی کمک شایانی می کنند. اصولا مسافران حرفه ای که خودمحور و خودبین نیستند، برای حیات وحش نیز ارزش و حق حیات طبیعی قائلند.

دلایل رهاسازی صدف در محیط زندگ خودش

بنا به دلایل مختلف، ما باید بگذاریم که صدف ها در زیستگاه خودشان بمانند، و آنها را جابجا نکنیم، در غیر این صورت،

1. خانه موجودات دریایی را از آنها می گیریم.

زمانی که شما اعتقاد ندارید صدف یک سوغاتی ممنوعه است و یک صدف مارپیچ زیبا را با خود از سفر به خانه می برید، در حقیقت خانه خرچنگ گوشه گیر (hermit crab) را از او گرفته اید. زندگی این خرچنگ ها وابسته به وجود صدف های خالی مارپیچ است. زمانی که این موجودات دریایی رشد می کند و نیاز دارند به خانه بزرگتری بروند، باید بتوانند صدف های بزرگتری بیابند. در غیر این صورت یا می میرند یا طعمه جانوران دیگر می شوند. گاهی نیز بناچار در زباله هایی که انسانها در سواحل رها می کنند، ساکن می شوند که با شرایط طبیعی محل زندگی شان تفاوت های اساسی دارد.

علاوه بر این، ماهی های کوچک و اختاپوس ها نیز در داخل این صدف ها خود را پنهان می کنند یا پناه می گیرند. آنها برای بقای خود به این صدف ها، نیاز حیاتی دارند.

البته قضیه صرفا حمایت از موجودات دریایی نیست. برخی از پرندگان، از بعضی قسمت های صدف ها برای ساختن لانه هایشان استفاده می کنند. بنابراین، بهتر آن است که نظم طبیعت را بر هم نزنیم و صدف را به چشم یک سوغاتی نگاه نکنیم.

2. جانوران داخل صدف ها را با بیرحمی تمام می کشیم.

وقتی که می بینید سوغاتی های ساخته شده از صدف در شرایط ایده آلی قرار دارند، به این دلیل است که آنها را زمانی که زنده بوده اند از دریا جدا کرده اند. این کار در اندونزی، هند، فیلیپین و سراسر دریای کارائیب انجام می شود. متاسفانه در ایران نیز گروهی به این کار اشتغال دارند.

ممکن است بپرسید که ایراد این کار چیست. پاسخ آن است که وقتی صدف را از دریا می گیرید، موجودات دریایی ساکن شان را نیز از دریا جدا می کنید، محیط زندگی شان را عوض می کنید و در نهایت آنها را می کشید تا بتوانید خانه هایشان را بفروشید.

نشنال جیوگرافیک (National Geographic) از این تجارت غیر انسانی در هند گزارشی دارد که بخوبی نشان می دهد سوداگران غیرقانونی این کالا “تلی از مولوسک  (mollusk) های درو شده از دریا را با جانوران داخل شان بر روی هم انبار میکنند“. سپس، آنها را از یک فرآیند وحشتناک عبور می دهند که بخشی از آن رها سازی صدف ها در معرض تابش اشعه خورشید و خواباندن شان در روغن و اسید است.

3. گردشگری انبوه را دامن می زنیم.

زمانی که مسافران بیشتری فاقد این طرز فکر باشند که صدف یک سوغاتی ممنوعه است، عده بیشتری آنها را از سواحل بر می دارند. آنها به سواحل می روند تا مقدار بیشتری صدف جمع کنند. نتیجه امر، بیخانمان شدن موجودات دریایی، مردن این موجودات و وخامت بیشتر اوضاع و پیامدهای گردشگری انبوه برای جوامع محلی می شود.

در یک مطالعه علمی انجام شده، اثرات مخرب زیست محیطی گردشگری انبوه بر تعداد صدف ها مورد بررسی قرار گرفتند. در یکی از سواحل اسپانیا، در طی مدت 30 سال، به علت گردشگری انبوه، تعداد صدف ها 60 درصد کاهش یافت.

4. اکوسیستم های دریایی را بر هم میزنیم و فرسایش سواحل را افزایش می دهیم.

دریاها و اقیانوس ها دارای اکوسیستم های ریز و درشت فراوانی هستند که همگی در هماهنگی با یکدیگر عمل می کنند. اگر ما یکی از این اکوسیستم ها را مختل نماییم، نتیجه کار ویرانگرانه خواهد بود.

کارشناسان معتقدند که جمع آوری صدف ها می تواند بر الگوی فرسایش سواحل تاثیر بگذارد. این امر به ویژه به همراه پدیده گرم شدن زمین و بالا رفتن سطح آب دریاها، می تواند اثرات مستقیم ویرانگری بر روی جمعیت موجودات ساحلی بگذارد.

از این گذشته، هر صدفی نقش اکولوژیک خاص خود را دارد. به عنوان مثال، صدف حلزونی ملکه، آب های دریای کارائیب را پاکیزه نگاه می دارد و برای جانورانی مانند لاک پشت دریایی لاگر و کوسه پرستار غذا تهیه می کند.

5. این کار می تواند غیرقانونی باشد و جریمه به همراه داشته باشد.

به مرور کشورهای بیشتری به این تصمیم می رسند که جمع آوری صدف را غیرقانونی اعلام کنند. قاعدتا پس از آن، صدف یک سوغاتی ممنوعه خواهد شد. کاستاریکا و فیلیپین، دو مورد از این کشورها هستند. در سال 2018، یک گردشگری به دلیل جمع آوری صدف از سواحل فلوریدا به زندان انداخته شد.

بسیاری از جانورانی که حیات و بقایشان در گرو وجود صدف هاست، از گونه های در معرض انقراض یا خطر محسوب می شوند. به همین دلیل است که در اکثر پارک های ملی یا مناطق حفاظت شده، جمع آوری صدف ها منع شده است.

چگونه می توانیم به حفظ و بقای صدف ها کمک کنیم؟

از دیدگاه گردشگری مسئولانه، صدف یک سوغاتی ممنوعه است، و ما می توانیم بدون نیاز به یک عامل بازدارنده خارجی (قانون)، به این تصمیم برسیم که نباید سوغاتی های ساخته شده از صدف بپردازیم. در عین حال، خودمان نیز نباید صدف از سواحل جمع آوری کنیم.

یک نقطه نظر می گوید، “حالا اگر من یک نفر چند دانه صدف بردارم و به خانه ببرم که اتفاقی نمی افتد.” در پاسخ به این طرز فکر، باید گفت که اگر همه چنین دیدگاهی داشته باشته باشند، حیات موجودات دریایی با خطری جدی روبرو خواهد شد، سواحل زیبایی خود را از دست خواهند داد و اکوسیستم های دریایی نابود خواهند شد.

ما یک زمین داریم و همگی در قبال آن مسئول هستیم. هر شخصی باید خودش از جمع آوری صدف، مرجان، و نمونه های مشابه از سواحل پرهیز کند. می توان صنایع دستی دیگری از ساحل نشینان خرید، اما باید این را دانست و به دیگران نیز اطلاع داد که صدف یک سوغاتی ممنوعه است، نه به خاطر قانون یا اخطار های مسئولان محلی مقاصد گردشگری، بلکه به دلیل آن که این مسئولیت ما در قبال طبیعت است.

پرسش‌های متداول درباره صدف، سوغاتی ممنوعه

برای پیداکردن پاسخ سایر سؤال‌هایتان می‌توانید با ما از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست در ارتباط باشید. ما در اسرع وقت به سؤال‌های شما پاسخ خواهیم داد.