سفره هفت سین نوروزی
آداب و رسوم ایرانی شامل همه‌ی سنت‌ها، مراسم، جشن‌ها و گردهمایی‌هایی است که به مناسبت‌های گوناگون برپا می‌شوند. از جشن‌های سالیانه نوروز، چهارشنبه‌سوری و یلدا گرفته تا جشن‌های ماهانه تیرگان، مهرگان، سپندارمزگان، از آیینهای پیر چک‌چک و پیر شالیار و مراسم قره‌کلیسا گرفته تا مراسم مشهد اردهال و غسل منداییان در کارون و نیز آیینهای محلی بیل‌گردانی و جشن شکوفه و…، همگی گوشه‌هایی از این آداب و رسوم ما هستند که از نیاکانمان به ارث گرفته‌ایم.
ایرانیان از روزگاران بسیار کهن، مناسبت‌های خاصی را جشن می‌گرفتند تا سنت‌هایشان را زنده نگاه دارند. گاه گردهمایی مردمان برای شادمانی نبود؛ بلکه آن‌ها گرد هم می‌آمدند تا یاد شخصی را گرامی دارند یا اهداف دیگری درنظر داشتند. معمولاً اسطوره‌ها و افسانه‌ها منبع الهام‌بخش بسیاری از گردهمایی‌هایی ایرانیان مانند نوروز، تیرگان، مهرگان، یلدا و سده بوده‌اند. تمامی این آیین‌ها در قالب سنت‌ها، مراسم و آداب و رسوم ایرانی برگزار می‌شدند که در این نوشتار به برخی از شاخص‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.
معرفی آداب و رسوم ایرانی
با بررسی آیینهای کهن و امروزی ایران، به تقسیم‌بندی انواع گردهمایی‌ها و جشن‌های ایرانیان دست می‌یابیم که به‌طور کلی، گردهمایی‌ها و جشن‌های باستانی و اسطوره‌ای، جشن‌های فصلی یا ماهانه، آیینهای محلی و منطقه‌ای، جشن‌های مذهبی، جشن‌های ملی یا دولتی و همچنین، جشن‌های خانوادگی را شامل می‌شوند.
در ادامه، به معرفی مختصر معمول‌ترین آداب و رسوم ایرانی می‌پردازیم که امروزه نیز در ایران برگزار می‌شوند.
گردهمایی‌ها و جشن‌های باستانی، اسطوره‌ای و فصلی
بیشتر ایزدان ایران باستان خاستگاهی طبیعی داشتند و مردم تغییر در احوال طبیعت را بهانه‌ای برای نیایش این ایزدان می‌دانستند. تغییر شب و روز و فصل و سال در تقویم ایرانی به پاسداشت آنان اختصاص داشت. در ایران باستان، مردمان با برگزاری جشن و شادی به ایزدان و ایزدبانوان در انجام وظایفشان یاری می‌رساندند. جشن نوروز، جشن تیرگان و بسیاری دیگر که تا امروز دوام آورده یا فراموش شده‌اند، ازجمله‌ی آداب و رسوم ایرانی هستند. در ادامه، به معرفی برخی از جشن‌های باستانی ایرانی می‌پردازیم
جشن فروردینگان (جشن آخر اسفند ماه)
این جشن طی ده روز، در پنج روز آخر اسفند و پنج روز اول فروردین، برگزار می‌شود و رابطه‌ی تنگاتنگی با جشن نوروز و جشن ماهانه‌ی فروردینگان (فردوگ) دارد.
جشن فروردینگان، جشن نزول فروهرها و روان‌های پاک به زمین است. در آن، مردم خانه‌های خود را پاکیزه می‌کنند و با افروختن آتش و تهیه‌ی خوراکی‌های مخصوص برای پذیرش فروهرها آماده می‌شوند. این باور در میان ایرانیان وجود داشته است که روح درگذشتگان به خانه‌هایشان سر خواهند زد. برخی پژوهشگران چهارشنبه سوری را بخشی به جا مانده از این جشن در میان ایرانیان می‌دانند.
آداب و رسوم عید نوروز
از دیرباز آداب و رسوم عید نوروز در ایران به جا آورده می‌شد که با گذشت زمان تغییراتی در برخی از آن‌ها به وجود آمده است. در ادامه، به چند نمونه از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- خانه تکانی: در ایران باستان، پنج روز آخر سال را به زدودن گرد و خاک و پاک‌کردن محل زندگی می‌پرداختند که امروزه نیز این رسم وجود دارد.
- یاد گذشتگان: در روزهای آخر سال پس از پاکیزه‌کردن خانه، با برافراختن آتش بر بام و قراردادن شیرینی و شمع در خانه، یاد گذشتگان را گرامی می‌داشتند. امروزه نیز مردم در آخرین پنجشنبهی سال بر سر مزار عزیزانشان حاضر می‌شوند.
- برافروختن آتش: در شب عید آتشی برمی‌افروختند. در «آثار الباقیه»، اثر ابوریحان بیرونی، آمده است که اولین بار هرمز دلیر، نوه‌ی اردشیر پاپکان، این رسم را به جا آورده است.
- ریختن آب به یکدیگر: در روز اول نوروز بر هم آب می‌پاشیدند که پس از اسلام، این رسم به‌صورت پاشیدن گلاب به جا مانده است.
- هدیه‌دادن به یکدیگر: در روزهای عید، بزرگ‌ترها به کوچک‌ترها هدیه می‌دهند. در عهد ساسانیان اهدای شکر، عیدی مرسوم بوده است.
- سبزه سبز کردن: در میان مردم و نیز دربار پادشاهان رسم بود که در صحن خانه و بر هفت ستون، هفت نوع غله را سبز می‌کردند. امروز نیز این رسم به‌صورت مختصرتر با سبزکردن یکی‌دو نوع غله به‌خصوص گندم، پابرجاست.
- هفت سین: گستردن سفره‌ای در خانه که هفت عنصر با خاستگاه گیاهی در آن وجود دارد: سیر، سماق، سمنو، سبزه، سیب، سرکه، سنجد. افزون بر این‌ها، در سفره‌ی نوروز اقلام دیگری نیز قرار می‌دهند. پس از اسلام، ایرانیان مسلمان قرآن را نیز بر سفره‌ی هفت‌سین می‌نهند و همچنان به این آداب و رسوم ایرانی پایبندند.
- فرستادن تبریک‌نامه: علاوه بر فرستادن هدایا به نزد پادشاهان، فرستادن نامهای به نظم یا نثر برای عرض شادباش معمول بوده است. حتی مردم عادی نیز برای یکدیگر تبریک‌نامه می‌نوشتند. امروزه نیز فرستادن کارت‌های تبریک کاغذی و الکترونیکی ادامه‌ی همین رسم است.
- سیزده به در: مردم در سیزدهمین روز فروردین، به پاسداشت مادر زمین که لباس نو بر تن کرده است، روز خود را در طبیعت می‌گذرانند.
جشن نیلوفر
از این جشن باستانی ایرانی جز اندکی که در کتاب «آثارالباقیه» ابوریحان آمده است، اطلاعات دیگری در دست نیست. نیلوفر یا لوتوس در ایران باستان جایگاه خاصی داشته است. چنانکه بر روی ظروف و نقش‌های دیوار به جا مانده از عهد هخامنشی، این گل به فراوانی دیده می‌شود. نیلوفر نماد آناهیتا ایزدبانوی آب است. در آب می‌روید و هیچ پلشتی بر گلبرگ‌هایش راه نمی‌یابد. زمان رویش این گل اوایل تابستان است. جشن نیلوفر نیز با آب و تیرگان ارتباط دارد.
در فراهان و محلات در اول تابستان جشنی به نام اول تووستونی برگزار می‌شود که گمان می‌رود همان جشن نیلوفر باشد.
جشن‌های ماهانه ایرانیان باستان
ایرانیان از دیرباز به شادی و جشن اهمیت بسیار می‌دانند؛ چنانکه داریوش و خشایارشا، امپراتوران هخامنشی، در کتیبه‌های گنجنامه خدا را برای آفرینش شادی برای مردم سپاس می‌گویند.
افزون بر جشن‌هایی که معرفی شد، در آداب و رسوم ایرانیان هر ماه گردهمایی و جشن مخصوص خود را داشت.
جشن‌ها و گردهمایی‌های مذهبی در بین ایرانیان
کوروش کبیر سردمدار مدارا با اقوام و پیروان مذاهب مختلف بود. وقتی بابل را تصرف کرد، بر خدایانشان احترام نهاد و یهودیان در بند را آزاد ساخت تا هرگونه که می‌خواهند، پرستش و عبادت کنند. مردمان سرزمین کوروش، ایرانیان، نیز از دیرباز به عقاید یکدیگر احترام می‌گذاشتند و ازاین‌رو، ادیان و اقوام مختلف در این کشور با صلح و دوستی در کنار هم زندگی می‌کنند و آداب دینی‌شان را به جای می‌آورند. همین رنگارنگی آداب و باورها به کشورمان تشخصی یگانه بخشیده و یکی از جاذبه‌های گردشگری آن شده است. در ادامه به معرفی چند نمونه از آداب مذهبی ادیان مختلف در کشورمان می‌پردازیم.
پیر شالیار
این مراسم در میان کردهای اورامانات برگزار می‌شود. پیر شالیار از عرفای زاده‌ی منطقه اورامانات است.
مراسم پیر شالیار دو بار در سال برگزار می‌شود. یک بار در بهمن‌ماه به‌مناسبت سالگرد ازدواج پیر شالیار و بار دیگر در اوایل اردیبهشت.
در مراسم بهمن‌ماه، مردم اورامانات چند روزی به برگزاری جشن مشغول هستند. آن‌ها با قربانی‌کردن و تهیه‌ی غذا و رقص محلی، سالگرد ازدواج پیر شالیار با دختر شاه بخارا، بهارخاتون را جشن می‌گیرند. در این جشن، هرکدام از اقوام اورامانات وظیفه‌ای برعهده دارند که طبق باوری قدیمی، اجدادشان در روز جشن عروسی بر عهده داشته‌اند و اکنون به آنان ارث رسیده است.
در مراسم اردیبهشت‌ماه بر سر مزار پیر جمع می‌شوند و دف‌زنی و فاتحه‌خوانی اجرا می‌کنند. همچنین یکی از بزرگان با تیشه، سنگی را می‌شکند که نماد پایان فصل سرما و آغاز فصل تلاش و کشت و کار است.
نیایش در قره کلیسا
نیایشگاه باستانی قره کلیسا در نزدیکی ماکو در استان آذربایجان غربی قرار دارد. قره کلیسا یا کلیسای تادئوس زیارتگاه ارمنیانی است که به‌صورت گروهی یا خانوادگی، پس از نیمه‌ی ماه اوت هر سال، یعنی اواخر تیر و اوایل مرداد، به آنجا می‌روند. آن‌ها در خلال این آداب و رسوم ایرانی، حداقل به‌مدت سه روز برای جشن، دعا، آوازخوانی، سرگرمی، رقص، اسب و قاطر و الاغ سواری و… در آنجا می‌مانند.
ارمنیانی که در سال ۳۰۰ میلادی به مسیحیت گرویدند، قومی در درون امپراتوری ایران بودند. گفته می‌شود که تادئوس یکی از شاگردان حضرت عیسی(ع) بوده که به امر بشارت می‌پرداخته است. او سرانجام به شهادت می‌رسد و در آن مکان دفن می‌شود. بعدها این کلیسا را در محل دفن وی می‌سازند.
غسل منداییان
گروهی از هم‌وطنان خوزستانی ما دین مندایی دارند. اینان پیروان حضرت یحیی(ع) هستند و دینشان قدمتی ۴هزار ساله دارد. در حال حاضر، پایگاه اصلی منداییان ایران و عراق است؛ هرچند سختی‌های پیش‌آمده‌ای همچون جنگ، باعث کوچ بسیاری از آنان به نقاط دیگر دنیا شد، اما هنوز ساحل رود کارون محل سکونت اصلی آنان به حساب می‌آید. از آنجا که غسل در آب جاری یکی ارکان اصلی دین آنان است، کنار رودها را برای زندگی انتخاب می‌کنند. یکی از آیینهای دین آن‌ها، غسل در آغاز سال نوی مندایی است که زمان آن را پایان تیرماه می‌دانند. آنان سال نو را هم‌زمان با خلقت حضرت آدم می‌دانند.
صابئین یا منداییان مردمانی صلح‌جو و آرام هستند. دین مندایی تبلیغی نیست و افراد غیرمندایی نمی‌توانند به آن بگروند. همین موروثی‌بودن دین و سختی‌هایی که پیش روی این اقلیت دینی قرار دارد، باعث کاهش چشمگیر تعداد صابئین گشته است.
آشنایی با برخی از سنت های ایرانی
به‌طور کلی، سنت های ایرانی شامل دو نوع سنت ملی و سنت قومی هستند که ریشه در تاریخ و فرهنگ ایرانیان دارند. از این میان، سنت‌های قومی به علت وجود اقوام مختلف نظیر فارس، ترک، کرد، لر، بلوچ، عرب و… در ایران پدیدار گشته‌اند. سنت‌های ملی نیز از سالیان دور در میان همه‌ی اقوام و ملت ایران رواج داشته‌اند و تا به امروز حفظ شده‌اند.
برخی از این سنت‌ها حتی جهانی هستند و شکل‌گیری آن‌ها تحت‌تأثیر دهکده‌ی جهانی بوده است و رسانه‌ها نیز در انتقال آن‌ها نقش بسزایی داشته‌اند. بنابراین، امروزه شاهد انواع سنت های ایرانی و برگزاری مراسم گوناگون نه‌تنها در کشور خودمان، بلکه در سایر کشورهای جهان نیز هستیم. در ادامه، شما را با برخی سنت‌های ملی رایج در میان ایرانیان آشنا می‌کنیم:
دورهمی‌ها و مهمانی‌های جمعی
بیشتر سنت‌های کشورمان ریشه در تاریخ کهن این سرزمین دارند و قصه‌های تاریخی در شکل‌گیری آن‌ها اثرگذار بوده‌اند. برای مثال، دورهمی و مهمانی جزو سنت‌های دیرینه‌ی ایرانیان است.
برای نمونه، مردان ایرانی از حدود پانصد سال پیش در قهوه‌خانه‌ها گرد هم می‌آمدند. جالب اینکه هرکدام از بزرگان پایِ توقِ (واژه‌ای ترکی به‌معنای پرچم) خود می‌نشستند و برای کوچک‌ترها قصه تعریف می‌کردند. واژه‌ی پاتوق امروزی نیز برگرفته از همین معناست.
تعارف کردن
اخلاق‌مداری ایرانیان در ایجاد سنتِ تعارف در میان آن‌ها تأثیرگذار بوده است. بدین منظور، در هنگام خرید هر کالایی یا ورود به مکانی مشخص و نظایر آن، تعارف‌هایی بین افراد به‌منظور دادنِ نوبت به شخص دیگر، رد و بدل می‌شود.
برای مثال، فروشنده‌ها در صورت آشنابودن خریدار، برای اینکه پولی از او نگیرند، متوسل به تعارف می‌شوند. بدین منظور، جمله‌ی معروف «قابلی ندارد» را استفاده می‌کند. خریدار نیز برای ضایع‌نشدن حق فروشنده، تعارف او را نادیده می‌گیرد و جمله‌ی «صاحبش قابل دارد» را در مقابل سخن او بیان می‌کند.
پشت نکردن به دیگران
ایرانی‌ها اگر هنگام نشستن یا ایستادن، به‌ناچار پشتشان به دیگری باشد، معمولاً عادت دارند که از او عذرخواهی کنند. این سنت ناشی از فرهنگ قدیمی دورهم‌نشینی است. در این فرهنگ، هیچ‌یک از افراد پشت سر دیگری قرار نمی‌گرفت و همه گرد هم جمع می‌شدند تا صورت یکدیگر را ببینند. بدین ترتیب، احترام همه‌ی افراد حاضر در جمع حفظ می‌شد.
جالب اینکه با دقت در نگارگری‌ها و تصاویر قدیمی ایران‌زمین می‌توان سنت پشت نکردن به دیگران را مشاهده و احساس کرد. در این اسناد، شیوه‌ی نشستن افراد در مهمانی‌ها و دورهمی‌ها به تصویر کشیده شده است و مهمانان دور اتاق یا کرسی جمع شده‌اند.
دود کردن اسپند
شاید برخی سنت های ایرانی، مانند دود کردن اسپند، برای گردشگران خارجی عجیب باشد. ما ایرانی‌ها وظیفه داریم که با معرفی و شناساندن سنت‌های خود به آن‌ها، زمینه‌های تعامل مناسب را فراهم آوریم.
به‌طور کلی، اعتقاد مردم ایران به چشم‌زخم باعث می‌شود که آن‌ها با دودکردن اسپند، ضرر حاصل از چشم‌زخم یا چشم‌نظر را دفع کنند. آن‌ها این کار را در شب جمعه یا چهارشنبه برای دفع بلا از عزیزانشان انجام می‌دهند. این سنت در هنگام رویدادهای خاص مانند عروسی و برای عروس و داماد جدی‌تر دنبال می‌شود.
بعضی از افراد معتقدند که گیاه اسپند خاصیت ضدمیکروبی دارد. بنابراین، در ضدعفونی‌کردن محیط اطراف بسیار تأثیرگذار است.
سنت پنجشنبه آخر سال
یکی از سنت های ایرانی قدیمی که از دوره‌ی ساسانیان در بین مردم متداول بوده، سنت پنجشنبهی آخر سال است. در آن دوران، مردم به آیین زرتشتی پایبند بودند. طبق این آیین، فَروَهَر درگذشتگان همواره در بین مردم حضور دارند. بنابراین، برای شادکردن آن‌ها در روزهای پایانی سال خیرات می‌دادند و بین فقرا غذا تقسیم می‌کردند.
با ورود اسلام به ایران، این آیین رنگ‌و‌بوی آیین اسلامی به خود گرفت. به این صورت که پنجشنبهی آخر سال را برای رفتن به سر مزار مردگان و خواندن فاتحه برای آن‌ها اختصاص دادند. خیرات‌دادن هم در این موقع از سال حفظ و جزو سنت‌های دینی مردم شد.
دادن سور یا شیرینی
سور دادن سنتی دیرینه است که ایرانیان در صورت کسب موفقیت‌های کوچک یا بزرگ، آن را اجرا می‌کنند. در واقع، شخصی که به موفقیتی دست یافته است، خوشحالی خود را با دادن سور یا شیرینی با دیگران تقسیم می‌کند. این موفقیت ممکن است موفقیت شغلی، موفقیت تحصیلی، خرید خانه یا ماشین، ازدواج، به دنیا آوردن بچه و… باشد.
جالب اینکه شدت خوشحالی فرد از کسب موفقیت در تعیین نوع شیرینی اثرگذار است. گاهی، افراد به دادن یک جعبه شیرینی کوچک بسنده می‌کنند. گاهی نیز شادمانی آن‌ها به ترتیب‌دادن یک مهمانی مجلل می‌انجامد.
آیین های محلی ایران؛ مراسم های خاص هر منطقه
برخی جشن‌ها و آیینهای ایرانی ملی هستند و تقریباً در تمام کشور با اندک تفاوتی در جزییات به جا آورده می‌شوند. این آیین‌ها و رسوم چه محلی و منطقه‌ای باشند، چه فراگیر و ملی، همگی بخشی از فرهنگ و میراث ملی ما هستند که شناخت آن‌ها، پیوند ما با ملیت و فرهنگ ایرانی‌مان را عمق می‌بخشد.
جشن نوروز، چهارشنبه سوری و شب یلدا از نمونه‌های آداب و رسوم ملی ایران هستند که در مناسبت‌ها و زمان‌های خاص برگزار می‌شوند. در کنار این مراسم ملی، در هر منطقه‌ای شاهد آیین‌ها و مراسم های خاص ایرانی نیز هستیم. برخی از این آیین‌ها بر اساس باورهای مذهبی هر منطقه، به‌صورت رسم و سنت‌های محلی درآمده‌اند. برخی نیز به ارزش‌های فرهنگی قومی برمی‌گردند که در مناسبت‌های زمانی گوناگون برگزار می‌شوند. اقوام مختلف ایرانی با پاسداشت آیینهای محلی خود، به مهر در کنار هم، سرزمین رنگارنگ ایران را تشکیل می‌دهند.
هزاران آیین محلی زیبای دیگر نیز در ایران مرسوم بوده و هستند. برخی از این مراسم های خاص در ایران عبارت‌اند از گل‌غلتان نوزاد در استان‌های سمنان، خراسان رضوی و اصفهان، و تشت‌گذاری در استان اردبیل که در ادامه، به چند نمونه از آن‌ها می‌پردازیم.
مراسم گل‌غلتان نوزاد در استان سمنان
از معروف‌ترین مراسم استان سمنان که برای نوزادان یک‌ساله انجام می‌شود، مراسم در گل غلتاندن نوزاد است که در زمان شکوفایی گل محمدی برگزار می‌شود. جالب است بدانید که بازشدن غنچه‌های گل محمدی و برداشت آن از اواسط اردیبهشت آغاز می‌شود و تا پایان خرداد ادامه می‌یابد. در این فاصله، زنان و مادران سمنانی به مزارع گل محمدی می‌روند و با ذکر صلوات و خواندن اشعار معروف، به چیدن گل‌ها مشغول می‌شوند. سپس، گلبرگ‌های گل محمدی را از آن جدا می‌کنند و داخل پارچه‌‌ای به رنگ سفید یا روشن می‌پیچند. بدین ترتیب، این گلبرگ‌ها برای انجام یکی از مراسم های خاص در ایران آماده می‌شوند.
حال، مادربزرگ نوزاد یا یکی از بزرگ‌ترهای فامیل، نوزاد یک‌ساله را به حمام می‌برد و او را غسل می‌دهد. سپس، او را داخل پارچه و در میان گلبرگ‌ها قرار می‌دهد و گلبرگ‌ها را روی تن او می‌ریزد. در نهایت، اعضای فامیل چهار گوشه‌ی پارچه را می‌گیرند و ضمن ذکر صلوات و خواندن شعر، غلتاندن نوزاد در گلبرگ را برای تطهیر او انجام می‌دهند. مردم سمنان باور دارند که مراسم گل‌غلتان، نوزاد را بانشاط و باطراوت می‌کند و او را از هرگونه بیماری مصون می‌دارد.
این مراسم ابتدا در شهر دامغان از استان سمنان انجام می‌شد. سپس، به شهرهای دیگر انتقال یافت. البته، اجرای مراسم گل‌غلتان نوزاد در استان کاشان، خراسان رضوی و شهر گناباد نیز متداول است.
مراسم طشت گذاری در استان اردبیل
مردم دوستدار امام‌حسین(ع) در اردبیل، همه‌ساله در آستانه‌ی ماه محرم، از بیست‌وهفتم تا سی‌ام ماه ذی‌الحجه، مراسمی برگزار می‌کنند که به تشت گذاری معروف است. طی این مراسم، آن‌ها در مساجد گرد هم می‌آیند و به عزادرای برای امام‌حسین و یارانش مشغول می‌شوند. سپس، ریش‌سفیدان محل تشت برنزی یا مسی مخصوصی را که مزین به نقوش مذهبی است، بر دوش خود حمل می‌کنند و دور مسجد می‌گردانند. آن‌ها بعد از واردشدن به مسجد، تشت را از میان انبوه عزاداران و سینه‌زنان به‌طرف جایگاه‌ها و سکوهای مخصوص مساجد می‌برند.
سپس، با حزن و اندوه به‌خاطر تشنگی امام‌حسین و یارانش در روز عاشورا، با خواندن دعای مخصوص، تشت را با آب کوزه پر می‌کنند. عزاداران آب تشت را می‌نوشند یا آن را به سر و صورتشان می‌زنند.
قدمت مراسم تشت گذاری اردبیل که امروزه به یکی از مراسم های خاص ایران مبدل شده است، به دوره‌ی صفویه برمی‌گردد. بنا به روایتی، این مراسم بر اساس اقدام حسین‌بن‌علی در برابر سپاه حربن‌ریاحی انجام می‌شود که شرح آن در زیر آمده است:
کاروان امام‌حسین(ع) در ۲۷ ذی‌الحجه در مسیر کربلا و پیش از رسیدن به دشت نینوا، با سپاه حر روبه‌رو شدند و سپاهیان راه را بر آن‌ها بستند. در این هنگام، امام با وجود کمبود آب، دستور پرکردن تشت‌های آنان با آب مشک را داد تا هم کاروانیان و هم سپاهیان حر و چهارپایان آن‌ها از این آب بنوشند و خود را سیراب کنند.
مراسم تشت گذاری اگرچه در اردبیل قدمتی دیرینه دارد، استان‌های هم‌جوار که ترک‌زبان هستند نیز به برگزاری آن مبادرت می‌کنند. این مراسم امروزه در سایر شهرهای کشور نظیر ورامین و مازندران نیز برگزار می‌شود. در تهران نیز آخرین جمعه‌ی ماه ذی‌الحجه در مسجد انصارالحسین، به برگزاری این مراسم اختصاص می‌یابد.
جشن تی‌تی یا جشن شکوفه
این جشن در روستای رینه در استان مازندران برگزار می‌شود و قدمتی چند صد ساله دارد. جشن تی‌تی را در روزهای آغازین سال و به شکرانه‌ی شکوفه‌زدن درختان برپا می‌کنند.
نواختن ساز و رقص محلی، کُشتی محلی لوچو، بازی‌ها و غذاهای سنتی، این مراسم را رنگ و بوی شادی می‌بخشد. یکی از بخش‌های هیجان‌انگیز برنامه، برگزاری عروسی زوجی از اهالی روستاست که شور و شوق مراسم را دو چندان می‌کند.
زیارت قبور افراد مذهبی در نقاط مختلف
هزاران مقبره در ایران وجود دارند که در آن‌ها نوادگان امامان شیعه دفن شده‌اند. به همین علت است که آن‌ها را امامزاده می‌نامند. این مکان‌ها زیارتگاه‌های شیعیان بومی آن منطقه و نیز غیربومیان به حساب می‌آیند. برخی از ساختمان‌های این مقبره‌ها بسیار قدیمی هستند و گاه نزدیک به هزار سال قدمت دارند. در هر منطقه‌ای از ایران، به علت آنکه گروه‌های قومی و دینی مختلفی در جوار یکدیگر زندگی می‌کنند، آداب و رسوم ایرانی مختلفی در گردهمایی‌ها یا همایش‌های محلی یافت می‌شود.
به طور کلی، ایران از نقطه‌نظر فرهنگ کهن بومی بسیار غنی است و کنکاش و ضبط همه‌ی این‌گونه مراسم های خاص در ایران بسیار با اهمیت است. در ضمن، بررسی و مطالعه‌ی مراسم گرامیداشت در هریک از مناطق کشورمان در خور توجه است و می‌تواند به شناساندن این سنت‌های ایرانی به نسل‌های امروز و فردا بینجامد.
پرسش‌های متداول درباره آداب و رسوم ایرانی
برای پیدا کردن پاسخ سایر سوالهایتان در مورد آداب و رسوم ایرانی می‌توانید با ما از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست در ارتباط باشید. ما در اسرع وقت به سوال‌های شما پاسخ خواهیم داد.
آیینهای مهم باستانی ایران کدام‌اند؟
جشن نوروز، چهارشنبه سوری، شب یلدا و سیزده‌به‌در از آداب و رسوم ایرانی پراهمیت و متداول هستند.
کدام‌یک از آداب و رسوم ایرانی ریشه مذهبی دارند؟
در ایران، همراه با آیین و رسم‌های ملی، مراسم مذهبی بسیاری رایج‌اند. عزاداری در ماه‌های محرم و صفر، برپایی مهمانی افطاری در ماه رمضان، گرامیداشت اعیاد مذهبی چون عید فطر و قربان و زادروز پیامبر اسلام و امامان شیعه از جمله‌ی این مراسم‌هاست.
در کدام جشن‌های ایرانیان آتش برپا می‌شود؟
آتش از دیرباز عنصری گرامی و نماد پاکی در میان ایرانیان بوده است. چهار جشن اصلی شهریورگان، آذرگان، سده و چهارشنبه‌سوری جشن آتش هستند و در آن‌ها آتش برپا می‌شود.
دیرینگی جشن نوروز به چه دوره‌ای بازمی‌گردد؟
اطلاع دقیقی از تاریخ شروع این جشن باستانی در دست نیست؛ اما بسیاری قدمت برگزاری آن را از قرن پنجم پیش از میلاد و دوره‌ی کوروش کبیر می‌دانند.
دلیل نامگذاری شب یلدا چیست؟
یلدا واژه‌ای سریانی به‌معنای زایش و تولد است. این شب در باور ایرانیان شب زایش خورشید یا میترا ایزد نور بوده است. در میان مسیحیان نیز چنین شبی هنگامه‌ی تولد مسیح است.
جشن‌های مهم ایرانیان باستان کدام‌اند؟
جشن نوروز، جشن‌های آتش شامل سده، مهرگان، شهریورگان و چهارشنبه‌سوری، جشن گاهنبار و فروردگان ازجمله‌ی جشن‌های مهم ایران باستان بوده‌اند.
آیینهای محلی ایران کدام‌اند؟
گردهمایی پیر چک‌چک، مراسم پیر شالیار، نیایش در قره کلیسا، قالی‌شویی در مشهد اردهال، مراسم غسل منداییان، گل‌غلتان نوزاد در استان سمنان، مراسم طشت‌گذاری در استان اردبیل، بیل‌گردانی نیم‌ور، جشن تی‌تی یا جشن شکوفه، نمونه‌هایی از رسوم محلی و آیین‌هایی ایرانی هستند.
