دریاچه سَقالَکسار یکی از جاهای دیدنی رشت است که در روستای سقالکسار این شهر قرار دارد و وجود انواع درختان بلوط در اطراف آن، طبیعت کم‌‌نظیری ایجاد کرده است. این دریاچه افزون بر زیبایی‌اش، با داشتن سدی خاکی در تأمین آب لازم برای آبیاری زمین‌های کشاورزی منطقه مؤثر است. در ادامه، درباره‌ی وجه تسمیه‌ی دریاچه، محل قرارگیری آن، تفریحات محوطه‌ی اطراف دریاچه و نکاتی از این دست، مطالبی ارائه می‌کنیم.
وجه تسمیه دریاچه سقالکسار
درباره‌ی نام‌گذاری دریاچه سقالکسار گفته می‌شود این واژه از سه قسمت «سقا»، «لک» و «سار» تشکیل شده است. سقا به‌معنای محل آبخوری و لک و سار نام پرنده‌هایی است که از این دریاچه سیراب می‌شوند. در نتیجه، کل واژه به‌معنای محل آبخوری لک و سار است. احتمالاً این نام‌گذاری بدان جهت است که در گذشته، پرندگان پرشماری همچون سار، سیتی و لک‌لک به این دریاچه مهاجرت می‌کردند. آنها از چشمه‌ی واقع در نزدیکی دریاچه و روستای سقالکسار نیز آب می‌نوشیدند.
البته، دو نظریهی دیگر نیز درباره‌ی نام‌گذاری این دریاچه وجود دارد. طبق یکی از این نظریه‌ها سقالکسار متشکل از دو واژه‌ی «سیالخ» و «سار» است. واژه‌ی سیالخ به سیالک در عربی تبدیل شده است و معنای «خار سه‌پهلو» دارد. سار نیز به‌معنای «سر» است. در نتیجه، کل واژه به این ترتیب معنا می‌شود: «سَرِ خارِ سه‌پهلو».
نظریهی آخر نیز چنین بیان می‌دارد که سقالک به‌معنای تپه است و واژه‌ی ترکیبی سقالکسار به معنای «بالای تپه» است.
ویژگی‌های دریاچه و سد خاکی آن
مساحت ۱۵ هکتاری دریاچه سقالکسار از ویژگی‌های درخورتوجهی است که آن را از سایر دریاچه‌های هم‌رده‌ی خود متمایز می‌کند. طول و عرض این دریاچه نیز به ترتیب به ۶۰۰ و ۵۰۰ متر می‌رسد.
دریاچه‌ی مزبور در ارتفاع ۶۴ متری از سطح دریاهای آزاد قرار گرفته است و آب آن از ریزش‌های جوی و چشمه‌های اطراف تأمین می‌شود. سد خاکی سقالکسار، تأمین‌کننده‌ی آب لازم برای زمین‌های کشاورزی روستای سقالکسار و روستاهای اطراف آن است.
در گذشته، سدی در این منطقه وجود نداشت. تا اینکه یکی از اهالی روستای سقالکسار به نام جعفر خوشحال با تلاش‌های خود، زمینهی احداث سد را فراهم آورد. او در سال ۱۳۶۲ خورشیدی پس از انتخاب‌شدن به‌عنوان کشاورز نمونه، توانست به دیدار رئیس‌جمهور در تهران برود. در آن سال، خشکسالی به یکی از مشکلات اهالی روستا تبدیل شده بود. همین موضوع سبب شد که او از مسئولان درخواست کند با احداث سدی خاکی در این منطقه، مشکل کمبود آب برای آبیاری مزارع چای و برنج را حل کنند.
در نهایت، با پیگیری او و همت مسئولان، سد خاکی سقالکسار را ساختند. در ورودی این سد، تندیسی از جعفر خوشحال را نصب کرده‌اند تا بدین طریق از زحمات او تشکر کنند.
مسیرهای دسترسی به دریاچه
برای دسترسی به دریاچه، باید به روستای سقالکسار بروید. بدین منظور، چنانچه در شهر رشت حضور دارید، مسیر را از فلکه رازی شروع کنید که در ادامه شرح داده‌ایم. اما اگر از تهران قصد سفر به این منطقه را دارید، می‌توانید پیش از رسیدن به رشت، با تغییر مسیر به این روستا برسید.
مسیر تهران به دریاچه
گردشگرانی که از تهران عازم این منطقه می‌شوند، ابتدا باید وارد آزادراه تهران‌کرج شوند و بعد از گذشتن از کرج، به‌سمت قزوین حرکت کنند. سپس، از آنجا خود را تا نزدیکی رشت برسانند. نرسیده به رشت، به جاده‌ی فومن وارد شوند و با هفده کیلومتر رانندگی به بقعه‌ی آقاسیدشریف برسند. بعد، به‌سمت چپ مسیر را ادامه دهند تا به روستای سقالکسار برسند.
مسیر فلکه رازی رشت
در شهر رشت، تا فلکه‌ی رازی بروید و سپس به جاده‌ی شیون فومنی و بعد، به جاده‌ی جیرده وارد شوید. سپس، از آنجا خود را به روستای سقالکسار برسانید.
گفتنی است که جاده‌های دسترسی به دریاچه سقالکسار و سد خاکی آن آسفالته و هموار هستند؛ بنابراین، گردشگران مشکلی از نظر رانندگی در این مسیر ندارند.
برخی گردشگران تمایل به برپایی پیک‌نیک در محوطه‌ی دریاچه دارند. بدین منظور، آنها می‌توانند با پرداخت هزینه‌ی ورودی، با خودروی شخصی وارد محوطه‌ی سد خاکی شوند. البته، ورود به این محوطه بدون خودرو نیازی به پرداخت هزینه ندارد.
مختصری درباره روستای سقالکسار
یکی از روستاهای شهر رشت به نام روستای سقالکسار شهرت دارد که آن را با نام «روستای سالکه‌سار» و «روستای پاک» نیز می‌شناسند. این روستا به‌دلیل قرارگیری در ارتفاع ۵۰ متری از سطح دریا، آب‌وهوای معتدلی دارد. وجود دریاچه‌ی سقالکسار و سد خاکی آن در این روستا محبوبیت آن را دوچندان کرده است.
طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ خورشیدی، جمعیت این روستا حدود ۶۸۹ نفر است. شغل بیشتر مردم روستا دام‌پروری، کشاورزی، کشت برنج و پرورش ماهی است.
جالب اینکه مردمان روستا اهمیت ویژه‌ای به نظافت دریاچه‌ی سقالکسار و محوطه‌ی اطراف آن می‌دهند. همین موضوع باعث شده است که دریاچه‌ی مزبور به یکی از پاک‌ترین دریاچه‌های گیلان تبدیل شود. بر همین اساس، روستای مذکور را به نام روستای پاک نیز می‌شناسند.
رسم جالبی که اهالی روستا برای محافظت از دریاچه بنا نهاده‌اند این است که هنگام ورود به محوطه‌ی آن، کیسه‌ی زباله‌ای در اختیار گردشگران قرار می‌دهند. چنانچه گردشگری زباله‌های خود را داخل این کیسه بیندازد و آن را به نگهبانی تحویل دهد، بیش از پنجاه‌درصد از هزینه‌ی ورود به محوطه به او بازگردانده می‌شود. گفتنی است که شورای روستای سقالکسار در سال ۱۳۹۰ خورشیدی، اجرای این طرح را آغاز کرد که به تمیزی محوطه‌ی دریاچه انجامید.
نکته‌ی جالب دیگر اینجاست که زباله‌های جمع‌آوری‌شده در تهیه‌ی «ورمی‌کمپوست» استفاده می‌شوند. این ماده را با دفن‌کردن برخی زباله‌ها در زمین و با فعالیت کرم خاکی تولید می‌کنند. واژه‌ی ورمی‌کمپوست متشکل از دو واژه‌ی «ورمی» به‌معنای «کرم خاکی» و «کمپوست» به‌معنای «کود آلی» است.
بهترین زمان بازدید از دریاچه
بازدید از دریاچه‌ی سقالکسار در هر فصلی جذابیت خاص خود را دارد و هر گردشگری بنا به سلیقه‌ی خود، یکی از فصول را انتخاب می‌کند. البته، به‌دلیل محصورشدن دریاچه با درختان سربه‌فلک‌کشیده‌ی بلوط، بازدید از آن در فصل‌های بهار، تابستان و پاییز جذابیت ویژه‌ای دارد.
دریاچه سقالکسار در بهار با انعکاس تصویر درختان تازه جوانه‌زده بسیار تماشایی است. به‌خصوص اینکه عطر جوانه‌ها و باران‌های گاه‌و‌بیگاه فصل بهار فضا را برای قدم‌زدن در اطراف دریاچه رؤیایی می‌کنند.
پس از آن، در فصل تابستان درختان بلوط اطراف دریاچه به بهترین و سرسبزترین حالت خود می‌رسند. این درختان در کنار دریاچه‌ای زیبا و کم‌نظیر، طبیعت باشکوهی را ایجاد می‌کنند که بسیار دیدنی است. البته، یکی از مشکلات این فصل گرمای بسیار زیاد هواست که باعث کم‌شدن آب دریاچه می‌شود. در این حالت، تنه‌ی تعدادی از درختان قدیمی از آب دریاچه بیرون می‌زند که تماشای آنها فقط در این فصل میسر است.
بعد از تمام‌شدن تابستان، دریاچه سقالکسار در پاییز با طبیعتی زیباتر آماده‌ی پذیرش گردشگران می‌شود. در این فصل، درختان اطراف دریاچه با برگ‌های رنگارنگ خود بسیار جلب توجه می‌کنند. به‌خصوص اینکه انعکاسی از تصویر آنها در آب دریاچه نیز دیده می‌شود.
در نهایت، دریاچه سقالکسار در زمستان با وجود سرمای هوا، در صورت بارش برف، طبیعت زیبایی به خود می‌گیرد. البته، حتی اگر برف هم نباشد، آب یخ‌زده‌ی دریاچه طبیعت باشکوهی را در معرض نمایش می‌گذارد.
انواع تفریح‌های دریاچه سقالکسار
گردشگران در هنگام بازدید از این دریاچه، می‌توانند از تفریحات مختلفی همچون پیاده‌روی و قایق‌سواری استفاده کنند که برای سرگرمی آنها فراهم شده است. البته، برخی از تفریح‌های آبی مثل ماهی‌گیری و شنا در این منطقه ممنوع هستند و انجام آنها توصیه نمی‌شود. تفریحاتی که انجام آنها محدودیتی ندارد، عبارت‌اند از:
پیاده‌روی در اطراف دریاچه
یکی از بهترین تفریح‌ها برای گردشگران پیاده‌روی است که وجود محوطه‌ای در اطراف دریاچه سقالکسار این امکان را فراهم کرده است. چراگاه‌هایی نیز در این محوطه وجود دارند که روستاییان حیوانات اهلی خود را به آنجا می‌برند. گردشگران در حین پیاده‌روی، از تماشای این منظره نیز لذت می‌برند.
قایق‌سواری
یکی دیگر از تفریحات دریاچه، قایق‌سواری با انواع قایق‌های پارویی و پدالی است. درخور توجه است که گردشگران برای ساعاتی که از این قایق‌ها استفاده می‌کنند، باید هزینه بپردازند و این هزینه با افزایش مدت قایق‌سواری بیشتر می‌شود.
برپایی پیک‌نیک
در حاشیه‌ی دریاچه‌ی مزبور فضاهایی وجود دارند که گردشگران با پهن‌کردن لوازم خود در آنجا از حضور در طبیعت لذت می‌برند. به‌خصوص اینکه درختان گوناگون و پرشمار این محوطه با ایجاد سایه، از گرمای هوا در فصول گرم می‌کاهد.
عکاسی
بدون شک، طبیعت چشم‌نواز دریاچه و جنگل زیبای اطراف آن زمینهی عکاسی را برای گردشگران فراهم می‌آورند. این کار نوعی تفریح و وقت‌گذرانی برای آنها محسوب می‌شود.
دریاچه سقالکسار؛ تماشای طبیعتی کم‌نظیر و چشم‌نواز
وجود جاذبه‌های طبیعی در هر شهری باعث جذب گردشگران داخلی و خارجی می‌شود. شهر رشت نیز با داشتن دریاچه سقالکسار همه‌ساله پذیرای گردشگران داخلی و خارجی پرشماری است که علاقه‌ی بسیاری به دیدن تصویر درختان بلوط در این دریاچه نشان می‌دهند. «دستی بر ایران» با معرفی این جاذبه‌ی طبیعی، زمینه‌های لازم برای تجربه‌ی سفری دلپذیر را برای همگان فراهم می‌کند.
دریاچه سقالکسار کجاست؟
این دریاچه در روستایی به نام سقالکسار، در دهستان لاکان از توابع بخش مرکزی شهر رشت، در استان گیلان قرار دارد. روستای مزبور به‌طور دقیق در کیلومتر ۱۶ جنوب رشت و در جاده‌ی جیرده واقع شده است. فاصله‌ی روستا با تهران ۳۲۴ کیلومتر است و ساکنین پایتخت برای دسترسی به آن، نیاز به چهارپنج ساعت رانندگی دارند. موقعیت مکانی این دریاچه را در زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره دریاچه سقالکسار
در اینجا پرسش و پاسخ‌هایی مطرح شده‌اند که پیشنهاد می‌کنیم آنها را بررسی کنید. سپس، در صورت داشتن سؤالی دیگر، آن را در بخش دیدگاه‌های همین پست مطرح کنید.
دریاچه سد سقالکسار به چه منظوری ایجاد شده است؟
در این دریاچه، سدی خاکی به نام سد سقالکسار ایجاد کرده‌اند تا آب دریاچه در پشت آن تجمع یابد. سپس از آن، برای آبیاری مزارع چای و برنج استفاده کنند.
دریاچه سقالکسار در بهار چگونه است؟
دریاچه‌ی مزبور در این فصل تصویری از درختان تازه جوانه‌زده را انعکاس می‌دهد که گردشگران علاقه‌ی وافری به تماشای آن دارند.
وضعیت دریاچه سقالکسار در زمستان چگونه است؟
با سردشدن هوا در فصل زمستان، گردشگران اندکی به بازدید از این دریاچه تمایل پیدا می‌کنند. البته، بارش برف می‌تواند تمایل آنها را برای تماشای دریاچه و مناظر اطراف آن بیشتر کند.
دریاچه سقالکسار تا رشت چقدر فاصله دارد؟
این دریاچه در کیلومترِ ۱۶ جنوب رشت قرار دارد.
