خانه داروغه مشهد از جمله خانه های تاریخی و جاهای دیدنی مشهد است که در سال ۱۳۸۱ خورشیدی به ثبت ملی ایران رسید. این خانه متعلق به آخرین داروغه مشهد یعنی یوسف خان هراتی است و به دستور او بنا شده است. خانه مزبور به گونه ای طراحی شده است که می توان نیازهای اساسی را از طریق انرژی خورشید، باد و آب تامین نمود.
علاوه بر آن، وجود اولین حمام اختصاصی و شومینه در این خانه ارزش آن را بیشتر می کند. در زمان ساخت خانه داروغه، هیچ یک از خانه های مشهد حمام و شومینه نداشتند. مردم مجبور بودند برای نظافت از حمام های عمومی موجود در شهر استفاده کنند. به همین دلیل، وجود حمام خصوصی در این خانه در آن زمان بسیار حائز اهمیت بود.
تاریخچه خانه داروغه مشهد
این خانه در اواخر دوره قاجار به دستور یوسف خان هراتی ساخته شد. او علاوه بر اینکه، آخرین داروغه شهر بود، به عنوان اولین رئیس نظمیه پس از دوره مشروطه نیز انتخاب شد. او خانه داروغه را به عنوان مکانی برای پذیرایی های رسمی از میهمانان بنا نمود و چندین سال در آن سکونت داشت.
سپس، این خانه در اختیار ورثه یوسف خان هراتی قرار گرفت. در سال ۱۳۶۶ خورشیدی، یک هیئت مذهبی از یزد، این خانه را خریداری کردند. بعد از آن، تا مدت ها از خانه مزبور برای برگزاری هیئت های مذهبی استفاده می شد.
سرانجام، شهرداری مشهد با همکاری شرکت عمران و مسکن سازان ثامن تصمیم گرفت آن را خریداری کند و به بازسازی و مرمت آن بپردازد. مرمت این خانه در سال ۱۳۹۱ خورشیدی شروع شد و در سال ۱۳۹۴ به بهره برداری رسید.
پس از مرمت، خانه داروغه مشهد، به علت نگهداری اصولی، رتبه سیزدهم را از اداره حفاظت سازمان فرهنگی یونسکو دریافت نمود. البته، لازم به ذکر است که مرمت این خانه هزینه بسیار زیادی برای شهرداری در بر داشت.
ویژگی های معماری خانه
این خانه در کوچه ای به نام داروغه قرار دارد و ورودی آن در ضلع جنوبی کوچه قرار گرفته است. با عبور از درب ورودی این خانه و ورود به حیاط، متوجه می شویم که ۷۵ سانتی متر نسبت به کوچه پایین تر است. در حیاط خانه یک حوض زیبا و چند باغچه کوچک وجود دارند.
بعد از پیمودن حیاط، نمای دو طبقه خانه داروغه مشهد را با دو راه پله مورب در طرفین مشاهده خواهیم کرد. خانه مزبور به گونه ای ساخته شده است که ضلع شرقی، غربی و شمالی حیاط را به طور کامل بپوشاند. در معماری به این شیوه ″سه طرف ساخت″ می گویند. در واقع خانه مزبور دارای دو ضلع نشیمن و یک غلام رو می باشد که به همدیگر متصل شده اند. این شیوه معماری در بیشتر خانه های تاریخی ایران دیده می شود.
با این وجود، طرح تراس و پله های دو طرفه در این خانه، نشان می دهند که از یک معماری روس برای ساخت آن الگو برداری کرده اند. همچنین، برخی تزیینات استفاده شده در آن نیز به معماری روسیه شبیه است. به عنوان مثال از تزیینات استفاده شده در این خانه موارد زیر را می توان نام برد:
- کاشی های هفت رنگ استفاده شده در نمای خانه
- تزیینات چوبی سقف اتاق ها
- تندیس هایی به شکل شیرهای بالدار، فرشته ها و تندیس های قالبی گچی
در بخش غربی این خانه ایوانی ستون دار وجود دارد که به وسیله کاشی های هشت ضلعی و بیضی شکل تزیین شده است. در بالای این ایوان نام حضرت محمد (ص) و جمله ″بسم الله الرحمن الرحیم″ حک شده است و اطراف آن نقوش گیاهی وجود دارند.
علاوه بر آن در قسمت شمالی، ایوان دیگری با چهار ستون مشاهده می شود. ستون های مزبور کمی جلو تر از ایوان قرار دارند و به کف حیاط می رسند. این ستون ها با استفاده از آجرکاری به شکل زیبایی تزیین شده اند. در طرفین این ایوان دو پله به صورت مورب و با نرده های فلزی و ظریف قرار گرفته اند.
خانه داروغه مشهد دارای دو قسمت زمستان نشین و تابستان نشین است که هر کدام برای استفاده در فصول مختلف سال ایجاد شده اند. قسمت زمستان نشین رو به آفتاب قرار دارد تا در فصول سرد سال بتوان از انرژی خورشید استفاده کرد. در مقابل، قسمت تابستان نشین پشت به آفتاب قرار گرفته است.
در طبقه پایین قسمت زمستان نشین وسایل گرمایشی قرار دارند تا در زمستان هوای خانه را گرم نگه دارند. علاوه بر آن، وجود مطبخ خانه در این قسمت گرمی خانه را سبب می شوند. همچنین، وجود بخاری برقی و پنجره های دو جداره در این قسمت حائز اهمیت اند. اتاقی در قسمت شرقی این خانه نیز وجود دارد که دارای شومینه است.
در مقابل، قسمت تابستان نشین این خانه دارای حوض آبی زیبا و سنتی و اتاق های بادگیر است. وجود بادگیرها در این قسمت سبب می شود که تهویه لازم برای اتاق ها صورت بگیرد و خانه در تابستان خنک بماند.
بازدید از خانه داروغه با معماری روسی را از دست ندهید
در هنگام مسافرت به مشهد، خانه های تاریخی بسیار زیادی را مشاهده خواهید کرد که خانه داروغه مشهد یکی از آنهاست. این خانه به دلیل معماری باشکوهی که دارد به یکی از مقاصد گردشگری مهم کشور تبدیل شده است. همه ساله گردشگران زیادی برای بازدید از آن به مشهد مسافرت می کنند.
اگر شما هم با تورهای ایرانگردی یا به صورت شخصی به مشهد سفر کردید، بازدید از این خانه را از دست ندهید. ما در ″دستی بر ایران″ ضمن معرفی جاذبه های گردشگری مشهد شما را به بازدید از خانه داروغه دعوت می کنیم.
خانه داروغه مشهد کجاست؟
خانه تاریخی داروغه مشهد در بافت اطراف حرم مطهر رضوی، راستهی حوض مسگران خیابان نواب صفوی، کوچه‌ی داروغه قرار دارد. موقعیت مکانی دقیق این خانه را در زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره خانه داروغه مشهد
برای پیدا کردن پاسخ سایر سوال‌هایتان می‌توانید با ما از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست در ارتباط باشید. ما در اسرع وقت به سوال‌های شما پاسخ خواهیم داد.
خانه تاریخی داروغه چه زمانی مناسب عکاسی است؟
سبک مهندسی اصیل و ایرانی خانه تاریخی داروغه، آن را به انتخاب بسیار مناسبی برای عکاسی بدل کرده است. برای این منظور، فصل‌های بهار و تابستان بسیار مناسب هستند.
مالک خانه داروغه مشهد چه کسی بوده است؟
یوسف‌خان هراتی که آخرین داروغه‌ی مشهد و اولین رئیس نظمیه بعد از مشروطه بود، خانه داروغه مشهد را در تملک خویش داشت.
در خانه داروغه مشهد چه قسمت‌هایی وجود دارد؟
عکاس‌خانه و قهوه‌خانه ازجمله امکاناتی است که در خانه داروغه قرار دارد.
سبک معماری خانه داروغه مشهد چیست؟
آجرهای قالبی، کاشیهای هفترنگ، تزیینات چوبی و تندیسهای گچی استفادهشده در خانهی داروغه، المانهای معماری روس محسوب میشوند. البته طراحی پلهها و ارسیها نشانههایی از معماری شرقی هستند. بهطور کلی، می توان گفت سبک معماری خانهی داروغه‌ی مشهد ترکیبی از معماری روس و سبک سنتی ایرانی است.
خانه داروغه مشهد به چه علت مرمت شد؟
بهدنبال اجرای طرح نوسازی شهر مشهد در سال 1379، تغییرات زیادی در بافت قدیمی این شهر به وجود آمد. بهمنظور حفظ هویت فرهنگی شهر مشهد، شرکت «مسکنسازان ثامن» در اواسط سال 1390 این خانهی تاریخی را خرید و «گروه معماری بن» در سال 1393 با هزینه‌ای حدوداً 1 میلیارد تومان، این بنا را مرمت و بازسازی کرد.
