مهاباد یکی از شهرهای استان آذربایجان غربی است که به‌دلیل قرارگیری در میان چندین کوه، آب‌و‌هوای معتدل و طبیعت سرسبزی دارد. ازاین‌رو، از جاذبه‌های طبیعی بسیاری برخوردار است. از طرفی، این شهر در منطقه‌ی تاریخی مکریان قرار گرفته است و جاذبه‌های تاریخی آن نیز کم نیستند. به همین دلیل، همه‌ساله گردشگران بسیاری برای بازدید از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی و به‌طور کلی جاهای دیدنی مهاباد بدان سفر می‌کنند. در این نوشتار، به معرفی این جاذبه‌ها می‌پردازیم تا در سفر به این شهر زیبا بدون اتلاف وقت و در کمترین زمان، از جاذبه‌های معروف آن دیدن کنید.
جاهای دیدنی مهاباد؛ جاذبه‌های طبیعی
در مهاباد جاذبه‌های طبیعی پرشماری وجود دارند که تعدادی از آنها عبارت‌اند از:
رودخانه و سد مهاباد
از داخل شهر مهاباد رودخانه‌ای عبور می‌کند که از سه شاخه‌ی بیطاس، دهبکر و شاخه‌ی اصلی آن، کوتر تشکیل می‌شود. این رودخانه در مسیر خود از روستاهای متعددی همچون دارلک، خورخوره، گرد یعقوب و داشخانه می‌گذرد و زمین‌های کشاورزی آنها را آبیاری می‌کند. سپس، در پایان مسیر خود به باتلاق‌های جنوب دریاچه ارومیه می‌پیوندد.
آب رودخانه‌ی مزبور از دریاچه‌ی دست‌سازی تأمین می‌شود که با احداث سد مهاباد به ارتفاع ۴۷٫۵ و طول ۷۰۰ متر ایجاد شده است. احداث سد و دریاچه در زمان حکومت پهلوی دوم، محمدرضا‌شاه، به بهره‌برداری رسیده و به یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی مهاباد تبدیل شده است. در این دریاچه ماهی‌های مختلفی پرورش داده می‌شوند که ماهی کپور، سوفمار ماهی، سفره ماهی، کروکودیل و دلفین ایرانی نمونه‌هایی از آنها هستند.
تالاب بین‌المللی کانی برازان
یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی مهاباد که یکی از سایت‌های پرنده‌نگری معروف ایران است، تالاب بین‌المللی کانی برازان نام دارد. این تالاب آب خود را از طریق رودخانه‌ی داخلی مهاباد تأمین می‌کند. جالب اینکه در تالاب مزبور گونه‌هایی از پرندگان در خطر انقراض همچون اردک سرسفید و پرندگان حمایت‌شده مثل اردک مرمری، پلیکان، قو و فلامینگو زندگی می‌کنند.
چشمه آب‌معدنی گراوان
یکی از چشمه‌های آب معدنی استان آذربایجان غربی و شهر مهاباد، چشمه آب‌معدنی گراوان است که در جاده‌ی مهابادسردشت و در حدود 105 کیلومتری سردشت قرار دارد. نام آن برگرفته از کلمه‌ای کُردی به‌معنای چشمه سنگین است و اشاره به آب سنگین و پر از املاح آن دارد. سازه آهکی طبیعی مجاور چشمه نیز از ویژگی‌های مهمی است که آن را متمایز می‌کند. گفتنی است که آب چشمه آشامیدنی نیست؛ اما نوعی آب‌درمانی به شمار می‌رود.
نکته‌ی درخور توجه دیگر وجود تپه‌ی رنگارنگ آهکی با رنگ‌های نارنجی، قرمز و قهوه‌ای درهم‌تنیده در مجاورت چشمه است. این تپه زیبایی چشمه را دوچندان می‌کند و بر تمایل گردشگران به بازدید از آن می‌افزاید.
باغ میکاییل یا پارک ملت مهاباد
در کنار دریاچه سد مهاباد باغی به نام میکاییل قرار دارد که رودخانه مهاباد نیز از مرکز آن عبور می‌کند. این باغ که به نام پارک ملت نیز شناخته می‌شود، امکانات رفاهی مختلفی همچون بوفه، سرویس بهداشتی، محوطه بازی کودکان، پارکینگ، آلاچیق و وسایل ورزشی دارد. بنابراین، مکان مناسبی برای گشت‌و‌گذار، پیاده‌روی و برپایی پیک‌نیک محسوب می‌شود.
روستا و دریاچه قپی‌بابا‌علی
در دهستان مکریان شرقی مهاباد، روستایی به نام قپی‌بابا‌علی وجود دارد که جمعیت آن طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ خورشیدی، ۵۹۷ نفر گزارش شده است. در این روستا دریاچه و تالابی به نام دریاچه قپی‌بابا‌علی وجود دارد که یکی از تالاب‌های بین‌المللی مهاباد است و میزبان پرندگان مهاجر بسیاری از نقاط مختلف است. برخی از پرندگان مشاهده‌شده در تالاب مزبور شامل آنقوت، تنجه، اردک سرحنایی، اردک سرسبز، حواصیل، فلامینگو و غاز وحشی هستند.
غار سهولان
در اطراف شهر مهاباد و در روستای سهولان، جاذبه‌ای طبیعی به نام غار سهولان وجود دارد که ارتفاع آن ۵۰ متر و عمق آن متغیر است و در برخی جاها به ۳۰ متر می‌رسد. در داخل این غار، لانه‌های کبوتر بسیاری دیده می‌شود و بر همین اساس، آن را کونه کوتر به‌معنای لانه کبوتر نیز می‌نامند. غار سهولان در فهرست آثار طبیعی و ملی ایران به ثبت رسیده است.
جاذبه‌های تاریخی
بیشتر جاذبه‌های مهاباد تاریخی هستند و شهرت و محبوبیت آنها زبانزد خاص و عام است. ما به معرفی تعدادی از آنها می‌پردازیم:
گور دخمه فقرا قا
یکی دیگر از جاهای دیدنی مهاباد که بسیار قدیمی و متعلق به دوره‌ی ماد است، گور دخمه فقرا قا، فخریگاه یا فقرگاه است که دو طبقه دارد. این گور دخمه را فرورتیش، اولین پادشاه ماد، ساخته است و ساختار آن معرف سبک معماری یونان قدیم است. گفتنی است که گور دخمه‌ها نوعی آرامگاه سنگی برای دفن افراد مهم در طول تاریخ محسوب می‌شدند. در گور دخمه‌ی مزبور نیز سه مقبره وجود دارد که هویت افراد مدفون در آنها مشخص نیست.
محوطه باستانی و آتشکده سنگی برده کنته
در جاده‌ی مهاباد به ارومیه، محوطه‌ای باستانی با دو تپه‌ی شمالی و جنوبی، آتشکده، پله‌های سنگی و دخمه‌های مختلف وجود دارد که در مرکز توجه قرار دارد. این محوطه که به نام برده کنته شناخته می‌شود، متعلق به هزاره‌ی نخست پیش از میلاد و دوره‌ی حکومت ماناهاست.
دژ قلات شاه
در دل طبیعت زیبای مهاباد، دژی به نام قلات شاه قرار دارد که بر بالای کوهی واقع شده است و فقط یک مسیر دسترسی دارد. برای ساخت این دژ، یکی از صخره‌های کوه را انتخاب کرده و تغییراتی در آن داده‌اند تا به این شکل درآید. بنای مزبور که در دوره‌ی ماد ساخته شده است، در گذشته، مکان امنی برای پناه‌گرفتن مردم از دشمنان بود.
خانقاه شمس‌الدین برهانی
یکی از عارفان بزرگ قرن بیستم میلادی، شمس‌الدین برهانی است که آرامگاه او به‌دلیل ویژگی‌های خاصش، یکی از جاهای دیدنی مهاباد به شمار می‌رود. این آرامگاه که به نام خانقاه شمس‌الدین برهانی شهرت دارد، یک بنای خشتی است با گنبدی زیبا در بالای آن. در این آرامگاه، شخصیت‌های مهم دیگری همچون شاعری نامدار به نام علی بیگ حیدری و ملا صالح حریق نیز به خاک سپرده شده‌اند.
سنگ نگاره‌های خره هنجیران
هزاران سال پیش از میلاد مسیح، در نزدیکی دره‌ای به نام خره هنجیران، تصویرهای مختلفی از اسب، بز کوهی، روباه و انسان در دل صخره‌ها کنده شده‌اند. این تصویرها به‌عنوان سنگ‌‌نگاره‌های خره هنجیران شناخته می‌شوند و جزو آثار ثبت ملی ایران محسوب می‌شوند.
حمام لج
در دوره‌ی حکومت شاه سلیمان صفوی، حمامی در روستای لج مهاباد ساخته شد که به نام حمام لج شهرت یافت. ویژگی‌های شاخص معماری این حمام شامل تاق‌های جناغی، پی سنگی، نمای آجری قرمزرنگ و سنگ‌فرش کف حمام است. بر بالای حمام نیز دو گنبد بزرگ و شش گنبد دیگر با اندازه‌های مختلف ایجاد کرده‌اند که زیبایی آن را دوچندان می‌کند. آب این حمام به‌واسطه‌ی لوله‌هایی سفالی تأمین می‌شد که از رودخانه‌ی مهاباد تا محل قرارگیری حمام کشیده شده بود. برای گرم‌کردن این آب، از کوره‌خانه‌ای استفاده می‌کردند که سوخت آن درختان جنگلی بود.
حوضخانه شاه درویش
در حیاط مسجد شاه درویش حوضخانه‌ی زیبایی به همین نام وجود دارد که در دوره‌ی قاجار ساخته شده است و برای وضوگرفتن استفاده می‌شود. این حوضخانه بنای گنبدی‌شکل زیبایی است که هفت پله دارد و سبک معماری آن ترکیبی از معماری قاجاری و صفوی است. آب حوضخانه‌ی مزبور از چشمه‌ها و قنات‌های مهاباد تأمین می‌شود.
پرسش‌های متداول درباره دیدنی‌های مهاباد
در اینجا پرسش و پاسخ‌هایی برای افزایش اطلاعات شما مطرح شده‌اند. اگر سؤال دیگری دارید، آن را در قسمت دیدگاه‌های همین پست با ما مطرح کنید تا در زمانی کوتاه بدان پاسخ دهیم.
جاذبه‌های طبیعی مهاباد کدام‌اند؟
رودخانه و سد مهاباد، تالاب بین‌المللی کانی برازان، غار سهولان، چشمه آب‌معدنی گراوان و باغ میکائیل یا پارک ملت تعدادی از جاذبه‌های طبیعی آن هستند.
جاذبه‌های تاریخی مهاباد کدام‌اند؟
تعداد این جاذبه‌ها بسیار است؛ ازجمله حمام میرزا رسول، گور دخمه فقرا قا، محوطه باستانی و آتشکده سنگی برده کنته و دژ قلات شاه.
دیدنی های اطراف مهاباد کدام‌اند؟
روستا و دریاچه قپی‌بابا‌علی و دخمه مادی فخریگاه در روستای آگریقاش جزو دیدنی‌های اطراف مهاباد هستند.
دیدنی های جاده مهاباد کدام‌اند؟
تالاب کانی برازان، مسجد جامع سرخ مهاباد، بازار تاناکورا، غار آبی سهولان، حمام تاریخی میرزا رسول، دریاچه سد مهاباد و باغ میکائیل از دیدنی‌های جاده مهاباد محسوب می‌شوند.
