اصفهان که در مرکز کشور قرار دارد، از جمله شهرهای تاریخی و مهم ایران است. وجود زاینده رود در این شهر، شکوه و عظمت ویژه ای به آن بخشیده است. بر روی زاینده رود، چندین پل ساخته شده که از جمله نمونه های معماری پیشینیان ماست. پل شهرستان اصفهان، از جمله قدیمی ترین پل های بنا شده روی زاینده رود و از جاهای دیدنی اصفهان است.
از جمله پل های ساخته شده بر روی زاینده رود، می توان پل خواجو، پل جویی، سی و سه پل و پل مارنان را نام برد. پل شهرستان آخرین پل در مسیر زاینده رود در داخل شهر است. این پل در سال ۱۳۴۸ خورشیدی، در ردیف آثار ملی ایران قرار گرفت.
امروزه ممکن است عجیب به نظر برسد که چرا مسیر رودخانه مسدود یا بن بست است. در واقع، مسیر اصلی رودخانه تغییر داده شده است و مقدار آبی که به زیر پل و در مسیری بن بست هدایت شده است، برای حفظ سازه و جلوه آن در بافتی واقعی می باشد.
نام های دیگر پل شهرستان اصفهان و تاریخچه آن
به دلیل وجود زاینده رود در اصفهان، روستاهای زیادی در اطراف آن ایجاد شدند. در شرق اصفهان، روستایی به نام “شهرستان” وجود دارد. به نظر می رسد نام پل شهرستان، با تاثیر پذیری از نام این روستا باشد.
همچنین، اصفهان در زمان های گذشته و پس از اسلام با نام قدیمی “جی” شناخته می شد. لازم به ذکر است که پل شهرستان اصفهان، با نام جی نیز شناخته می شود. علاوه بر آن، این پل به نام جسر حسین نیز شهرت دارد.
قدمت پل شهرستان اصفهان به دوره ساسانی برمی گردد. همچنین، این پل در دوره های مختلف از قبیل دیلمیان و سلجوقیان مرمت شده است. البته پل فاقد کتیبه است و تاریخچه آن بر اساس شواهد، حدس زده می شود.
از بین تمامی پل های قرار گرفته بر روی زاینده رود، تنها پل شهرستان است که دیرینگی آن به دوره قبل از صفوی برمی گردد. مابقی پل ها در دوره صفوی و پس از آن بنا شده اند. این پل در دوره ساسانی بنا شد و در دوره دیلمی و سلجوقی تنها پل موجود بر روی زاینده رود بود. پل شهرستان به منظور ایجاد ارتباط با شهرها و روستاهای جنوبی ایجاد گردید.
پل شهرستان اصفهان، پلی نظامی است و پل هایی از قبیل دزفول و شوشتر از نظر قدمت با آن برابری می کنند. در اطراف پل، آثار تاریخی زیادی وجود دارند که عبارتند از: مسجد جامع جی، مقبره الراشد بالله خلیفه عباسی، قلعه قدیمی اصفهان، سارویه یا کهندژ و حصار جی.
خصوصیات پل شهرستان اصفهان
برای ساخت پل، محلی از زاینده رود را که عرض کمتری دارد انتخاب کرده اند. این کار یعنی ساختن پل بر روی نقاط دارای عرض کم، موجب استحکام پل و صرفه جویی در مصالح می گردد. پایه های پل شهرستان اصفهان، بر روی سنگ های طبیعی کف رودخانه ساخته شده اند.
برای ساخت پایه های پل، ابتدا بستر صخره ای رودخانه تراش داده می شود. سپس با استفاده از مصالحی همچون سنگ و ساروج، پایه ها بر روی بستر صخره ای ایجاد می شوند. این پل دارای دوازده پایه سنگی بزرگ و یازده چشمه است.
چشمه های پل شهرستان، دارای تاق های هلالی هستند. جنس تاق های هلالی پل، آجر و جنس بدنه آن مثل پایه ها از سنگ و ساروج می باشد.
این پل همچنین، دارای آب برهای نیم دایره است و روی پایه های آن دهلیزهایی وجود دارند. آب برهای پل، به صورت مدور در دوسمت آن قرار دارند. همچنین بر روی پل شهرستان، سازه هایی به نام “کانه” وجود دارند. کانه به منظور خالی کردن قسمتی از حجم سازه است و سبب سبکی آن می گردد.
در ابتدای شمالی پل، ساختمانی قابل مشاهده است. این ساختمان راهدارخانه نامیده می شود و در گذشته از آن برای کنترل ورود و خروج کاروانیان و مسافران استفاده می شد.
راهدارخانه یا گمرگ خانه موجود در قسمت شمالی، در واقع دروازه پل شهرستان بود. مصالح استفاده شده در این ساختمان، خشت و گل است.
علاوه بر آن، پل شهرستان اصفهان طولی در حدود ۱۰۵ متر و عرض ۴.۲۵ تا ۵ متر دارد. طول پل از ستون مدور و آجری آن تا سنگفرش قدیمی امتداد می یابد. جهت پل در امتداد شمالی-جنوبی کمی انحراف دارد. همچنین، قسمت مرکزی پل از دوسمت، دارای شیبی ملایم است.
پل شهرستان برای عبور و مرور وسایل نقلیه و عابر پیاده طراحی شده بود. هم اکنون قسمت فوقانی پل که محل عبور و مرور بود، تخریب شده است، و تنها عابران پیاده می توانند از آن استفاده نمایند.
بازدید از این پل باستانی را از دست ندهید
شهر اصفهان با وجود زاینده رود از جمله مهم ترین مقاصد گردشگری ایران محسوب می شود. پل های ساخته شده روی این رودخانه، زیبایی و ارزش آن را چندین برابر کرده اند. پل های زاینده رود به خصوص پل شهرستان اصفهان، از جمله بناهای تاریخی شاخص این شهر هستند.
همه ساله گردشگران زیادی از داخل و خارج کشور همواره برای دیدن جاذبه‌های گردشگری اصفهان به این شهر سفر می کنند. شما می توانید به صورت شخصی به این شهر سفر کنید یا آن که از تورهای آژانس های مسافرتی برای رفتن به آنجا استفاده کنید.
اگر به گردشگری علاقه دارید و مشتاق قدم زدن در کنار رودخانه ای زیبا با سواحل مفرح هستید، شهر اصفهان پیشنهاد “دستی بر ایران” به شماست. امیدواریم با قدم زدن بر روی قدیمی ترین پل اصفهان، تجربه بی نظیری از سفر به این شهر را کسب کنید.
پل شهرستان اصفهان کجاست؟
پل شهرستان، در شرقی‌ترین نقطه‌ی مسیر رودخانه‌ی زاینده‌رود در شهر اصفهان است. این پل در محله‌ی جی قدیم یا روستای شهرستان، در شرق شهر اصفهان قرار دارد. موقعیت مکانی دقیق این پل را در زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره پل شهرستان اصفهان
اگر پاسخ پرسش‌های خود را در موارد زیر پیدا نکردید، از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست، سوال‌هایتان را با ما در میان بگذارید. ما در اولین فرصت به آنها پاسخ خواهیم داد.
قدمت پل شهرستان اصفهان چقدر است؟
بر اساس شواهد موجود، پل شهرستان در دوره‌ی ساسانیان احداث شده است. پس از آن، در دوره‌های سلجوقیان و دیلمیان مرمت گردیده است.
اسامی پل شهرستان اصفهان کدام‌اند؟
پل شهرستان اصفهان، به نام‌های «جی» و «جسر حسین» نیز معروف است.
کارکرد پل شهرستان اصفهان چه بوده است؟
این پل در ابتدا برای ورود مسافران از جنوب به اصفهان و نیز ارتباط با روستاهای جنوبی شهر ساخته شد. اتاقکی که در ضلع شمالی پل قرار دارد، برای اخذ عوارض از مسافران و تاجران طراحی شده است. علاوه بر آن، این پل کارکرد نظامی نیز داشته است.
وضعیف فعلی پل شهرستان چگونه است؟
به‌دلیل تغییر مسیر رودخانه در مقابل نمایشگاه بین‌المللی اصفهان، این پل دیگر در مسیر رودخانه نیست. بااین‌حال، با نصب یک دریچه‌ی ورودی آب، پایه‌های پل در جای خود داخل آب قرار گرفته‌اند تا بهتر حفظ شوند.
