مسجد جامع نطنز، پیشینه و معماری

شهر تاریخی نطنز، شهری در شمال شرقی اصفهان و در دامنه رشته کوه کرکس قرار دارد. نطنز به دلیل وجود باغ های فراوان و پرورش انواع گیاهان، به “باغ شهر” شهرت یافته است. جاهای دیدنی نطنز بالغ بر ۱۸۰۰ جاذبه تاریخی و طبیعی است که از جمله آنها می توان به مسجد جامع نطنز اشاره کرد.

این مسجد جامع که مسجد جمعه نیز خوانده می شود، مجموعه ای از چند بنای مذهبی است. این مجموعه شامل مسجد جامع، خانقاه، مقبره شیخ عبدالصمد و یک مناره ۳۷ متری است. همه این بناها در نزدیکی یکدیگر ساخته شده اند، اما تاریخ ساخت آنها با هم متفاوتند.

گنبدخانه مسجد جامع نطنز در قرن یازدهم میلادی و بیشتر قسمت های دیگر آن در نیمه اول قرن چهاردهم میلادی بنا شده اند. زمان ساخت آن به دوره ایلخانیان و اولجایتو خدا بنده و پسرش ابوسعید بهادرخان می رسد.

ورودی های مسجد جامع نطنز

این مسجد دارای سه ورودی است که دوتای آن در قسمت شمالی و یکی در قسمت جنوبی قرار دارند. درهای قسمت شمالی هم سطح حیاط می باشند، در حالی که درب قسمت جنوبی با ۱۲ پله بلند به کف راهرو مسجد می رسد.

این مسجد از شمال، مشرق و جنوب به کوچه ی باریکی راه دارد. این کوچه به یک ورودی تقریبا بزرگ مقابل مناره و درگاه خانقاه منتهی می شود که در واقع میدانی کوچک است.

قسمت جنوبی مسجد جامع نطنز دارای یک درب چوبی با دو لنگه است. روی این در، با منبت کاری ماهرانه تزیین شده است. همچنین، پایین لنگه چپ آن تاریخ ۸۲۵ ه.ق کنده کاری شده است.

علاوه بر آن، درهای شمالی این مسجد به کوچه مجاور باز می شوند. این درها دارای کتیبه هستند که روی آنها صلوات بر ۱۴ معصوم با منبت کاری زیبایی نوشته شده است. این درها در سال ۱۵۶۵ میلادی ساخته شدند و در سال ۱۶۰۴ روی مسجد نصب شدند.

شبستان هشت ضلعی گنبد دار

وقتی از درب مسجد وارد می شوید دالان نسبتا وسیعی پیش رویتان قرار می گیرد. این دالان نسبت به سطح کوچه ۱۲ پله پایین تر است و ارتفاع آن با سطح کوچه حدود یک متر و نیم اختلاف دارد. سمت راست دالان، راهروی کوچکی قرار گرفته است که شما را به شبستان هشت ضلعی گنبددار می رساند.

در قاعده گنبد شبستان، کتیبه ای وجود دارد که به صورت آجرنوشته برجسته دیده می شود. این کتیبه به دوره آل بویه مربوط می شود. در دوره صفویه، روی این کتیبه را با گچ پوشاندند و سپس تزییناتی از گچ بری روی آن ایجاد کردند.

شبستان این مسجد قدیمی تر از قسمت های دیگر آن است و به تاریخ قبل از دوره ایلخانی بر می گردد. کتیبه ای در این شبستان وجود دارد که نشان می دهد این گنبدخانه در قرن یازدهم میلادی بنا شده است. این شبستان قدیمی ترین قسمت مسجد به شمار می رود و دارای یک محراب با کاشی کاری هایی بی نظیر است.

ویژگی های صحن مسجد جامع نطنز

بعد از عبور از درب مسجد ودالان ورودی آن به حیاط می رسید. حیاط یا صحن مسجد دارای ۴ ایوان در چهار جهت است. حیاط و ایوان های آن دو طبقه بوده و ارتفاع آنها به ۹ متر می رسند.

در ایوان شمالی که دو طبقه آن با مقرنس کاری تزیین شده اند، دو کتیبه وجود دارند. روی یکی از کتیبه ها که دارای زمینه گل و بوته است، آیاتی از قرآن کنده کاری شده اند. کتیبه دوم در قسمت پایین هلال ایوان قرار گرفته است. این کتیبه دارای زمینه ای قهوه ای است که روی آن با خط ثلث سفید رنگی، آیات قرآنی حک شده اند. همچنین، در انتهای کتیبه دو حدیث از پیامبر نیز نوشته شده است.

مصالح به کار رفته در مسجد جامع نطنز

مصالح به کار برده شده در مسجد جامع نطنز آجر و ملات هستند که روی آنها با آهک پوشانده شده است. مسجد دارای چند کتیبه است که روی آنها تاریخ تعمیرات، نام معماران و سازندگان بنا ذکر شده اند. درب جنوبی مسجد کتیبه ای دارد که در آن توضیحاتی درباره بنا داده شده است‌.

بازدید از این جاذبه را از دست ندهید

شهر نطنز شهر کوچکی از توابع اصفهان است که می توان از راه های مختلفی به آن سفر کرد. سفر به این شهر از راه جاده قدیم کاشان، آزاد راه تهران-نطنز (جاده ترانزیت تهران جنوب) میسر است. شهر نطنز به واسطه آثار تاریخی فراوانی که دارد مکان مناسبی برای گردشگری است.

شما می توانید با تورهای داخلی یا به صورت شخصی به نطنز سفر کنید. در هنگام گشت و گذار در این شهر زیبا، بازدید از مسجد جامع نطنز را فراموش نکنید. دیدار از این مسجد که جزو آثار تاریخی گذشتگان ماست، می تواند سبک معماری دوره ایلخانی را برای شما در معرض نمایش بگذارد.

در ضمن، بازدید از داخل آرامگاه مجاور این مسجد را از دست ندهید. گچ بری های داخل آن یکی از بی نظیر ترین و زیباترین تزئینات این مجموعه به شمار می رود.

در ضمن، “دستی بر ایران” توصیه می کند که سایر جاذبه های گردشگری نطنز را نیز مطالعه کنید تا سفری آگاهانه به این شهر داشته باشید و دیدنی هایش را بهتر بشناسید.

مسجد جامع نطنز کجاست؟

مجموعه‌ی مسجد جامع نطنز در استان اصفهان، شهرستان نطنز و در میدانگاه بازار این شهرستان قرار دارد. موقعیت مکانی دقیق این مجموعه را در زیر مشاهده می‌کنید:

پرسش‌های متداول درباره مسجد جامع نطنز

اگر پاسخ پرسش‌های خود را در موارد زیر پیدا نکردید، از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست، سوال‌هایتان را با ما در میان بگذارید. ما در اولین فرصت به آنها پاسخ خواهیم داد.