شهر ابرکوه یکی از توابع استان یزد است که بیش از ۴۰۰ اثر تاریخی دارد. این شهر زیبا، دارای دوازده روستا است که به نام ماه های سال نام گذاری شده اند. یکی از این روستاها، روستای آذر می باشد. امروزه این روستا را به نام روستای شهرسب می شناسند. در اینجا، قصد ما معرفی قلعه روستای شهرسب یکی از جاهای دیدنی ابرکوه می باشد.
شهرسب از بزرگان طایفه هزار اسبان ایرانی است. نام ایشان بر روی گنبد عالی ابرکوه نوشته شده است. همچنین فردوسی که از شاعران برجسته ایرانی است، نام او را در شاهنامه خود ذکر کرده است.
خصوصیات قلعه روستای شهرسب ابرکوه
وسعت روستا در حدود ۳۵ هکتار است و ۱۷۴ خانوار حدود ۷۵۰ نفر در آن ساکن هستند. در ابتدا، شهرسب در داخل حصاری با برج و بارو قرار داشته است، اما با رشد جمعیت و افزایش امنیت، مردم از آن خارج شده اند و با ساخت خانه هایشان در خارج از حصار قدیمی، روستا را توسعه داده اند.
در روستای شهرسب، شاهد همان نوع سکونتگاه باستانی هستیم که در بسیاری از نواحی دیگر ایران دیده می شوند. تمامی بناهای مسکونی با دیوارهای بلند و برج های دیدبانی محصور شده اند. مرسوم است که به چنین بناهایی قلعه می گویند که در واقع یک روستا یا شهر محصور با برج و باروست.
در میان خانه های چنین سکونتگاه هایی، یک ارگ مستحکم می سازند که محل سکونت فرماندار، حاکم، پادشاه، … می باشد. ارگ روستای شهرسب، بعد از ارگ بم، بزرگترین مجتمع مسکونی در ایران باستان بوده است.
خانه ها در قلعه روستای شهرسب از خشت ساخته شده اند و سقف خانه ها به شکل گنبدی هستند. علت استفاده از خشت در ساخت و سازهای این روستا، آب و هوای گرم آن است. این باعث می شود که داخل خانه در هوای گرم، خنک بماند. از خشت حتی در قلعه روستای شهرسب نیز به میزان زیادی بهره گرفته شده است.
علاوه بر آن، خانه های روستای شهرسب اکثرا کوچک و ساده هستند. البته خانه های بزرگتری هم در روستا وجود دارند. این خانه های بزرگ، دارای تزییناتی از قبیل گچ بری، مقرنس کاری و نقوش اسلیمی گل و بوته هستند.
همچنین، کوچه ها و خانه های اطراف روستا به صورت شطرنجی طراحی شده اند. بیشتر خانه ها به صورت یک الی دو طبقه بنا شده اند و دارای بام های گنبدی شکل هستند. این خانه ها به صورت چسبیده به هم و در دو طرف کوچه قرار گرفته اند.
امروزه قالی بافی از جمله صنایع دستی مرسوم در این روستا است. بانوان شهرسب اغلب در خانه های خود به کار قالی بافی مشغول هستند. علاوه بر آن، کشاورزی و دامداری از جمله مشاغل اصلی شهرسب محسوب می شوند.
قلعه روستای شهرسب دارای چند جاذبه گردشگری است. از جمله این جاذبه ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قلعه
- سردخانه
- گرم خانه
- مسجد بسیار قدیمی قلعه روستای شهرسب و تاریخچه آن
در شهر ابرکوه ۵۰ قلعه وجود دارند، مشهورترین و مهم ترین آنها، قلعه شهرسب می باشد. قدمت این روستای محصور یا قلعه به دوره صفوی بر می گردد و سال ها بعد از آن نیز مورد استفاده عموم قرار داشت.
در داخل قلعه قبرهایی وجود دارند که دفن شدگان آن رو به قبله نیستند. این نشان می دهد که بنای قلعه به دوره پیش از اسلام بر می گردد.
در گذشته، مردم تمایل زیادی به یکجانشینی داشتند. مردم معمولا به صورت متمرکز در قلعه ها ساکن می شدند. در دوران صفوی نیز افراد زیادی در قلعه شهرسب ساکن بودند. تعداد ساکنین در دوره قاجار رو به افزایش می گذارد. در نتیجه، در همین دوره بود که مردم تصمیم گرفتند قلعه را بزرگتر کنند و ۲۵ متر به وسعت آن اضافه کنند.
مردم اعتقاد دارند که قلعه روستای شهرسب در گذشته محل نگهداری و پرورش اسب بوده است. به اعتقاد آنها، خان های روستا در قلعه به پرورش اسب می پرداختند. در واقع این قلعه مکانی برای نگهداری ۱۰۰۰ راس اسب بود. گمان می رود دلیل نام گذاری روستا به شهرسب هم همین باشد.
سبک معماری و خصوصیات قلعه روستای شهرسب
قلعه شهرسب، قلعه ای بزرگ به مساحت ۱۷۰۰۰ متر مربع است. این قلعه دارای سردری بلند و رفیع است. در چهار زاویه این قلعه هشت برج نگهبانی مشاهده می شود. مصالح مورد استفاده برای ساخت قلعه عبارتند از گل، سنگ، آجر پخته، چوب و خشت خام.
قلعه شهرسب به گونه ای ساخته شده است که یک قلعه رفیع در بیرون و یک ارگ با دو حصار متحدالمرکز در مرکز آن قرار دارند. قلعه بیرونی و ارگ مرکزی مجموعا دارای ۱۶ برج هستند که این خود نشان از امن بودن آن دارد.
داخل قلعه روستای شهرسب هشتی، خانه های مسکونی، حمام، انبار غلات و اصطبل وجود دارند. وجود همه اینها در داخل قلعه نشان می دهد که روزگاری زندگی با نظم خاصی در داخل این قلعه جریان داشته است. امروزه اهالی روستای شهرسب خانه های خود را به بیرون از قلعه انتقال داده اند.
بازدید از این جاذبه را از دست ندهید
روستای شهرسب، روستایی بسیار زیبا است که در شهر ابرکوه واقع شده است. این روستا جاذبه های گردشگری زیادی دارد که می توانید از آنها دیدن کنید. قلعه روستای شهرسب از جمله جاذبه های گردشگری زیبای آن است.
اگر به واسطه تورهای داخلی یا به صورت شخصی به ابرکوه سفر کردید، حتما به روستای شهرسب آن نیز سری بزنید. “دستی بر ایران” شما را به بازدید از قلعه روستای شهرسب دعوت می کند. تماشای زیبایی های این ارگ باشکوه در یک روستای دور افتاده، می تواند بسیار جذاب باشد.
روستای شهرسب کجاست؟
روستای شهرسب یکی از جاذبه‌های دیدنی شهر ابرکوه از توابع یزد است. در زیر، موقعیت مکانی ارگ شهرسب را در این روستا مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره قلعه روستای شهرسب
اگر پاسخ پرسش خود را در اینجا پیدا نکردید، در بخش دیدگاه‌های زیر این پست برای ما کامنت بگذارید و سوال‌تان را بپرسید. ما حتما به آن پاسخ خواهیم داد.
دلیل نامگذاری روستا به شهرسب چیست؟
در شهرستان ابرکوه دوازده روستا بوده که هرکدام نام یکی از ماه‌های خورشیدی را داشته‌اند. یکی از روستاها آذر نام داشته که بعدها به شهرسب تغییر یافته است. شهرسب فردی از قبیله‌ی هزار اسبان بوده است. نام او بر گنبد عالی ابرکوه نوشته شده و فردوسی نیز در شاهنامه از وی نام برده است.
خانه‌های این روستا به چه شیوه‌ای ساخته می‌شوند؟
به‌دلیل اینکه روستا در منطقه‌ای گرم و خشک قرار دارد، خانه‌ها با خشت و سقف گنبدی‌شکل ساخته شده‌اند. معماری خانه‌ها به خنک‌ماندن فضای خانه کمک می‌کرده است. خانه‌های روستا اغلب کوچک و ساده هستند؛ البته خانه‌های بزرگ انگشت‌شماری هم در روستا وجود دارد که با مقرنس‌کاری، گچبری و نقوش اسلیمی آراسته شده‌اند.
قلعه شهرسب چه کاربردی داشته است؟
این قلعه مانند اغلب سکونتگاه‌های باستانی، محل سکونت مردم بوده است. تمام خانه‌ها در میان دیوارهای بلند قلعه و برج‌های دیدبانی محصور و محافظت شده‌اند. ارگ مستحکمی هم در مرکز قلعه قرار دارد که محل سکونت حاکم منطقه بوده است.
جاذبه‌های قلعه روستای شهرسب کدام‌اند؟
قلعه، سردخانه، گرم‌خانه و مسجد از جاذبه‌های قلعه هستند.
