شهر کاشان پس از اصفهان به عنوان بزرگترین و پرجمعیت ترین شهر استان شناخته شده است. از جمله القاب این شهر می توان به دارالمومنین، شهر گل و گلاب، پایتخت فرش و قالی و شهر خانه های تاریخی اشاره کرد. شهر کاشان بیش از ۱۷۰۰ اثر تاریخی دارد که ۳۱۳ اثر آن به ثبت ملی رسیده است. از جمله جاهای دیدنی کاشان می توان به بازار کاشان اشاره کرد که در سال ۱۳۵۵ به ثبت ملی ایران رسیده است.
بازار کاشان از میدان کمال الملک تا بابا افضل و از آنجا تا بازار مسگرها و دروازه دولت امتداد می یابد. ورودی این بازار در میدان کمال الملک قرار دارد. میدان بابا افضل با نام میدان سنگ یا میدان فیض نیز شناخته می شود.
تاریخچه ساخت بازار کاشان
زمان ساخت بنای بازار به دوره صفوی بر می گردد. همچنین، بازسازی و مرمت آن در زمان فتحعلی شاه قاجار صورت گرفته است.
بازار کاشان یادگار سه دوره تاریخی صفویه، زندیه و مخصوصا قاجار است. در دوره زندیه و قاجار بخش هایی به بازار اضافه شده اند.
معرفی اصناف مختلف داخل بازار کاشان
بازار کاشان به واسطه حجره های مس گری، ضرابخانه و حجره های فرش دستباف خود شهرت یافته است. با این وجود، بخش های دیگری نیز در آن وجود دارند. داخل بازار می توان نشانی از صنایع دستی مختلف و همچنین شیرینی های سنتی کاشان جستجو کرد. هر چند گلاب هم در اینجا پیدا می شود، لیکن برای خرید گلاب با کیفیت، می توانید سری به قمصر و نیاسر در نزدیکی کاشان بزنید.
ضرابخانه کاشان دارای یک جفت درب چوبی بزرگ است. این درب های چوبی به ذغالی ها شهرت یافته اند و در میانه بازار مسگرها واقع شده اند. روی این درب ها یک بیت شعر، کنده کاری شده است:
برای نفع خلایق چو کرد بنیادش به سال
هشتصد و هشتاد و هشت شد معمور
این درب های چوبی بزرگ پیش از دوره صفوی و در زمان پادشاهان سلسله آق قویونلوها، وجود داشته اند.
روبروی ضرابخانه، سرایی به نام سرای خان وجود دارد. در این سرا بازار فرش فروش ها، مسگرها، بازار رنگرزها، قیصریه و تیمچه دیده می شوند. تولید فرش دستباف با طرح لچک ترنج در این راسته انجام می شود.
یکی از معروف ترین و اصیل ترین طرح های قالی کاشان، طرح محتشم است. این فرش با حاشیه پهن و طرح ساده شده درخت بید مجنون بافته می شود. امروزه این طرح در فرش های ماشینی نیز دیده می شود.
7 جاذبه معروف بازار کاشان
علاوه بر آن، آثار تاریخی مختلفی در داخل بازار کاشان وجود دارند. چهل اثر تاریخی در این بازار به چشم می خورند. برجسته ترین این آثار موارد ذیل هستند:
- تیمچه امین الدوله کاشان: این تیمچه با نام کاروانسرای امین الدوله نیز شهرت یافته است. تزیینات هندسی سقف این بخش از بازار کاشان که با مقرنس و آجر و کاشی صورت گرفته است، زیبایی بی نظیری دارد.
- مسجد میرعماد: این مسجد در میدان میرعماد واقع شده است و به نام مسجد میدان نیز شناخته می شود.
- کاروانسرای میر پنج: این کاروانسرا در ابتدای در ورودی و ضلع شرقی بازار قرار گرفته است. کاروانسرای میر پنج در راسته بازار بزرگ و راسته مسگرها واقع شده است.
- کاروانسرای گمرک: این کاروانسرا در جهت غربی میدان فیض قرار دارد. درب اصلی این کاروانسرا به وسیله دالان بلندی به ضرابخانه باز می شود.
- کاروانسرای نو: این کاروانسرا در نزدیکی مسجد میرعماد واقع شده است.
- درب زنجیر: آب انبار درب زنجیر در خیابان محتشم قرار دارد. درب زنجیر در نزدیکی بازار سنتی و بالابازار قرار گرفته است.
- میانچال: مسجد و مدرسه میانچال کاشان در دوره صفوی ساخته شده است. این بنا در راسته بازار میانچال واقع شده است.
نوع معماری، ویژگی ها و تزیینات بازار کاشان
مصالح به کار برده شده در ساختمان بازار، آجر، خشت خام، ملات و گل است. همچنین، برای روبنای آن از گچ و کاهگل استفاده شده است. علاوه بر آن، در ساخت درب ها، چفت و قوس های بازار از چوب استفاده شده است.
این بازار، بنایی سرپوشیده با تاق های چشمه ای و گنبدهای کوچک است. نور گیر دایره ای شکلی که در مرکز آنها وجود دارند، نور را به داخل بازار می کشانند.
علاوه برآن، با ورود به بازار کاشان، تزیینات بی نظیر آن نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند. هر بخشی از بازار از تزیینات به خصوصی برخوردار است. این تزیینات بر اساس سال ساخت و اهمیت بنا متفاوت هستند.
تیمچه امین الدوله که تزیینات منحصر به فردی هم دارد، اصلی ترین بخش بازار کاشان است. این بازارچه در نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی ساخته شده است. تیمچه، با سقفی بسیار زیبا و دهانه ای وسیع ارتباط بین چهار طرف بازار را برقرار می کند. این بازارچه به واسطه تزیینات بی نظیری که دارد، گردشگران زیادی را از خارج و داخل به سوی خود می طلبد.
سقف تیمچه با آجر و کاشی به سبک معماری ایرانی تاق بندی شده است. روی سقف، مقرنس کاری بسیار زیبایی به چشم می خورد. امروزه کافه های سنتی در تیمچه دایر هستند.
راسته قیصریه بازار کاشان
راسته قیصریه بازار کاشان در اوایل قرن هفدهم میلادی توسط شاه عباس صفوی ساخته شد. این راسته حد فاصل بین میانچال تا بالابازار بوده است. در این راسته، بیشتر به صنایع مستظرفه از قبیل زرگری، فرش، نقاشی و… پرداخته می شد.
در آن دوران، راسته قیصریه با نام سرای زرگرها شناخته می شد. سپس، خیاط ها و کفاش ها وارد این راسته شدند. در پنج دهه اخیر الحاقاتی از قبیل درب های چوبی به آن اضافه شده است. با این وجود، وسعت بازار تغییر چندانی نکرده است. به نظر می رسد چیزی در حدود ۱۰۰ متر به آن افزوده شده باشد.
تخریب قسمت هایی از بازار کاشان
در سال ۱۷۷۸ میلادی، زلزله ای در کاشان رخ داد. گفته می شود که این زلزله باعث تخریب بخش های مختلف بازار شده است. اما با نگاهی دقیق تر و بررسی شواهد در می یابیم که این زلزله تاثیر زیادی روی بخش های مختلف بازار نداشته است. تنها بخش هایی از سقف فرو ریخته که آن هم در دوره قاجار بازسازی شده است.
علاوه بر آن، در دوره ی پهلوی به دلیل گسترش و نوسازی شهر، بخش هایی از بازار تخریب شدند.
بازدید از این جاذبه را از دست ندهید
بازار کاشان از جمله بناهای تاریخی زیبای این شهر می باشد که به واسطه تزیینات بی نظیرش شناخته می شود. اگر به واسطه بسته های مسافرتی آژانس های مسافرتی یا به صورت شخصی گذرتان به کاشان افتاد، بازدید از این بازار را از دست ندهید. بازار کاشان علاوه بر زیبایی بی نظیرش آثار تاریخی مختلفی هم در خود جای داده است که می توانید از آنها دیدن کنید.
این شهر و اطراف آن به اندازه ای آثار تاریخی و فرهنگی دارد که ما در “دستی بر ایران” توصیه می کنیم با آگاهی از جاذبه های گردشگری کاشان به این شهر سفر کنید تا مکان های دیدنی آن را از دست ندهید.
بازار کاشان کجاست؟
بازار کاشان از اواسط خیابان بابا افضل کاشان شروع می‌شود و تا دروازه دولت ادامه می‌یابد. موقعیت مکانی دقیق این بازار را در نقشه زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره بازار کاشان
برای پیدا کردن پاسخ سایر سوال‌هایتان می‌توانید با ما از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست در ارتباط باشید. ما در اسرع وقت به سوال‌های شما پاسخ خواهیم داد.
قدمت بازار کاشان به چه دوره ای برمی‌گردد؟
قدمت بازار کاشان در قدیمی‌ترین بخش آن، مربوط به دوره صفویه است.
جاهای دیدنی بازار کاشان چه هستند؟
در بازار کاشان بناهای مختلفی وجود دارند از جمله «تیمچه و سرای بخشی» و «تیمچهٔ امین‌الدوله»، که هر دو مربوط به دوره قاجار هستند.
طول بازار کاشان چقدر است؟
راسته اصلی بازار کاشان تقریبا 3 کیلومتر است.
