آرامگاه شیخ امین الدین جبرائیل که پدر شیخ صفی الدین اسحق اردبیلی است، در ۳ کیلومتری شهرستان اردبیل و در روستایی به نام کلخوران قرار دارد. لازم به ذکر است که این روستای کلخوران هم اکنون به شهر اردبیل متصل شده است و بخشی از آن شده است. این آرامگاه که از جاهای دیدنی اردبیل به شمار می‌رود، با نام های دیگری از جمله بقعه شیخ جبرائیل و بقعه کلخوران نیز شهرت یافته است.
شیخ جبرائیل در حقیقت یکی از اجداد سلاطین صفوی به شمار می رود. به همین دلیل، آرامگاه او که در قرن هفدهم میلادی بنا شده، مورد احترام بسیاری از مردم قرار گرفته است. این بنا به دلیل جذابیت هنری اش، در سال ۱۳۱۰ خورشیدی، در لیست آثار ملی ایران قرار گرفت.
ویژگی های آرامگاه شیخ امین الدین جبرائیل
آرامگاه مزبور که بنایی هشت ضلعی است، در مرکز باغ شیخ به ابعاد ۱۵۰ × ۲۰۰ متر مربع قرار دارد. نمای پاکار این آرامگاه از سنگ های منتظم ایجاد شده است و روی آن دیوارهای جانبی بقعه قرار گرفته اند. برای ساخت این دیوارها از مصالحی همچون آجر و ملات استفاده شده است.
قسمت بیرونی دیوارهای این بنا دارای تزیینات کاشیکاری و بام آن مسطح است. در مرکز بام، گنبد آجری بسیار زیبایی وجود دارد که قسمت شمال غربی آن با مقرنس کاری های زیبایی تزئین شده است. در میان این مقرنس کاری های کتیبه ای وجود دارد که تاریخ ساخت بنا به همراه نام طاهر بن سلطان محمد نقاش بر روی آن حک شده است.
متاسفانه از پوشش بیرونی گنبد به خوبی مراقبت نشده است. در نتیجه، به دلیل رطوبت حاصل از برف و باران آسیب زیادی به آن وارد شده است. با این وجود، قسمت داخلی آن هنوز سالم می باشد و زیبایی آن نگاه گردشگران را به سوی خود جلب می کند.
مشخصات آرامگاه از درب ورودی تا مقبره
در قسمت ورودی بنای مزبور، ایوانی وجود دارد که با کاشی های تذهیب شده (کاشی های طلاکاری شده) مزین شده است. همچنین، در دو طرف درب ورودی تصویر یک شیر و پلنگ روی دیوار حک شده است که با زنجیر به هم متصل شده اند. سبک این نقاشی به خوبی نمایانگر سبک های مرسوم در دوره صفوی است.
علاوه بر آن، روی درب ورودی نیز که از چوب جنگلی ساخته شده است، اشکال هندسی مختلفی به صورت لوزی و هشت ضلعی مشاهده می شود. این درب چوبی دارای منبت کاری و کنده کاری است که جلوه خاصی به آن بخشیده است. حکاکی یک بیت شعر با خط نستعلیق نیز زینت بخش این در شده است.
با عبور از درب ورودی به رواق یا پیشگاه آرامگاه شیخ امین الدین جبرائیل وارد می شویم. این قسمت از آرامگاه فضای سرپوشیده و ستون داری است که در اطراف حیاط مستطیلی شکل آن ساخته شده است. استادکار این بنا رواق آن را با استفاده از گچبری و مقرنس کاری های بسیار ظریف و زیبا مزین نموده است. همچنین، بر روی سقف آن گچ بری هایی با رنگ طلایی و آبی و اسلیمی های بسیار زیبا و گل های شاه عباسی مشاهده می شوند.
علاوه بر این، دیوارهای کناری رواق را با کاشیکاری های معرق (هفت رنگ) تزیین کرده اند. این دیوارها در برخی از قسمت ها دارای کاشی های اصیل هشت ضلعی است. همچنین، در ازاره بیرونی دیوارهای اطراف این آرامگاه، آیاتی از قرآن با گچبری نگاشته شده که بسیار هنرمندانه کار شده اند.
در مرکز این رواق، مقبره چوبی و ساده سید امین الدین جبرائیل مشاهده می شود. این مقبره ابعادی در حدود ۱.۵ × ۲ × ۳ متر دارد. بسیاری از جهانگردان پیشین اظهار داشته اند که در دوران صفوی، کف این آرامگاه با فرش های زیبا و پنجره هایش با پرده های نفیس پوشیده شده بود. با این وجود، هم اکنون اثری از فرش و پرده های مذکور مشاهده نمی شود.
در اطراف رواق دو شاه نشین وجود دارند که درب آنها به اتاق های کوچکی باز می شوند. در اطراف یکی از این شاه نشین ها دو اتاق کوچک شش ضلعی نیز وجود دارند که مقرنس کاری ظریفی را در سقف آنها به کار بسته اند. درب این اتاق ها دارای کتیبه می باشند. زائرین از این اتاق ها جهت تهجد و شب زنده داری استفاده می کرده اند.
لازم به ذکر است که آرامگاه شیخ امین الدین جبرائیل از نظر عناصر تزئینی و معماری شباهت زیادی به آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی دارد. همین امر توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است.
جالب است بدانید که در داخل بنای این آرامگاه، مقبره های دیگری نیز وجود دارند که عبارتند از: مقبره عوض الخواص بن فیروزشاه زرین کلاه، مقبره سید محمد الاعرابی و مقبره سید حمزه.
حتما از آرامگاه شیخ امین الدین جبرائیل دیدن کنید
آرامگاه شیخ امین الدین جبرائیل بنایی باشکوه است که سبک معماری اش با آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی تشابه بسیار دارد. با این وجود، این بنا به دلیل عدم توجه خسارات زیادی به خود دیده است. اما این خسارات و آسیب ها چیزی از ارزش آن کم نمی کند و به دلیل اینکه از اصول معماری ایرانی پیروی می کند، همواره گردشگران زیادی مشتاق بازدید از آن می باشند.
پیشنهاد می کنیم به هنگام گردشگری میراث فرهنگی با تورهای داخلی یا به صورت شخصی حتما از بنای مزبور نیز بازدید کنید. “دستی بر ایران” ضمن معرفی جاذبه های گردشگری اردبیل توجه شما را به بازدید از بناهای کمتر دیده شده همچون آرامگاه شیخ امین الدین جبرائیل دعوت می کند.
آرامگاه شیخ امین الدین جبرائیل کجاست؟
این آرامگاه در شمال شهر اردبیل و در روستایی به نام کلخوران قرار دارد. موقعیت مکانی دقیق این آرامگاه را در زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره آرامگاه شیخ امین الدین جبرائیل
برای پیدا کردن پاسخ سایر سوالهایتان می‌توانید با ما از طریق بخش دیدگاه‌های همین پست در ارتباط باشید. ما در اسرع وقت به سوال‌های شما پاسخ خواهیم داد.
قدمت آرامگاه شیخ امین الدین جبرائیل به چه دوره‌ای باز می‌گردد؟
این بنا در قرن هقتم میلادی و در دوره‌ی صفوی بنا شده است.
معماری آرامگاه شیخ امین الدین جبرائیل شبیه کدام بنای تاریخی معروف است؟
آرامگاه شیخ امین الدین جبرائیل که پدر شیخ صفی الدین اردبیلی است، از نظر معماری و تزئینات به آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی شباهت دارد.
در آرامگاه شیخ امین‌الدین جبرائیل، چه افراد دیگری دفن شده‌اند؟
در این آرامگاه، علاوه بر مقبره‌ی امین الدین جبرئیل، مقبره‌های دیگری با سنگ‌‌های مکعبى‌شکل وجود دارند که روی آنها نقش و نگارهاى زیبا و چشمگيری حجارى شده‌اند. از جمله، مقبره‌ی برخی از نیاکان صفویان مانند مقبره‌ی عوض الخواص بن فیروزشاه زرین کلاه، سیدمحمد الاعرابی و سیدحمزه.
