آتشکده زرتشتیان کرمان آخرین آتشکده ای است که در کرمان ساخته شده است و در میدان مشتاقیه و خیابان شهدای کرمان قرار دارد. این آتشکده که از جاهای دیدنی کرمان به حساب می‌آید در باغ منزل مسکونی جهانگیر اشیدری قرار دارد و قدمت ساخت آن به اوایل قرن 13 هجری شمسی و دوران حکومت رضا شاه پهلوی برمی گردد.
بنیانگذار آتشکده زرتشتیان کرمان
جمشید خدارحم نرسی آبادی بنیانگذار این آتشکده در کرمان است. این شخص زرتشتی بود و به شهرهای مختلف ایران برای تجارت سفر می کرد. جمشید خدا رحم نرسی آبادی مقیم بمبئی بود، اما برای برخی از کارهای تجاری معمولاً درکرمان اقامت می کرد. در آن زمان، او تصمیم گرفت مکانی برای عبادت و استراحت زرتشتیان هم عقیده اش بسازد. در نتیجه او سه دنگ از باغی را خرید که در وسط شهر کرمان بود و در آن آتشکده و نماز خانه ای بنا کرد.
متراژ و مساحت آتشکده کرمان
در ابتدای ساخت این آتشکده، متراژ آن در حدود 4000 متر بود. اما بعدها تعدادی از خیرین زرتشتی کمک کردند و مساحت آن را به 8000 متر افزایش دادند. در حال حاضر این مجموعه شامل چند ساختمان است.
سنگ بنا و ساختمان آتشکده زرتشتیان کرمان
سنگ بنای این آتشکده به صورت آجر نماست و طرح بسیار زیبایی دارد. وجود باغ در اطراف آن و موزه اشیای باستانی در آن، این آتشکده را بسیار خاص و مهم کرده است. اکنون پس از گذشت حدود 100 سال از بنای اولیه این آتشکده، بنا های زیر به آن اضافه شده اند:
- سالن اجتماعات
- نهارخوری
- کتابخانه
- مرکز پشتیبانی سایت انجمن
- موزه مردم شناسی زرتشتیان
- دبیرخانه
- سالن کنفرانس
- آموزشگاه ویژه زرتشتیان
برسر در قسمت اصلی آن، سه کلمه همت (اندیشه نیک)، هوجنت (گفتار نیک) و هورشت (کردار نیک) به زیبایی خود نمایی می کنند.
آتش جاویدان، آتش اولیه آتشکده
نکته جالبی درمورد آتش این آتشکده وجود دارد. پس از حمله اعراب و شکست ساسانیان از آنها، برخی از زرتشتیان متدین آتش جاویدان را از ایران به هند منتقل کردند تا از بین نرود. آتش این آتشکده بخشی از همان آتش جاویدان است که از کشور هندوستان به کرمان منتقل شد. در واقع تالار آتش در سازه امروزی، مهم ترین تالار آن به شمار می رود.
موزه مردم شناسی کرمان
علاوه بر مطالبی که در بالا گفته شد، ساختمان مهم دیگری نیز در آتشکده زرتشتیان کرمان وجود دارد و آن هم موزه مردم شناسی است که در داخل باغ آتشکده بنا شده است. چند تن از سازندگان این موزه عبارتند از بهدنیان فرزانه، هرمز اشیدری و مهیندخت سیاوشیان. ساخت این موزه در سال 1370 آغاز و در سال 1384 برای اولین بار برای بازدید عموم بازگشایی شد. در حال حاضر، این موزه اهمیت بسیاری دارد، زیرا تنها موزه مردم شناسی زرتشتیان در جهان به شمار می رود.
گرد آورندگان اشیا موزه مردم شناسی کرمان
مسئول جمع آوری اشیای موزه مردم شناسی آتشکده، دکتر پرویز وخشوری و مهران غیبی بودند. فکر اولیه این کار از سال 1362 آغاز شد. دکتر پرویز وخشوری که در آن زمان، رئیس انجمن زرتشتیان بود، کار جمع آوری اشیا را شروع کرد. پس از آن مهران غیبی که سرپرست کتابخانه بود به او کمک کرد تا آثار جمع آوری شوند.
سه قسمت مهم موزه مردم شناسی کرمان
این موزه را می توان به سه دسته کلی تقسیم کرد:
- بخشی از موزه درمورد کتاب ها و فرتورها و اسناد زرتشتیان است. در این قسمت کتاب های مهم مردم زرتشتیان قرار دارد.
- در بخش دیگری می توانید شاهد انواع لباس های زیبای زرتشتی باشید که قدمت این لباس ها به 150 سال پیش می رسد.
- بخش سوم وسایل مربوط به آتشکده است و در آن می توانید انواع آتشدان ها، روغن سوز، چراغ لاله، پیه سوز و… را مشاهده کنید.
کتاب ها و فرتورها
مهم ترین کتابی که در این قسمت قرار دارد، کتاب گاتاها است که به صورت دست نویس است. این نسخه خاص از این کتاب دارای پیشینیه ای در حدود 200 سال است و یکی از اشیای مهم موزه به شمار می رود. علاوه براین کتاب، فرتورهای مختلفی نیز دراین قسمت وجود دارند. از فرتورهای برجسته این موزه که برای زرتشتیان اهمیت خاصی دارند و دیدن آن ها خالی از لطف نیست، به چند مورد زیر اشاره می کنیم:
- فرتورهای انجمن ناصری زرتشتيان کرمان و رفسنجان، فرتورهای ارباب کيخسرو شاهرخ، ميرزا برزو آميغی، کشور خانم و پوراندخت.
لباس های زرتشتی
لباس هایی که در این قسمت قرار دارند بخشی از تاریخ پوشش زنان زرتشتی هستند و نوع پوشش آن ها را از هخامنشی تا ساسانی نشان می دهند. بخش لباس ها، شامل مخنا (مقنعه)، لچک، چارقد، کت، پیراهن و شلوار گلدوزی است که قسمتی از لباس های زنان زرتشتی هستند.
وسایل مربوط به آتشکده
این بخش از موزه به انواع وسایل آتشکده مانند آتشدان، روغن سوز، پیه سوز و چراغ لاله اختصاص دارد. در اینجا، وسایل مورد نیاز برای آتشکده زرتشتیان کرمان را مشاهده می کنید. می توانید یک آتشدان دستی را ببینید که برروی آن عدد 1207 حک شده و قدمت ساخت آن را نشان می دهد. این آتشدان یکی از با ارزش ترین اشیایی است که در این موزه وجود دارد.
دیگر بخش های موزه مردم شناسی
علاوه بر این مواردی که ذکر شد، این موزه بخش های دیگری نیز دارد. قسمتی از آن مربوط به ظروف آشپزخانه و وسایل آشپزی است. بخشی از آن نیز مربوط به عکس ها و وقف نامه های قدیمی است. وسایل کشاورزی، اشیای سفالی و لوازمی که در گذشته در خانه ها از آن استفاده می شد، بخش دیگری از این موزه را تشکیل می دهد.
بازدید از این آتشکده دیدنی و موزه مردم شناسی آن را از دست ندهید
آتشکده زرتشتیان کرمان یکی از آثار با ارزش و مهم برای زرتشتیان ایران و حتی جهان است. توصیه می کنیم چه از طریق تورهای داخلی به کرمان می روید، چه به صورت شخصی یا خانوادگی، بازدید از جاذبه های تاریخی کرمان را فراموش نکنید.
“دستی بر ایران” توصیه می کند که بازدید از این آتشکده را نیز در برنامه خود بگنجانید تا در شهری که زمانی جمعیت زرتشتی فراوانی داشت، با یکی از نهادهای اجتماعی و دینی آنان آشنا شوید. دیدار از این آتشکده زیبا و موزه اشیای آن به طور حتم از تجربه های خاطره انگیز شما خواهد بود.
آتشکده زرتشتیان کرمان کجاست؟
آتشکده زرتشتیان در شهر کرمان، میدان مشتاقیه، خیابان زریسف (شهدا)، ابتدای خیابان برزو آمیغی قرار دارد. موقعیت مکانی دقیق این آتشکده را در زیر مشاهده می‌کنید:
پرسش‌های متداول درباره آتشکده زرتشتیان کرمان
اگر پاسخ پرسش خود را در اینجا پیدا نکردید، در بخش دیدگاه‌های زیر این پست برای ما کامنت بگذارید و سوالتان را بپرسید. ما حتما به آن پاسخ خواهیم داد.
بهترین زمان بازدید از آتشکده زرتشتیان کرمان چه زمانی است؟
با توجه به هوای گرم و خشک کرمان، فصل بهار و اوایل پاییز بهترین زمان سفر به این شهر و بازدید از آتشکده‌ی زرتشتیان است.
چه کسی و در چه دوره‌ای بنیان آتشکده زرتشتیان کرمان را بنا نهاده است؟
جمشید خدارحم نرسی آبادی، تاجری بود که در دوره‌ی پهلوی اول، سه دنگ از باغی وسط کرمان را خرید و سنگ بنای آتشکده را آنجا نهاد.
ساختمان آتشکده زرتشتیان کرمان شامل چه قسمت‌هایی است؟
افزون بر آتشکده و نمازخانه، موزه‌ی مردم‌شناسی زرتشتیان، کتابخانه، مرکز پشتیبانی سایت انجمن و آموزشگاه ویژه‌ی زرتشتیان در این مجموعه‌ی ۸هزار متری قرار دارند.
اهمیت موزه‌ی مردم‌شناسی زرتشتیان کرمان در چیست؟
موزه زرتشتیان کرمان یگانه موزه‌ی زرتشتیان در جهان است که اشیاء و آثار مهم فرهنگی آنها را در خود دارد. ازجمله‌ی این آثار می‌توان به کتاب‌ها و اسناد مهم، لباس‌ها و وسایل آتشکده اشاره کرد. یکی از اشیاء مهم موزه، نسخه‌ی دست‌نویس کتاب «گاتاها» است. قدمت برخی لباس‌های موزه به دوره‌ی هخامنشیان باز می‌گردد. در این موزه، آتشدانی نگهداری می‌شود که روی آن عدد ۱۲۰۷ حک شده است و بر قدمت آن گواهی می‌دهد.
